Saltar navegación

3.1 As culturas minoica e micénica

O pobo minoico

A illa de Creta no Mediterráneo
Situación de Creta

A civilización comezou en Europa ao redor do 2200 a.C., co desenvolvemento da vida urbana na illa mediterránea de Creta. Esta gran illa puido estar habitada xa no 6000 a.C. por colonos procedentes de Anatolia (a actual Turquía). Durante miles de anos, a vida cretense centrouse en aldeas e outros pequenos asentamentos.

Cara ao 2200 a.C., os habitantes de Creta, coñecidos como minoicos, realizaron importantes avances. Crearon un sistema agrícola que se baseaba na produción de dous cultivos: olivas e uvas. Aínda que tamén cultivaban cereais, este sistema de dous cultivos cambiou radicalmente a vida dos cretenses. A abundancia de alimentos creaba excedentes, o que facía crecer a poboación da illa. Necesitábanse menos agricultores para manter a subministración de alimentos, o que permitía a outros dedicarse a tarefas como a metalurxia, o tecido e a olería. Os oleiros crearon bocois para almacenar grandes cantidades de aceite de oliva e viño. Os mariñeiros minoicos comerciaban con estes produtos por todo o Mediterráneo.

A cambio do seu aceite de oliva e o seu viño, os minoicos importaban materiais que non tiñan na súa illa, como o ouro exipcio, o estaño persa e o marfil sirio.

Os primeiros barcos minoicos eran arrastrados polo mar por ata 30 remeiros. Cara ao ano 2000 a. C., os minoicos navegaban en barcos con varios mastros que levaban grandes velas cadradas. Estas embarcacións dirixíanse desde a popa con grandes temóns ou remos. Estes mariñeiros non só comerciaban, senón que tamén pescaban nas augas do Mediterráneo con arpóns de tres puntas e con redes lastradas.

O mundo creado polos minoicos era xeralmente pacífico. Lonxe da interferencia dos forasteiros na súa remota illa, os minoicos non erixiron murallas defensivas ao redor das súas cidades. Como hábiles mariñeiros, os minoicos desenvolveron, quizais, a primeira armada da historia, que protexía dos piratas aos habitantes da illa.

A vida na Creta minoica centrábase en cidades como Cnossos. Como a maior cidade da illa, Cnossos contaba cunha poboación de 20.000 persoas. Tamén era o centro do goberno.

Dominando Cnossos había un gran palacio. Esta casa de cinco pisos do gobernante minoico contaba con máis de 250 habitacións, coloridos murais (paredes pintadas), fontanería interior, inodoros con cisterna e auga corrente. O gran número de habitacións e o enmarañado do seu deseño foron, sen dúbida, a inspiración mítica do famoso labirinto de Creta, onde vivía o Minotauro, como temos vista na lectura que abría esta unidade.

As pinturas do palacio de Cnossos revelan escenas da vida en Creta. Os minoicos parecen ser un pobo alegre que amaba os xogos e os deportes. A súa relixión era alegre. Os seus deuses eran na súa maioría mulleres que, do mesmo xeito que as súas sacerdotisas, eran representadas con traxes impresionantes e elaborados. Devanditos vestidos incluían saias acampanadas, escotes expostos, cores brillantes e atrevidas deseños en zigzag.

Os minoicos adoraban ás súas deusas bailando, loitando e facendo acrobacias, incluído o perigoso ritual do salto do touro.
Nesta actividade participaban homes e mulleres valentes que, vestindo só taparrabos, daban pinchagatos sobre os touros ao turrar. Estes toureiros, do mesmo xeito que os loitadores e boxeadores, competían nos xogos para honrar ás súas deidades minoicas.

Fresco das damas azuis
Fresco das damas azuis

Finalmente, a erupción do volcán de Tera, en 1450 a.C e o maremoto posterior acabaron con esta civilización mariñeira.

