Definición
Os SUFIXOS son morfemas que se engaden ao final dun lexema ou palabra base para formar palabras novas. Poden modificar o seu significado e/ou a súa categoría gramatical.
Son de dous tipos: alterativos ou apreciativos e derivativos.
U-la chave do tesouro?
Sufixos.
Sufixos alterativos ou apreciativos
Os sufixos alterativos ou apreciativos non modifican o significado básico do lexema, senón que engaden matices expresivos ou afectivos. Estes son os aumentativos (-ón, -án, -azo, -ata, -udo…), diminutivos (-iño, -acho, -echo, etc.), despectivos (-exo, -astro, -orra, -uza…) e intensificadores (ísimo, érrimo).
Sufixos derivativos
Os sufixos derivativos transforman o
significado xeral do lexema e poden modificar a categoría da palabra, formando
outras diferentes: -ado/a, -án/a, -axe, -dor/a, -deiro, -doiro, -edo...
Tipos de sufixos derivativos
a) Sufixos formadores de substantivos:
desubstantivais: -ado/a, -axe, -eiro, -ismo, -ista...
deadxectivais: -dade, -eza, -ismo, -ume...
deverbais: -ción, -deiro/a, -dela, -dor, -mento...
Polo significado: colectivo (-al), locativo (-al, -eiro), acción (-ación, -axe), ocupación (-eiro, -ismo), doutrina (-ismo), etc...
b) Sufixos formadores de adxectivos:
desubstantivais: -al -és, -oso...
deverbais: -ble, -nte, -ón/ona...
Polo significado: caracterizador (-ble, -az,
-ado), relativo ou
pertencente a (-al- ar, -exo), xentilicio (-és, -eiro, -
an/ano/ao)
c) Sufixos formadores de verbos (a
maioría dos verbos fórmanse sobre a primeira conxugación):
desubstantivais:
–ar, -ear, -izar...
deadxectivais:
–ar, -ear, -ecer, -ificar...
deverbais: -iñar, iscar..
Exercicio
Os de Noia son bos mozos,
os de Muros, baloqueiros,
os de Fisterra, morenos,
os do Son, bos mariñeiros.
Dos morfemas salientados no cantar popular precedente indica:
1º: Se son dependentes ou independentes.
2º: Se son flexivos ou derivativos.
3º: O seu valor:
Se son flexivos indica de que tipo.
Se son derivativos indica se son prefixos, infixos, ou sufixos
Se son sufixos indica se son alterativos ou derivativos.