Saltar navegación

Superestrato lingüístico (as ponlas)

Superestrato lingüístico

Chamamos superestrato á influencia exercida sobre unha lingua autóctona por unha lingua invasora que posteriormente desaparece ou non é adoptada ante a firmeza ou impermeabilidade que presenta a primeira lingua. Un exemplo de superestrato é a influencia exercida pola lingua dos suevos sobre o latín vulgar que se falaba en Galicia no s. V.

Os pobos bárbaros

Os pobos bárbaros (nome de orixe onomatopeico) viñan facendo incursións na península dende o s. II, pero é a comezos do s. V cando a través dos Pirineos penetran unha serie de pobos xermánicos coa intención de conquistar terras para asentarse: son os suevos, vándalos, alanos; posteriormente os godos e visigodos (en principio mandados por Roma para poñer orde, acabaron por facerse co poder).

Palabras que proceden das linguas xermánicas

Aos suevos debémoslles palabras como o topónimo Suevos. Outras palabras con esta procedencia poden ser: laverca, brétema, broa, feltro, lobio.

lobio: 1. Parra pequena, combarro. 2. Conxunto de follas de parra. .

Parra alta

Paxaro chamado laverca con verme no pico  Laverca

A outros pobos xermánicos debemos os seguintes elementos:

Moitos antropónimos e patronímicos:

Álvaro, Adolfo, Afonso, Luís, Carlos, Elvira, Fernando, Froilán, Galindo, Ramiro e apelidos: Alvar+Ici: ÁLVAREZ.

Léxico referente á guerra e aos costumes:

agasallar

helmo

estaca

espía

roupa

Topónimos rematados en:

- ar: Gondomar, Tosar...

- mil: Samil, Castromil...

- ende: Ricosende, Ermisende...

- monde/mundi: Baamonde, Taramundi...

- riz: Guitiriz, Sabarís...

- ufe/ulfe: Gondulfe...

- xil: Faxilde...

- outros: Suevos, Godos, Valdegodos, A Gudiña...

Outro léxico:

boroa

escuma

pouta

tripa

espeto

gañar

rico

rifar

roubar

roupa

branca

roca

espertar

estaca

gardar

sopa

xabón

gris

As palabras de orixe árabe

O característico desta lingua é o artigo AL-; as palabras que non o levan é qporque o l sufriu asimilación (alzait>aceite), ou porque a palabra foi tomada da lingua escrita. As palabras de orixe árabe son moitas, referidas maiormente aos saberes nos que os árabes estaban moi avanzados:

Expresións e interxeccións:

oxalá

¡ala!

de balde

Administración:

alcaide

alcalde

alférez

Construción:

albanel

alfeizar

alcázar

andamio

alicerce

azulexo

azotea

tabique

Topónimos:

A Almuzara

A Mezquita

Agricultura e gandería:

aceite

acequia

albeite

alcatraz

berenxena

cenoria

maquía

nora

tarefa

arroz

Ciencia:

 

alquimia

auxe

álxebra

alquitara

cénit

nadir

cifra

alambique

logaritmo

algorismo

xarope

alcol

Outras:

acibeche

alcoba   

adival

argola

alfaia

arroba

alelí

alfinete

alfil

alfareiro

almofada

albornoz

azucena

almibre

cirolas

rabel

 

gandulo

zoco

tarefa

acicate

Algunhas palabras de uso medieval desapareceron ao seren substituídas pola forma latina: alfaiate>xastre; alfaxeme>barbeiro. Outras perviven con cambio de significado: albeite (médico: veterinario).  Algunhas palabras proceden de calcos semánticos: infans (neno)>fillo do rei, novas> suceso, fazaña.