Ula a chave do tesouro?

Latoeiro: de latón, ár. latun). Persoa que traballa facendo ou vendendo cousas de lata ou latón. Os latoeiros fan obxectos de chapa de ferro doce (candís, formas, tanques, cazos, etc.), utilizando unha ferramenta moi variada: os madeiros para moldear as pezas, mazos, alicates, tenaces, machelos, berbequí, zafras, soldador. É traballo sedentario, e eles mesmos venden a súa produción, ben no propio obradoiro ou ben nas feiras.

Oleiro: (e pechado) (de ola, lat. olla). Artesán que fai olas e outros obxectos de barro. O oficio dos oleiros consiste en facer con barro olas, xerras, cuncas, pratos, tarteiras, pucheiros... Normalmente o propio oleiro realiza todo o proceso produtivo, desde a extracción da materia prima na barreira até a comercialización nas feiras. O taller instálase nunha dependencia a carón da casa ou na mesma cociña, sempre co forno na proximidade inmediata. A preparación da vasilla faise no torno. O tipo máis frecuente é o torno alto que se impulsa co pé, aínda que tamén se utiliza o torno baixo nalgunhas zonas como Gundivós, onde o traballo adoitaba ser feito polas mulleres.

Cesteiro/a: (de cesta) Persoa que fai ou vende cestos e cestas.

Os cestos fanse tanto na vila como no medio rural. No primeiro caso o cesteiro traballa nun taller fixo. No outro caso é traballo estacional e, por veces, ambulante, que se organiza en dúas temporadas: inverno e verán. A materia prima é a madeira de castiñeiro, carballo, bidueiro ou cerdeira; tamén son moi comúns os cestos de vimbios tecidos. Os cesteiros teñen un "latín", que se conservou na zona de Mondariz e presenta moitos trazos en común co dos arxinas.

Cerralleiro/a (de cerrar, lat. *serrare). Persoa que vende ou compón pechaduras, chaves, cadeados, etc. SIN. zarralleiro. Cast.: Cerrajero, Fr.: Serrurier, In.: Locksmith.

Chacineiro (de chacina, do lat. vg. (caro) *siccina). Persoa que vende chacina, embutidos e friame. Cast. Carnicero, Fr.: Boucher, In.: Butcher.

Cordeiro (de corda, do lat. chorda).  Persoa que fai ou vende cordas. SIN. cordoeiro. Cast.: Cordelero, Fr.: Cordelette,  In.: Cordmaker.

Gaiteiro (de gaita, prob. gót. Gaits “cabra”). Persoa que toca a gaita.

Así podemos seguir co resto dos músicos: tamborileiro/a, panderereiteiro/a, trompetista, etc. 

Telleiro: (de Tella) Persoa que traballa nunha telleira elaborando tellas. Os telleiros fan tellas e ladrillos de barro cocido. É un traballo de temporada, no verán. O obradoiro está montado ó aire libre e ten como elemento básico o forno, onde cocen as pezas que van facendo no banco coas gradillas e os marcos. Os telleiros das terras do Baixo Miño, que ían traballar por toda Galicia, conservan un "latín" chamado cavaco, polo que son coñecidos como cavaqueiros.

Xastre: Persoa que ten como profesión facer roupa, en principio e sobre todo para homes. SIN. Alfaiate: (de ár. al-hayyât “o que cose”). Cast.: Sastre, Fr.: tailleur-couturière, In.: Tailor. O traballo do xastre/modista/costureira/alfaiate. Fai o mesmo o modisto; a modista estaba máis especializada en roupa feminina. 

Amelia, non sei se sabías que meu pai, teu bisavó, era xastre, e dos bos! Aprenderon con el moitos xastres destas terras. Mesmo algún chegou a ser xastre principal dun modisto de fama internacional en París. A min non me levou a idea por aí. Era un raparigo e prefería andar aos ichós; por desgraza despois non foi posíbel. Meu irmán Santiago algo aprendera. Xa facía ben as mangas, que meu pai dicía que era o máis difícil de asentar. Velaquí che deixo algún vocabulario específico que moita pena me daría que se perdese.

Corcoser: (de con+coser:coser do latín consuere, id) Coser a rotura dunha tea, unindo os anacos con puntadas ordenadas. SIN. Zurcir.

Dobra: Bordo dobrado dun vestido ou de calquera outra tea; basta, prega, prego. Cas.: dobladillo, pliegue.

Enfiar: (de en + fio). Meter fio ou pasalo polo ollo da agulla; enliñar. Cast.: enhebrar.

Escave: ( de “escavar”). Corte feito nunha peza de roupa para adaptala ó corpo, particularmente a abertura feita no lugar onde se asenta amanga. Cast.: Sisa.

Ganduxo, ganduxar: Costura de puntadas longas coa que se prepara o que se ha coser despois. Sin. pasar fíos. Cast.: hilvanar.

Pespunto: Labor de costura ou bordado en que a agulla forma puntos sobrepostos, seguidos e unidos, que se fai volvendo a agulla cara atrás despois de cada punto, para meter a fibra no mesmo lugar polo que pasou antes.  

Zapateiro/a: Os zapateiros fabrican e arranxan zapatos co material que lles mercan ós coireiros, e utilizan unha variada ferramenta. Este oficio acadou raigaña en varias comarcas: en Noia rexístranse verdadeiras liñaxes; en Melide chegaron a contarse vinte obradoiros que levaban os seus produtos a feiras ben distantes e alí, como en Santiago ou en Betanzos, tivo o gremio de obra prima confraría propia.

Zoqueiro/a: (de zoco). Persoa que fai zocos. Os zoqueiros fan zocos e zocas, calzado habitual entre as xentes dun país húmido e aberto ás chuvias e neves das longas invernías. As empeñas de coiro mércanllas ós zapateiros. Para facer os paus dos zocos e mailas zocas utilizan madeira de bidueiro, ameneiro ou salgueiro, que labran no burro. Adoitan traballar nos seus obradoiros, pero ó remate do outono poden saír ambulantes a faceren os encargos que lles pidan, levando a ferramenta nun cesto de longo aro.

Albanel  (ár. al-banna). Mestre ou oficial de albanelería ou arte da construción. Cast.: albañil, Fr.: maçon, In.: Bricklayer.

Boticario/a: (de botica, do gr. apotheke). Persoa que prepara e expende menciñas. SIN. farmacéutico. Cast.: Farmacéutico, Fr.:Pharmacien, In.: Pharmaceutical.

Ourive: (lat. aurifice). Persoa que fai obxectos de ouro, prata ou outros metais preciosos. Cast.: Joyero, Fr.: Joaillier, In.: Jeweler. 

Tafoneiro: (de tafona, do ár. tahûna). Persoa que vende ou fai pan. SIN. panadeiro. Cast.: Panadero, Fr.: Boulanger, In.: Baker.

Tiraboleiro: Persoa encargada de manexar o botafumeiro, particularmente o de Santiago de Compostela.