Os micénicos

Pazos micénicos
Pazos micénicos

Mentres os minoicos dominaban o Mediterráneo oriental despois do ano 2000 a.C., outra civilización desenvolvíase na terra firme que se coñece hoxe como o Peloponeso, unha gran península do sur da actual Grecia. Un pobo chamado micénico instalouse no Peloponeso cara ao 2200 a.C. Era un pobo indoeuropeo primitivo e nómade. Despois do 1600 a.C., as súas aldeas empezaron a converterse en pequenas cidades (de feito, o nome micénico procede da principal cidade do Peloponeso grego: Micenas). A cultura micénica foi expandindo a súa influencia no Mediterráneo a través do comercio. Este comercio puxo aos micénicos en contacto directo e en conflito cos minoicos do sur. A través deste comercio, os micénicos adoptaron algúns aspectos da cultura minoica e o resultado desta combinación de influencias micénicas e minoicas deu lugar a unha nova civilización que chegou a dominar a rexión oriental do Mediterráneo.

A rexión, denominada exea (o mar Exeo baña a parte nororiental do Mediterráneo), pasou a ser dominada polos micénicos despois do ano 1500 a.C. Unha das formas en que os micénicos puideron expandir a súa influencia no mundo exeo foi a través do seu exército. Os micénicos eran un pobo belicoso, gobernado por reis guerreiros que invadiron Creta ao redor do ano 1500 a.C. No ano 1350, outra invasión micénica provocou a destrución da cidade e o palacio de Cnossos e acabou cos últimos restos da civilización de Creta.

Máscara de Agamenón
Máscara de Agamenón

Entre o 1400 e o 1200 a.C., Micenas alcanzou a cima da súa poder e prosperidade. O comercio floreceu, e os mercadores e mariñeiros micénicos podían atoparse en todo o Mediterráneo, e incluso tan lonxe como a actual Inglaterra. A pesar da importancia do comercio, os micénicos confiaban na agricultura como parte importante da súa economía. Os pastores criaban ovellas en prados dispersos polos outeiros do Peloponeso. Os agricultores cultivaban trigo, cebada e outros cereais nos campos. Os cereais eran a base da súa alimentación.

Na cidade de Micenas, o pobo estaba gobernado por un rei guerreiro (do mesmo xeito doutras cidades micénicas) que gobernaba de forma autónoma. Hoxe en día, no emprazamento da antiga Micenas, atópanse as ruínas da cidade e o seu palacio. A cidade estaba rodeada por unha muralla. A xente entraba na cidade a través da impoñente Porta dos Leóns, chamada así polas dúas esculturas de pedra de leóns que se atopan sobre a porta. No interior do palacio, o rei gozaba da compañía de serventes, gardacostas, escravos e belas mulleres, así como dos seus seguidores, nobres que eran os favoritos do rei. Estes leais súbditos recibían do rei terras, carros, escravos e serventes.

Os reis micénicos foron inmortalizados na literatura grega antiga nas obras épicas de Homero. Un poeta grego chamado Homero, que viviu ao redor do ano 850 a. C., deu ao mundo a súa máis famosa obra: a Ilíada. Este poema épico describe aos micénicos ao redor do ano 1200 a. C., gobernados por un gran rei chamado Agamenón. Segundo Homero, Agamenón capturou a cidade de Troia (na actual Turquía) tras un asedio de 10 anos. O asedio de Troia foi a última gran aventura da época micénica.

Entre o 1300 e o 1200 a.C., o mundo micénico foi destruído por misteriosos asaltantes coñecidos como pobos do mar e pola invasión terrestre dos dorios, outro pobo grego. Os dorios dominaron o Peloponeso entre o 1100 e o 800 a.C., que se coñece como a Idade Escura de Grecia. Os dorios destruíron a cultura micénica e acabouse así a lendaria xeración de monarcas que combateron na guerra de Troia. 

Feito con eXeLearning (Nova ventá)