A lingua grega clásica permítenos mergullarnos no mundo da antiga Grecia e descubrir as súas obras literarias, filosóficas e históricas. É a lingua na que grandes pensadores como Sócrates, Platón e Aristóteles expresaron as súas ideas, e é tamén a lingua das grandes epopeas de Homero, como a Ilíada e a Odisea. Coñecer e estudar a lingua grega clásica é unha forma de acceder directamente ás fontes primarias da cultura occidental.

O grego clásico, desenvolveuse principalmente na antiga Grecia entre os séculos V e IV a.C. É unha lingua rica e complexa, coa súa propia gramática e estrutura. O seu alfabeto foi clave na formación doutros sistemas de escritura, como o abededario latino e cirílico eslavo.

Ao estudar grego clásico, adentrámonos na tradución e comprensión dos textos antigos en toda a súa profundidade. Aprendemos a ler e interpretar os grandes clásicos da literatura grega, como as traxedias de Eurípides e Sófocles, as obras de Heródoto e Tucídides sobre a historia antiga, e os diálogos filosóficos de Platón.

A gramática grega clásica posúe un sistema de declinacións e conxugacións que require unha atención especial. As diferentes formas verbais, os casos dos substantivos e a construción das frases son elementos fundamentais para dominar a lingua. Ao estudar grego clásico, desafiámonos a nós mesmos a pensar dunha maneira diferente, a analizar con precisión a estrutura das palabras e a súa relación coa sintaxe.

O estudo da lingua grega clásica tamén nos permite profundar na etimoloxía das palabras e comprender a súa orixe e evolución. Moitas palabras en galego e noutras linguas europeas derivan do grego antigo, e coñecer o seu significado orixinal achega unha maior riqueza ao noso vocabulario e á comprensión das raíces da nosa propia cultura.

A lingua grega ábrenos as portas a un universo de coñecemento, a unha viaxe no tempo á antiga Grecia e a súa influencia na nosa sociedade actual. Ao mergullarnos nesta lingua, mergullámonos tamén nunha cultura que sigue viva a través dos séculos, e que nos convida a reflexionar sobre as grandes preguntas da existencia humana. O grego clásico é, por tanto,  unha ferramenta poderosa para explorar o pasado e enriquecer o noso presente.

Nesta unidade imos sentar as bases fundamentais do coñecemento desta lingua e cultura: o marco xeográfico no que se desenvolve, o que nos axudará a situar a acción histórica nos seus condicionantes xeográficos, e o sistema de escritura alfabética, herdanza dos fenicios pero modificado xenialmente polos gregos para dar cabida ás vogais, que nos tamén empregamos. Comenzaremos, porén, pola historia do encontro entre Solón e Creso. O primeiro foi un famoso político e viaxeiro ateniense, que nunha das súas viaxes visitou ao rei lidio Creso, que desexaba xactarse ante o grego da  súa riqueza. Con esta historia, introducimos un dos temas recurrentes da filosofía grega e universal: onde se atopa a verdadeira felicidade?. 

Logo do estudio da xeografía política de Grecia clásica e de aprender a ler en grego, atenderemos a unha herdanza directa da súa cultura: o noso acervo léxico que, neste tema vai ocuparse de termos xeográficos.

Espero que este recorrido sirva para enriquecer o voso coñecemento e vos anime a aprender máis sobre o mundo clásico grego. A fin de contas, iso suporía o voso enriquecemento como seres humanos cultivados, coñecedores e coñecedoras da herencia do pasado, das cuestións que a humanidade sempre se prantexa e das respostas, unhas axeitadas e outras non, que se lle deron na Antigüidade clásica. 

καλὸς περίπλοος

Boa navegación!

Andando o tempo, foron acudindo a Sardes, que estaba no apoxeo da súa prosperidade, cada un á súa vez, todos os sabios de Grecia que vivían por aquel tempo, e entre eles Solón, un ateniense, quen despois de dar leis a estes, que llas pedían, ausentouse da súa patria por dez anos, embarcándose co propósito de ver mundo, pero en realidade para non verse forzado a derrogar algunha das leis que ditara. Os Atenienses por si mesmos non podían facelo, porque se tiñan comprometido por solemnes xuramentos a observar durante dez anos as leis que Solón lles ditase. Por este motivo, pois, e para ver mundo, Solón emigrou e visitou a Amasis en Exipto e a Creso en Sardes. 

Á súa chegada foi hospedado por Creso no seu palacio. Despois, aos dous ou tres días, por orde de Creso, uns servidores pasearon a Solón polas salas dos tesouros e fixéronlle ver o magnifico e precioso que era todo. Cando houbo contemplado e examinado todo aquilo ás súas anchas, Creso fíxolle esta pregunta: hóspede ateniense, ata nós chegou moitas veces a fama da túa sabedoría e das túas andanzas, nas que, por afán de saber e por curiosidade, visitaches moitos países. Agora, pois, veume o desexo de preguntarche se viches xa a alguén que sexa o máis feliz de todos os homes. 

Creso facíalle esta pregunta na crenza de que el era o máis feliz dos homes. Pero Solón, sen louvanzas e con franqueza, contestoulle: Se, señor, a Telo o ateniense. Sorprendido ante tal resposta, Creso preguntoulle impaciente: por que xulgas que Teo é o máis feliz?  Solón respondeu: En primeiro lugar, Teo vivía nunha cidade próspera e tiña fillos fermosos e bos, e de todos eles viu nacer fillos que chegaron todos a maiores; e en segundo lugar, viviu todo o ben que se pode entre nós  e o máis glorioso fin coroou a súa vida, pois nunha batalla librada en Eleusis entre os atenienses e os seus veciños, acudiu ao combate e puxo en fuga ao inimigo e atopou unha morte hermosísima; e os atenienses fixéronlle exequias públicas no mesmo lugar onde caera e tributáronlle grandes honras. 

