Saltar navegación

Imos ao lío!

Un/ha boa xornalista...

Pictograma de xornalista

Imaxinade que ides mercar a prensa para enterarvos da última noticia que non para de soar nas bocas da xente. Cando chegades ao quiosco, atopádesvos cun xornal cheo de erros que fai que a súa comprensión sexa moito máis complicada do que debería. Mercaríadelo? Seguro que o pensabades unhas cantas veces… 

Cando escribides, se as palabras están ben colocadas e as frases teñen sentido, a mensaxe chega clara e comprendemos a noticia. Isto é o que se coñece coma coherencia.

Pero non só iso! Tampouco debemos e esquecernos da corrección, é dicir, que as palabras non conteñan erros. 

Aquí  é onde entra en xogo algo moi importante: as normas de ortografía. Xa sabedes que estas son regras que nos permiten escribir a todos e todas do mesmo xeito, con corrección e coherencia.

Moi pronto imos afondar no traballo e uso do S e X para poder así corrixir a nosa noticia e publicala sen erros pero… antes diso debemos poñernos mans á obra! Aquí entra en xogo o voso primeiro minirreto. 

Tras coñecer un pouco que é a prensa, e ter observado algunha que outra noticia, deberedes de elaborar a vosa. Pero tranquilos/as se non queda perfecta, temos máis oportunidades ao longo deste apartado para mellorala! 

Como o faremos? Descúbreo a continuación! 

Lectura facilitada

Imaxina que vas mercar un xornal.

Queres saber a última noticia.

Chegas ao quiosco e o xornal ten moitos erros.

É difícil de entender.

Mercaríalo? Seguro que o pensabas ben!

Cando eu escribo, as palabras deben estar ben.

As frases deben ter sentido.

Así a mensaxe chega clara.

Entendo a noticia.

Isto chámase coherencia.

Tamén é importante a corrección.

As palabras non deben ter erros.

Aquí entran as normas de ortografía.

Son regras para que escribamos todos igual.

Así escribimos ben e con sentido.

Agora imos traballar coas letras S e X.

Así poderemos corrixir a nosa noticia.

Publicaraa sen erros.

Pero antes, imos ao noso primeiro reto.

Xa sabes un pouco de prensa.

Xa viches algunha noticia.

Agora vas facer a túa propia noticia.

Non te preocupes se non queda perfecta.

Teremos máis oportunidades de mellorala!

Como o faremos?

Sigue os pasos 1, 2 e 3.

Paso 1

Pictograma de interesar

De xeito grupal, elixide un tema que vos resulte de interese: pode ser algo relacionado coa escola, algún obxecto que estea de moda, algún acontecemento do pobo do cal deba decatarse a poboación escolar, etc.

Paso 2

Pictograma de 'escribir el título'

Poñede un título: debe ser claro e conciso. É dicir, tratar que no menor número de palabras posibles se describa o contigo da noticia.

Paso 3

Pictograma de elaborar

Elaborar a noticia: recordade responder a todas as preguntas que unha boa noticia ten que incluír (Que? quen? Cando? Onde? Por que? Como?).

O 's' e o 'x'

Non existe ningunha regra única nin infalible cando falamos de ortografía, porén, existen algunhas que nos poden facilitar a nosa escrita. Imos velas!

Escríbese con 'x':

Comezo de palabra

Moitas palabras que comezan por "ex-" seguido de vogal ou "h": exame, exemplo, existir, éxito, exército, exilio, exhibir, exhortar e palabras que comezan polo prefixo "extra-": extraordinario, extraterrestre, extraviar.

Despois de ditongo

En xeral, despois dos ditongos ai, ei, oi, au, eu, ou: caixa, peixe, abaixo, eixo.

Nalgúns casos, equivalente ao "j" castelán

Hai palabras que en castelán se escriben con "j" e en galego con "x": caixa (caja), xabón (jabón), xardín (jardín), xefe (jefe).

Grupos consonánticos "pr" e "pl"

Despois de "ex-" seguido de "pr-" ou "pl-": explicar, explotar.

