Título	Exploramos os ecosistemas: misión natureza
Descrición	Este REA propón a organización dun posto na feira de ciencias do colexio elaborado polo alumnado por equipos sobre contidos da área de Ciencias da Natureza de 5º de E. Primaria, relacionados cos ecosistemas e a biodiversidade. Ao longo do REA o alumnado elaborará infografías con datos dos ecosistemas para o posto.
Persoas elaboradoras	María Jesús Pazos Mosquera Beatriz Permuy Martínez Lidia Rodríguez Ruiz
Organización	Dirección Xeral de Ordenación e Innovación Educativa. Consellería de Educación, Ciencia, Universidades e Formación Profesional. Xunta de Galicia.
Licenza	Licenza Creative Commons Recoñecemento Non comercial Compartir igual 4.0
Identificación	"Exploramos os ecosistemas: misión natureza"; ISSN (web): 3101-0040

Este contido foi creado con eXeLearning, o editor libre e de fonte aberta deseñado para crear recursos educativos.

Versión

Elaborado por:	Dirección Xeral de Ordenación e Innovación Educativa. Consellería de Educación, Ciencia, Universidades e Formación Profesional. Xunta de Galicia.
Versión:	01	Data de publicación:	Xullo 2025	Primeira versión

Créditos dos recursos multimedia

Páxina 1

Ilustración de portada do REA — Elaboración propia (proxecto cREAgal) . *Portada* (CC BY-NC-SA 4.0)

Páxina 2

Imaxe dun terrario — Pictograma de ARASAAC

Páxina 3

Imaxe dunha feira. — Pictograma de ARASAAC

Páxina 4

Páxina 5

A imaxe representa unha maqueta. — Elaboración propia (proxecto cREAgal) . *Maqueta xeografía* (CC BY-NC-SA 4.0)

A imaxe mostra material de refugallo. — Pictograma de ARASAAC

Pictograma de Natureza — Pictograma de ARASAAC

Pictograma de manualidades — Pictograma de ARASAAC

Pictograma de precipitacións — Pictograma de ARASAAC

Pictograma de resolver — Pictograma de ARASAAC

Pictograma de traballo cooperativo — Pictograma de ARASAAC

Pictograma dun ordenador — Pictograma de ARASAAC

Pictograma de libros e revistas — Pictograma de ARASAAC

Pictograma persoas nunha feira — Pictograma de ARASAAC

Elaboración propia (proxecto cREAgal) con apoio de IA, voz sintética xerada co modelo Celtia. O que debes conseguir (CC BY-NC-SA 4.0)

Elaboración propia (proxecto cREAgal) con apoio de IA, voz sintética xerada co modelo Celtia. O que vas aprender (CC BY-NC-SA 4.0)

Páxina 6

Traballo individual — Pictograma de ARASAAC

Traballo en equipo — Pictograma de ARASAAC

Exposición de infografías. — Pictograma de ARASAAC

Imaxe con elementos dun ecosistema — Pictograma de ARASAAC

Traballo en equipo simple — Pictograma de ARASAAC

Facer manualidades — Pictograma de ARASAAC

Dúas persoas falando — Pictograma de ARASAAC

Elaboración propia (proxecto cREAgal) con apoio de IA, voz sintética xerada co modelo Celtia. Pasos a seguir (CC BY-NC-SA 4.0)

Páxina 7

Imaxe identificativa do Diario de aprendizaxe — Elaboración propia (proxecto cREAgal). *Diario de aprendizaxe* (CC BY-NC-SA 4.0)

Páxina 8

Persoa cunha idea — Pictograma de ARASAAC

Páxina 9

Imaxe dunha Feira de Mostras — Pictograma de ARASAAC

Elaboración propia (proxecto cREAgal) con apoio de IA, voz sintética xerada co modelo Celtia. Que é unha feira de ciencia (CC BY-NC-SA 4.0)

Páxina 10

Pezas dun puzzle — Pictograma de ARASAAC

Elaboración propia (proxecto cREAgal) con apoio de IA, voz sintética xerada co modelo Celtia. Os equipos (CC BY-NC-SA 4.0)

Páxina 11

Costa rochosa — Autoría descoñecida. *Rochas* na costa (CC0 1.0)

Imaxe dun deserto — Autoría descoñecida. Deserto con dunas (CC0 1.0)

Imaxe dun estanque — Elaboración propia (proxecto cREAgal) . *Estanque* (CC BY-NC-SA 4.0)

Estepa — Autoría descoñecida. *Paisaxe* árida (CC0 1.0)

Autoría descoñecida. *Fondo mariño* (CC0 1.0)

