2.1.2 - Coordenadas xeográficas

Nos mapas sinálanse as coordenadas xeográficas: liñas imaxinarias que axudan a localizar puntos na superficie terrestre:

• Ecuador: liña imaxinaria que divide a Terra en dous hemisferios: norte e sur.
• Paralelos: circunferencias imaxinarias paralelas ao ecuador. Hai uns paralelos con nome propio: trópico de Cáncer, ao norte, e trópico de Capricornio, ao sur. Preto dos polos sitúanse o círculo polar Ártico e o círculo polar Antártico.
• Meridianos: circunferencias imaxinarias que cruzan os polos. O de referencia é o meridiano 0º ou de Greenwich, a partir do cal se ordenan os demais ao leste e ao oeste.

Ao ser a Terra esférica, ten 360º de circunferencia. A cada meridiano e a cada paralelo correspóndelle un grao. Meridianos: 180º ao leste e 180º ao oeste; paralelos: 90º desde o ecuador a un polo.

Lonxitude e latitude

Os meridianos e os paralelos permítennos situar con precisión calquera punto da superficie terrestre, mediante:

• Lonxitude: distancia, medida en graos, minutos e segundos, entre o meridiano 0º e un punto calquera da superficie terrestre. Os meridianos situados ao oeste de Greenwich teñen lonxitude oeste. Os situados ao leste de Greenwich, lonxitude leste.
• Latitude: distancia, medida en graos, minutos e segundos, entre o ecuador e un punto calquera da superficie terrestre. Os lugares situados no hemisferio norte teñen latitude norte. Os do hemisferio sur, latitude sur.

Coordenadas xeográficas.

Coordenadas xeográficas dos puntos extremos da península Ibérica.

Fusos horarios

Se tomamos como punto de referencia o meridiano 0º ou de Greenwich podemos saber o día e a hora en calquera parte da Terra, valéndonos dos fusos horarios. O fuso horario é cada unha das 24 partes en que se dividiu a esfera terrestre polo ecuador para sinalar a variación horaria. O valor de cada fuso é de 15º e corresponde a unha hora.

Se viaxamos cara ao leste, adiantaremos unha hora por cada fuso horario. En cambio, se imos cara ao oeste, retrasamos unha hora, xa que o movemento de rotación da Terra vai de oeste a leste.

Fusos horarios

Na liña do cambio de data, os que veñen do oeste retrasan un día no calendario. Os que proceden do oeste adiántano.

Como determinar a lonxitude

Partindo das horas de cada lugar podemos calcular as lonxitudes, xa que hai correspondencia entre graos e horas. Débese ter en conta:

•  1. Os cadros de conversión de tempo a lonxitude e de lonxitude a tempo:

• 2. A diferenza entre hora local, hora legal e hora oficial.
  • Hora local: cando o Sol cruza o meridiano no lugar, son as 12 do mediodía no sitio.
  • Hora legal: a que corresponde ao meridiano central de cada fuso. Todos os lugares dentro do mesmo fuso teñen a mesma hora.
  • Hora oficial: a que rexe nun país, aínda que zonas del pertenzan a outro fuso horario. Exemplo, A Coruña e Pontevedra están situadas máis ao oeste dos 8º do meridiano de Greenwich, deberían ter a hora do fuso horario 15º oeste; pero teñen a mesma hora do resto da Península.

Algúns países aforran enerxía adiantando unha ou dúas horas respecto da que lle correspondería polo seu fuso horario. É tamén a hora oficial.