Como Solón excitou a curiosidade de Creso  falándolle das moitas prosperidades de Teo, Creso preguntoulle de novo cal dos homes que vira era o segundo despois daquel, enteiramente convencido de que o segundo lugar, polo menos, levaríao el. Pero Solón contestou: Cleobis e Bitón. Porque estes, que eran naturais de Argos, posuían suficientes medios de vida e, ademais, a forza corporal que imos ver: ademais de que ambos eran campións atléticos, cóntase deles a seguinte historia. En ocasión dunha festa que os arxivos celebraban en honra de Hera, foi de todo preciso que a súa nai fose levada en carro ao santuario, pero os seus bois non chegaran do campo á hora debida. Como o tempo apremaba, os mozos metéronse eles mesmos baixo o xugo e tiraron da carreta, e na carreta ía a súa nai; e despois de percorrer con ela corenta e cinco estadios, chegaron ao santuario. E a nai, excedendo xúbilo pola proeza e os eloxios, de pé ante a imaxe, rogou á deusa que concedese a Cleobis e Bitón, os seus fillos, que a honraban tanto, o don mellor que un home poida alcanzar. Despois desta oración, unha vez terminados sacrificios e banquete, os mozos botáronse a durmir no mesmo santuario e non se levantaron máis, senón que alí colleulles o último sono. E os argivos mandaron facer estatuas deles e consagráronos en Delfos, por consideralos homes moi ilustres. 

Así pois, Solón adxudicaba a estes mozos o segundo lugar de felicidade, pero Creso, indignado, exclamou: estranxeiro ateniense, e a nosa felicidade, tanto a refugas e en nada a tes, ata o punto que non nos equiparas nin con eses simples particulares?  Solón replicou: Creso, a min, que sei que toda divindade é envexosa e perturbadora, interrógasme sobre as cousas humanas. Porque no longo tempo dunha vida pódense ver moitas cousas que un non quixese, e padecer tamén moitas.  De todos os días dunha vida, ningún deles trae consigo acontecementos enteiramente iguais aos doutro. O home é todo azar. A min parécesme que es moi rico e rei de moitos súbditos; pero aquilo que me preguntabas, non podo aínda dicir que o sexas, ata que non me decate que terminaches felizmente a túa vida. Porque o home moi rico non é  máis ditoso, a non ser que a fortuna acompáñelle, que o que vive ao día, ata que acabe ben a súa vida no medio de toda clase de prosperidades. Pois moitos homes inmensamente ricos son desdichados, mentres moitos con modestos medios de vida son afortunados. O que é moi rico pero desdichado, non ten máis que dúas vantaxes sobre o afortunado, mentres este ten moitas sobre o rico desdichado. O rico é máis capaz de satisfacer os seus desexos e aguantar o golpe dunha gran calamidade, pero o afortunado ten sobre el estas vantaxes: certamente non é tan capaz como aquel de facer fronte a desgrazas  e desexos, pero a boa fortuna presérvalle destes males, e non ten achaques, nin enfermidades, non sabe de miserias, ten bos fillos, é de bo ver; e se, ademais, aínda acaba ben a súa vida, ese é aquel que ti buscas, o que merece ser chamado feliz; pero ata que non chegue ao fin, agarda, non lle chames aínda feliz, senón afortunado.

Agora ben, reunir todas estas vantaxes, sendo mortal, é imposible, do mesmo xeito que ningún país alcanza a abastecerse de todo, pois se ten un produto, carece doutro, e o país que ten os máis, este é o mellor. Así tamén ningunha persoa humana bástase ela soa, pois se ten un ben, fáltalle outro, e o home que teña continuamente un maior número destes bens e logo termine dulcemente a súa vida, este, señor, é para min quen ten dereito a recibir ese nome. Mais en todo asunto hai que atender como será o seu desenlace final; porque a moitos a divindade déixalles ver a ledicia e logo abáteos de raíz.

Estas palabras de Solón supoño que non agradaron nada a Creso, que sen facerlle ningún caso despediulle, xa que consideraba tolo de remate ao que, sen ter en conta as súas riquezas presentes, aconselláballe fixarse no fin de todas as cousas.

O episodio do encontro entre Solón e Creso, relatado polo historiador grego Heródoto,  aborda temas como a riqueza, a sabedoría e a felicidade. 

1. Contextualización
Investiga e describe brevemente o contexto histórico e cultural no que se desenvolve o episodio do encontro entre Solón e Creso.

En que época e lugar sucede este acontecemento? 

Cres que se trata dun acontecemento histórico ou trátase dunha narracion ficticia?

Que sabemos sobre Solón e Creso e cales foron os seus roles na sociedade da época?

2. Resumo do episodio
Resume coas túas propias palabras o episodio do encontro entre Solón e Creso, segundo a versión de Heródoto. Destaca os puntos clave da historia e os diálogos máis relevantes entre os dous personaxes.

3. Análise dos personaxes
Analiza a personalidade e as motivacións de Solón e Creso. Que valores representan cada un deles? Que contraste existe entre ambos personaxes? Como reaccionan ante as circunstancias e as respostas que se dan mutuamente?

4. Temas principais:
Identifica os temas principais que se abordan no episodio. Algúns posibles temas poden incluír: a riqueza e a súa relación coa felicidade, a sabedoría e a virtude, o destino e a sorte, a importancia dos valores morais, entre outros.

Explora como se desenvolven estes temas na historia e que mensaxe intenta transmitir Heródoto a través do encontro entre Solón e Creso.