Páxina 12

Imaxe de dous excursionistas — Pictograma de ARASAAC

Elaboración propia (proxecto cREAgal) con apoio de IA, voz sintética xerada co modelo Celtia. Cal é o noso ecosistema (CC BY-NC-SA 4.0)

Páxina 13

Imaxe para indicar o Diario de Aprendizaxe — Elaboración propia (proxecto cREAgal). *Diario de aprendizaxe* (CC BY-NC-SA 4.0)

Páxina 14

Pictograma de pregunta. — Pictograma de ARASAAC

Páxina 15

Pictograma dunha persoa observando infografías nunha exposición — Pictograma de ARASAAC

Elaboración propia (proxecto cREAgal) con apoio de IA, voz sintética xerada co modelo Celtia. Elaboración das infografías 1 (CC BY-NC-SA 4.0)

Elaboración propia (proxecto cREAgal) con apoio de IA, voz sintética xerada co modelo Celtia. Elaboración de infografías 2 (CC BY-NC-SA 4.0)

Páxina 16

Fotografía dun lago — Elaboración propia (proxecto cREAgal) . *Lago* (CC BY-NC-SA 4.0)

Esquema sobre os compoñentes dun ecosistema — Elaboración propia (proxecto cREAgal). *Ecosistema* (CC BY-NC-SA 4.0)

Elaboración propia (proxecto cREAgal) con apoio de IA, voz sintética xerada co modelo Celtia. Os ecosistemas (CC BY-NC-SA 4.0)

Páxina 17

Imaxe de varios fenómenos atmosféricos — Pictograma de ARASAAC

Imaxe con varios seres vivos. — Pictograma de ARASAAC

imaxe de diferentes compoñentes abióticos — Pictograma de ARASAAC

Pictograma dunha planta — Pictograma de ARASAAC

Pictograma de fungos — Pictograma de ARASAAC

Elaboración propia (proxecto cREAgal) con apoio de IA, voz sintética xerada co modelo Celtia. Compoñentes ecosistemas (CC BY-NC-SA 4.0)

Páxina 18

Imaxe dunha planta facendo a fotosíntese — Pictograma de ARASAAC

Pictograma dun animal pastando — Pictograma de ARASAAC

Pictograma de bacterias — Pictograma de ARASAAC

Elaboración propia (proxecto cREAgal) con apoio de IA, voz sintética xerada co modelo Celtia. Factores bióticos e abióticos (CC BY-NC-SA 4.0)

Páxina 19

Imaxe da biodiversidade — Richard Ling. *Blue Linckia Starfish* (CC BY-SA )

Elaboración propia (proxecto cREAgal) con apoio de IA, voz sintética xerada co modelo Celtia. Biodiversidade nos ecosistemas 1 (CC BY-NC-SA 4.0)

Elaboración propia (proxecto cREAgal) con apoio de IA, voz sintética xerada co modelo Celtia. Biodiversidade nos ecosistemas 2 (CC BY-NC-SA 4.0)

Elaboración propia (proxecto cREAgal) con apoio de IA, voz sintética xerada co modelo Celtia. Biodiversidade nos ecosistemas 3 (CC BY-NC-SA 4.0)

Páxina 20

Imaxe dunha matogueira — Autoría descoñecida. *Matogueira* (CC0 1.0)

Imaxe da sabana con xirafas. — Autoría descoñecida. *Sabana* (CC0 1.0)

Fotografía dunha terra con xeo e pouca vexetación, hai uns cabalos pastando — Autoría descoñecida. *Paisaxe de tundra* (CC0 1.0)

Fotografía da selva no Amazonas — Autoría descoñecida. *Vexetación de ribeira* (CC0 1.0)

Fotografía da sabana africana — Autoría descoñecida. *Sabana africana* (CC0 1.0)

Fotografía no deserto do Sahara — Autoría descoñecida. *Deserto Sahara* (CC0 1.0)

Fotografía dunha zona de tundra en Islandia — Autoría descoñecida. *Tundra en Islandia* (CC0 1.0)

Fotografía dunha montaña no Himalaia — Autoría descoñecida. *Himalaia* (CC0 1.0)

Fotografía dun estanque — Elaboración propia (proxecto cREAgal) . *Estanque* (CC BY-NC-SA 4.0)

Fotografía do mar e costa rochosa — Elaboración propia (proxecto cREAgal) . *Mar* (CC BY-NC-SA 4.0)

Esquema de clasificación dos ecosistemas — Elaboración propia (proxecto cREAgal). *Tipos de ecosistemas* (CC BY-NC-SA 4.0)

Elaboración propia (proxecto cREAgal) con apoio de IA, voz sintética xerada co modelo Celtia. Tipos de ecosistemas (CC BY-NC-SA 4.0)

