A literatura polo camiño dos cantares
3.4.1- Exemplo de ilustración dun poema
Velaquí che ofrecemos un exemplo de interpretación gráfica dun poema. Trátase do poema "Soldado", do poeta celanovés Celso Emilio Ferreiro (Loga noite de pedra, Ed. Salnés, 1962).
1
 |
Xorxe, meu vello amigo, ¿como fuches parar á tropa? W.H. AUDEN Tiña os ollos azuis poboados de preguntas sobre o tempo i as colleitas. Seu pensamento estaba cos segadores cantando na serán, ao comenzo do solpor, cando a noite empeza a ser mociña. Non comprendía os termos honorábeles, nin as palabras encheitas de solemne soberbia, nin aos homes aquelados de estúpida suficiencia que se coidaban importantes porque os seus devanceiros chegaron a señores a forza de prostituírse, axionllarse e podrecerse. Ouvía falar dos deberes co estado soberano, das sacras instituciós, do orde, da groria e lembrábase axiña do carballo que había na porta do seu casal, alá na outa montaña, perto dun río que fungaba un laio monocorde de escumas entre as pedras; lembrábase asimesmo do traxe esfarrapado do escolante loiro que un día fora á guerra e non voltara; e aínda se lembraba das maletas dos emigrantes e das anduriñas que pasaban voando cara o sul. Tiña o corazón cheo de verbas pequeniñas coma cativas patrias ou pulsos latexantes. Iletrado e sinxelo, gardaba a sabencia dos bosques e interpretaba o profundo vento que xeme na noite. Decía con dozura as súas verbas antigas e dempois calaba pra escoitar o silencio do mundo, dilatado e inmenso coma unha chaira. |
 |
Abría as maus labregas, que agora empuñaban un fusil, e púñase a miralas con atención lenta e teimosa.
|
2
 |
2 De súpeto, nos límites lonxanos do horizonte fitou o resprandor dunha cidá en chamas semellante a un remoto mencer amarelo. De enriba baixou un rumor e treboada, un xordo bruído de río enrabexado, coma un rouco balbordo cubrindo a paisaxe. Oubeou un can nos arrabaldos, E comezaron os lóstregos. O fume, coma unha palmeira xigantesca abriu os seus brazos ardentes i esparexeu pola bóveda celeste un escuro anuncio de morte. Asubíos e lóstregos. Os paxaros da tarde caíron mortos cal follas de outono. A sireia da fábrica ergueu o seu chifro Fendendo en dous anacos de día tépedo, O día húmido e íntimo con sabor de beixo. Lóstregos. (Alcendeuse a bombilla) Unhas maus deformes afirmaron os cotobelos no aire estremecido e un retablo de caras esmaceladas, mirando para o cumio, increparon aos dioses, Queimada carne, pernas, pés, ferraduras... Un touro axexante, coma un Minotauro perdido nun laberinto de brazos, rostros, pernas, seos tumefactos, muxía longamente.
|
 |
(Apagouse a bombilla) Un cincel roto procrama a súa protesta. Un cabalo dislocado, desbocado, agallapou frenético sobre os cascos de pedra e nitroglicerina. Lóstregos. Fedía a cortello misturado con cloaca e xofre. (Alcendeuse, apagouse a bombilla) Viuse e non se viu unha paisaxe de brazos, rostros, pernas, dedos, tellas, seos, portas, aramios... Lóstregos e os derradeiros estoupidos. Dempois, nada. Silencio. Un mesto silencio de noite nevada ou de terra erma. Xorxe, meu vello amigo: Ti que estás cos que sofren a historia i en contra dos que a escriben. ¿Como fuches parar á tropa?
|
 |
Chegaron ás aforas da cidade cubertos de borralla e cansancio. O teniente berrou “alto ¿quen vive”?; Na inmensa soedá nasceron nardos. O silencio da noite estrelecida era un longuísimo camiño branco. As cartucheiras ían tintintín, decían tintintín, maracnado o paso. Un bisoño decúbito supino Miraba para o ceo despiadado, no fusil unha mau, na outra mau un saco. O fillo da súa nai estaba morto, groriosamentes morto sobre un charco. Tiña nos ollos vento. Preguntaba cunha ollada azul de animal manso. Xorxe, meu vello, meu eterno amigo, dime no que estás pensando. |