A literatura polo camiño dos cantares
1.11- Pobo meu, pois que cantas...
1.11.1- Cantigas, cantares ou cantarelas
A gaita quer gaiteiro
Son moitas as fontes que podes empregar para localizar cantares.
A clásica é a transmisión xeracional. Teus pais, avós ou veciños poden ser boa fonte de información.
Entre a bibliografía que podes consultar seleccionamos a seguinte:
Cabanillas, R.: Antífona da cantiga, Galaxia, 1951.
Casal Lois, J.: Colección de Cantares Gallegos, Consello da Cultura Galega. Dispoñible tamén en: consellodacultura.gal, Coleccion de Cantares Gallegos
www.museodopobo.gal, Cancioneiro
www.ogalego.eu, exercicios de lingua, cantigas
Ademais, a seguir podes ler algunhas:
Actividades de quecemento
Antes de cantar ou interpretar un texto é interesante desentumecer os músculos que interveñen na fonación facendo exercicios de entoación, articulación e pronuncia. Velaquí algunhas suxerencias:
-Inspirar e expirar subindo a intensidade durante un minuto.
-Simular apagar unha vela situada a 10 cm, despois a un metro de distancia.
- Respirar coma se se estivese ulindo unha flor, despois, coma se te acabasen de asustar.
-Pasar a lingua por toda a cavidade bucal: meixela, padal, exterior e interior dos dentes.
-Simular coa boca que se mastiga un bocadillo e que se van tragando os bocados.
-Gargarexar, bocexar, imitar sons (un paxaro, unha ambulancia…).
-Repite, cada vez máis rápido, os seguintes textos:
|
Din-dan. Quen morreu? Morreu Xan. Quen lle toca? Seu irmán. Quen lle chora? Súa avoa Como din? Din-dan. |
Hoxe luns, mañá é martes, cuarta feira logo vén de mañá en oito días é a semana que vén. |
|
Eu namorar, eu namorar, eu namoreime, Eu namoreime dunha rapaciña, Eu namorar, eu namorar, eu namoreime, Enguedelleime dunha rapaciña, |
Eu non vexo. Ti non ves unha folla con dous pés que caera dunha ponla e falaba cun inglés e voaba coas nubes e bailaba cun cempés e chiaba cos paxaros en galego e en francés e brincaba rebuldeira ó dereito e ó revés. (Fragmento dun poema de García Teijeiro, Antonio: Cando caen as follas. Everest. 2006) |
De amores e desamores:
 |
Un anelo me deu Xan, un anelo me deu Pedro, ¿cómo hei de traballar con dous anelos no dedo? |
|
Cando as pedras den gritos e o sol deixe de andar, e a man non teña auga heime de ti apartar. |
Anque me vou, non me vou anque me vou, non me ausento anque me vou de palabra non me vou de pensamento. |
|
A túa color se volva da cinta do meu sombreiro, que tan pronto me esqueciche por ser teu amor primeiro. |
A túa color se volva da cinta do meu sombreiro, que tan pronto me esqueciche por ser teu amor primeiro. |
Dáme, Maruxa, un bico pequeno.
Non cho dou, Farruquiño,
téñoche medo, xa non te quero.
Dáme por Dios, Maruxiña, un bico pequeno.
De casamentos:
 |
Eu caseime no agosto; miña sogra non ten pan. Se non o ten por agosto, que fará por San Xoán. |
|
Eu caseime por un ano por saber que vida era; o ano vaise acabando, solteiriña quen me dera! |
Eu casei e viudei, todo foi no mes de maio; que fertuna foi a miña ter dúas festas no ano! |
|
Se te casas en Ourense, pídelle a proba primeiro, a cacholiña do porco, e o bon viño do Ribeiro.
|
Eu caseime no Araño coa filla dun arañón; ela moi rica non era, probe si, honrada non. |
|
Non te cases cun ferreiro, quiquiriqui, que che é malo de lavar, cacaracá, cásate cun mariñeiro, quiquiriqui, que che vén lavado da mar, cacaracá. e o quiquiriqui e o cacaraca, e a vaca marela e o leite que dá.
|
De oficios (costureiras e xastres)
 |
A agulliña vai cosendo, bota por ela dedal, rematarei a costura para gañar un real. |
|
Toda a miña vida andiven tras dunha costureiriña, agora quedei sen ela como unha agulla sin liña. |
Ai, que calle pedreada con agullas de coser; que saian as costureiras que as queremos pretender. |
|
Costureiriña melindrosa di que non come touciño e comeu un porco enteiro dende o rabo até o fuciño. |
As costureiras de agora foron feitas a sisel, son amiguiñas dos mozos como as abellas da mel. |
|
Traime lume, traime lume, traime lume, costureira, traime lume, traime lume na puntiña da tixeira. *** Mellor quero ser pereira e dar peras e reperas, que non ser muller dun xastre que non ten senón guedellas. |
Costureiriña bonita a palacio foi coser e na primeira escaleira xa lle deron que facer. *** Vale máis un probe xastre cunhas cirolas de estopa que non rico carpinteiro que todo o que gaña emboca. |
De oficios (varios):
 |
Non te namores meniña de palabras de pedreiro, collen os picos e vanse recachando o candieiro. *** Unha noite no muiño, unha noite non é nada. Unha semaniña enteira eso si que é muiñada. |
|
Os curas e os taberneiros teñen moito parecido os curas bautizan nenos e os taberneiros o viño. |
Voume por aquí abaixo, voume por aquí arriba, fiando na miña roca, gobernando a miña vida. |
|
San Xoán quere facer casa é pobre e non ten diñeiro, facede casa San Xoán que eu serei voso canteiro. |
Se ti viras o que eu vin |
|
|
Varios:
|
!Ai! o serán desta aldea |
O carballo da Portela ten a folla revirada que lla revirou o vento unha mañá de xiada. |
|
|
Estas si que son follas de limón comer e beber e traballar non, e traballar non, e traballar non, estas si que son follas de limón. |
|
Véndeme os bois e véndeme as vacas, non me vendas a cunca das papas, véndema cunca e mais o cunqueiro, non me vendas a paz do gaiteiro. |
Miña nai e maila túa quedan no río berrando por culpa dunha galiña que ten amores co galo |
Variados:
 |
Son horiñas da merenda, Son horas de merendar, Son horiñas da meranda, Aínda non vén o xantar. |
|
Para cantar e bailar, as mociñas de Valdeorras; para cantar e bailar son as millores de todas. *** Pasei pola tua porta vinte á sombra dun carballo; logo concocín que eras home de pouco traballo. |
Agora que sae sae, *** Eu cantar, cantaba ben, gracia, xa non teño moita; quédame no lavadoiro cando vou lavar a roupa. |