Que pasa despois da morte? Se foses un grego antigo probablemente te imaxinabas que irías ao Hades ou ao inframundo. O máis aló ou a vida despois da morte na mitoloxía da antiga Grecia e Roma ten lugar nunha zona que adoita chamarse inframundo ou Hades (aínda que ás veces descríbese o lugar como unha parte distante da terra): Inframundo, porque se atopa nas rexións sen sol debaixo da terra, e reino de Hades (ou Hades) porque o inframundo era a terceira parte do cosmos que lle correspondeu a Hades. Así como o mar era o do deus Poseidón e o ceo era o de Zeus. Ás veces denomínase eufemisticamente a Hades como Plutón, en referencia á súa riqueza (Plutos significaba rico en grego antigo), pero o señor do inframundo tiña poucos seguidores.

Quizais a historia máis famosa sobre o inframundo é aquela na que Hades leva á Perséfone baixo terra para que viva con el como a súa raíña. Aínda que a Perséfone permitíuselle volver á terra dos vivos, con todo como comera con Hades sementes de granada tiña que volver a Hades cada ano.

A viaxe ao Hades: nekuia

Outras historias inclúen varias viaxes de heroes para falar coa xente de abaixo ou para intentar levala cara arriba. Algúns mitos implican unha viaxe aoinframundo ("nekuia") para obter información. Estas viaxes realízaos un heroe vivo, normalmente o fillo dun deus, pero nun caso unha muller totalmente mortal. Grazas aos detalles destas viaxes, coñecemos algunha das antigas visións gregas do reino do Hades. Por exemplo, a entrada ao inframundo está nalgún lugar do oeste e tamén nos facemos unha idea de con quen se pode atopar un ao final da vida, naturalmente se esta visión particular do despois da morte fose válida.

A "vida" no inframundo

O inframundo non é totalmente diferente da nosa idea de ceo e inferno, pero tampouco é o mesmo. O inframundo ten unha zona boa e máis o menos agradable, coñecida como os Campos Elisios, que é similar ao ceo. Algúns romanos tentaron que a zonas que rodeasen o lugar de enterramento dos cidadáns ricos se asemellase aos Campos Elisios.

No inframundo atópase a zona escura, tenebrosa e atormentada coñecida como Tártaro, un pozo baixo a terra que, segundo Hesíodo, corresponde ao fogar da Noite. O inframundo ten zonas especiais para diferentes tipos de mortes e contén a terra cha de Asfodelos, o reino sen alegría dos espíritos. Esta última é a zona principal para as almas dos mortos no inframundo, que non é nin terrible nin agradable, senón simplemente peor que a vida.

Hades e axudantes 

Hades, que non é o deus da morte senón dos mortos, é o señor do inframundo. Non só administra aos habitantes sen límites, senón que posúe moitos axudantes. Algúns levaron a súa vida terreal como mortais, especialmente os elixidos como xuíces; outros son deuses.

Hades senta no trono do inframundo na súa propia casa, xunto á súa esposa, a raíña do reino de Hades, Perséfone.

Preto dela está a asistente de Perséfone, unha poderosa deusa, Hécate.

Unha das calidades e poderes do deus Hermes -a de Hermes Psicopompo- permite que estea regularmente en contacto co inframundo, acompañando ás almas dos mortos.

Hades é o señor do inframundo, pero non manexa el só aos ilimitados habitantes do inframundo. Hades ten moitos axudantes. Velaquí algúns dos máis importantes personaxes do inframundo:

 Erinias

As Erinias (Furias, en latín) son deusas da vinganza que perseguen ás súas vítimas mesmo despois da morte. Eurípides enumera tres. Trátase de Alecto, Tifón e Megara. Proceden do sangue do castrado Urano.

Caronte

Era fillo de Erebo e a Estixia. Caronte é o barqueiro dos mortos, que toma un óbolo da boca de cada alma que leva ao Inframundo. 

Tánatos

O seu nome significa morte, [latín: Mors ]. Fillo da Noite, Tánatos é o irmán do Soño (Somnus ou Hypnos ) que parece habitar o inframundo xunto cos deuses dos soños. 

Os tres xuíces dos mortos: Radamantis, Minos e Éaco.

Radamantis e Minos eran irmáns. Tanto Radamantis como Éaco eran coñecidos pola súa xustiza. Minos deu leis a Creta. Foron recompensados polos seus esforzos co posto de xuíz no inframundo. Éaco ten as chaves do Hades. 

Éstixe

A Éstixe vive na entrada de Hades. Estixia é tamén o río que flúe ao redor do inframundo. O seu nome tómase só para os xuramentos máis solemnes. 

Cérbero

Cérbero era o can sabuxo infernal de 3 ou 50 cabezas con cola de serpe que Hércules debía levar á terra dos vivos como parte do seu traballo. O traballo de Cérbero era vixiar as portas do reino de Hades para asegurar que ningún espírito escapase. 

A diferenza dos gregos, os romanos dos primeiros tempos non coñecían ningunha idea particularmente distintiva da vida despois da morte. 

As primeiras concepcións romanas sobre o máis aló son case imposibles de reconstruír. Na República tardía, os costumes referidos aos mortos non se entendían mesmos para os propios romanos. As primeiras ideas romanas probablemente non supoñían outro mundo diferente, nin parecían existir deuses dos mortos (excepto a deidade Veiovis, que é difícil de interpretar). Os romanos adoptaron finalmente o Hades grego como deus dos mortos no século III a. C.

Mentres que o pensamento grego caracterizábase por unha alma individual, para os romanos a existencia do máis aló só parecía posible de forma despersonalizada. Os espíritos existían nunha masa anónima sen esperanza. No pensamento romano, os mortos eran seres espirituais, dos cales os espíritos bos, os divi parentum, eran benévolos coa familia. Eran os espíritos dos mortos da propia familia, considerados como un colectivo afastado de calquera personalidade. As clases socialmente máis débiles ou mesmo os escravos non tiñan unha cultura pronunciada da familia extensa e, por tanto, non coñecían a ningún espírito familiar directo, pero si coñecían aos chamados dei manes, que se consideraban espíritos bos dos mortos, aproximadamente equivalentes aos divi parentum, aínda que non tiñan unha conexión familiar directa. 

Ademais dos espíritos bos, entre os que se atopaban os lares e os penates, existían, con todo, os lemures ou larvas, espectros da noite, os mortos "malvados". Podían ir pola noite e producir a tolemia.

Para que os espíritos dos mortos se sentan favorables, os romanos consideraban importante visitar as tumbas con regularidade e decoralas con flores. A profanación de tumbas era un delito moi castigado. En certas festas, os parentalia, conmemorábase aos divi parentum, e noutras, os lemuria, celebrábanse para aplacar aos malos espíritos.

Con todo, pódese supoñer que os romanos tiñan unha cultura moi orientada a este mundo, polo que non se pode supoñer un pensamento excesivo sobre os espíritos dos mortos e a súa natureza. É importante respectar a esfera da morte, pero non deixar que inflúa demasiado na vida. Ter demasiado apego aos espíritos considerábase supersticioso. Así mesmo, o culto á tumba non debía interferir excesivamente nos asuntos cotiáns.