Final de palabra non plural (en poucos casos)

Algunhas palabras rematan en "-x": clímax, tórax, fénix.

Escríbese con 's':

Comezo de palabra

Moitas palabras comezan por "es-" seguido de consoante: escola, escribir, esforzo, espello, estraño.

Adxectivos terminados en "-oso" e "-osa"

Fermoso, curiosa, perigoso.

Superlativos terminados en "-ísimo" e "-ísima"

Altísimo, boísima, intelixentísimo.

Nalgúns sufixos

"-és" (xentilicios): portugués, francés ou "-ista" (profesións, afeccións): artista, futbolista.

Agora que xa coñecemos un pouco as regras do "s" e do "x", buscade no voso borrador de noticia algunha palabra que encaixe coas normas sinaladas e escribídeas ao lado da regra que corresponda.

REGRAS DO X REGRAS DO S
  • Comeza por ex- seguido de vogal
  • Despois de ditongo: ai, ei, oi, au, eu, ou
  • Equivalente ao "j" castelán
  • Ex- seguido de pr ou pl
  • Ao final de palabra non plural
  • Comeza por es- seguido de consoante
  • Adxectivos terminados en -oso e -osa
  • Superlativos terminados en -ísimo e -ísima
  • Palabras con sufixo -es ou -ista

Para practicar un pouco máis, e esta vez de xeito individual, realiza as seguintes actividades! 

Lectura facilitada

As regras da "x" e a "s":

Non hai unha regra perfecta para a ortografía.

Pero hai algunhas que axudan a escribir mellor.

Imos velas!

Escribo con "x":

Ao comezo de palabra.

Por exemplo, en "exame" ou "extraordinario".

Despois de "ai", "ei", "oi", "au", "eu", "ou".

Por exemplo, en "caixa" ou "peixe".

Cando en castelán se escribe con 'j'.

Por exemplo, en "xabón" ou "xardín".

Despois de "ex-" e "pr-" ou "pl-".

Por exemplo, en "explicar" ou "explotar".

Nalgúns casos, ao final da palabra.

Por exemplo, en "clímax".

Escribo con "s":

Ao comezo de palabra.

Por exemplo, en "escola" ou "escribir".

En adxectivos que terminan en "-oso" e "-osa".

Por exemplo, en "fermoso" ou "curiosa".

En superlativos que terminan en "-ísimo" e "-ísima".

Por exemplo, en "altísimo" ou "boísima".

Nalgúns sufixos.

Por exemplo, en "portugués" ou "artista".

A letra perdida

Completa as seguintes palabras coa letra que falta ("s" ou "x").

  • E cola
  • Cai a
  • E ame
  • O í eno
  • E tremidade
  • Pei e
  • E plicar
  • Abai o
  • Lapi

Activar JavaScript

Os detectives da lingua

Identifica as palabras que estean escritas incorrectamente e escribe a forma correcta ao lado. No caso de que non haxa ningunha incorrecta, escribe "correcta" ao seu carón.

  • A caisa era de madeira.
  • Quero esaminar este libro.
  • O sol brilla moito.
  • Os peixes nadan no río.
  • Foi un ecsito total.
  • Necesito un lapiz novo.
  • Van esplicar a lección.
  • Que fermosa paisaxe!
  • O xefe chegou tarde.

Activar JavaScript

Enchendo ocos

Pregunta

Completa coa palabra adecuada:

O avó durmiu una ________ ao carón dunha ________.

Respostas

sesta/xesta

xesta/sesta

Retroalimentación

Pregunta

Completa coa palabra adecuada:

Púxolle un _______ á tixola para que non lle arrefriase o sandwich _______.

Respostas

mixto/misto

misto/mixto

Retroalimentación

Pregunta

Completa coa palabra adecuada:

Hai un __________ que sinala que si __________ sin alarmas serei máis feliz.

Respostas

experto/esperto

esperto/experto

Retroalimentación

Feito con eXeLearning (Nova xanela)