Páxina 21

Pictograma dun bosque — Autoría descoñecida. *Bosque* (CC0 1.0)

Imaxe dunha pradería — Autoría descoñecida. *Pradaría* (CC0 1.0)

Imaxe do deserto — Autoría descoñecida. *Deserto* (CC0 1.0)

Ilustración cun esquema sobre os tipos de ecosistemas terrestres. — Elaboración propia (proxecto cREAgal). *Ecosistemas terrestres* (CC BY-NC-SA 4.0)

Elaboración propia (proxecto cREAgal) con apoio de IA, voz sintética xerada co modelo Celtia. Ecosistemas terrestres (CC BY-NC-SA 4.0)

Páxina 22

Imaxe dunha praia. — Autoría descoñecida. *Praia* (CC0 1.0)

Fotografía dunha costa rochosa — Elaboración propia (proxecto cREAgal) . *Costa rochosa* (CC BY-NC-SA 4.0)

Imaxe do fondo do mar — Autoría descoñecida. *Fondo do mar* (CC0 1.0)

Fotografía dun río — Elaboración propia (proxecto cREAgal) . *Río* (CC BY-NC-SA 4.0)

Imaxe dunha lagoa — Autoría descoñecida. *Lagoa* (CC0 1.0)

Ilustración cun esquema sobre os tipos de ecosistemas acuáticos — Elaboración propia (proxecto cREAgal). *Ecosistemas acuáticos* (CC BY-NC-SA 4.0)

Elaboración propia (proxecto cREAgal) con apoio de IA, voz sintética xerada co modelo Celtia. Ecosistemas mariños (CC BY-NC-SA 4.0)

Elaboración propia (proxecto cREAgal) con apoio de IA, voz sintética xerada co modelo Celtia. Ecosistemas de auga doce (CC BY-NC-SA 4.0)

Páxina 23

Imaxe dun humedal — Mario A. P.. *Humedal* (CC BY-SA 2.0)

Fotografía dun mangleiral — Nyenyec. *Mangroves* (Dominio público)

Fotografía dun esteiro — Autoría descoñecida. *Esteiro* (CC0 1.0)

Elaboración propia (proxecto cREAgal) con apoio de IA, voz sintética xerada co modelo Celtia. Os ecosistemas mixtos (CC BY-NC-SA 4.0)

Páxina 24

Fografía dunha familia de ocas — Autoría descoñecida. *Familia de ocas* (CC0 1.0)

Fotografía dunha bandada de patos voando — Autoría descoñecida. *Bandada de patos voando* (CC0 1.0)

Fotografía de abellas traballando nun panal — Autoría descoñecida. *Abellas nun panal* (CC0 1.0)

Fotografía de varias formigas traballando — Autoría descoñecida. *Formigas* (CC0 1.0)

Fotografía dunha abella nunha flor — Autoría descoñecida. *Abella polinizando* (CC0 1.0)

Fotografías de aves e os seus niños nas árbores — Autoría descoñecida. *Niños de aves nas árbores* (CC0 1.0)

Imaxe dun gato rascándose — Autoría descoñecida. *Gato con pulgas* (CC0 1.0)

Fotografía de árbores moi altas en busca de luz — Autoría descoñecida. *Árbores buscando luz* (CC0 1.0)

Esquema relacións entre animais da mesma especie e entre distintas especies — Elaboración propia (proxecto cREAgal) . *Esquema relación entre animais* (CC BY-NC-SA 4.0)

Elaboración propia (proxecto cREAgal) con apoio de IA, voz sintética xerada co modelo Celtia. Relacións entre os seres vivos 1 (CC BY-NC-SA 4.0)

Elaboración propia (proxecto cREAgal) con apoio de IA, voz sintética xerada co modelo Celtia. Relacións entre os seres vivos 2 (CC BY-NC-SA 4.0)

Páxina 25

Imaxe de varios seres vivos — Pictograma de ARASAAC

Pictograma dunha alga — Pictograma de ARASAAC

Pictograma de plantas — Pictograma de ARASAAC

Pictograma de animal herbívoro — Pictograma de ARASAAC

Pictograma de animal carnívoro — Pictograma de ARASAAC

Pictograma de verme — Pictograma de ARASAAC

Elaboración propia (proxecto cREAgal) con apoio de IA, voz sintética xerada co modelo Celtia. A cadea trófica 1 (CC BY-NC-SA 4.0)

Páxina 26

Pictograma do planeta terra — Pictograma de ARASAAC

Páxina 27

Imaxe que recolle o petróleo, o gas e o carbón — Pictograma de ARASAAC

pictograma tallando unha árbore — Pictograma de ARASAAC

pictograma de lixo e desperdicios — Pictograma de ARASAAC

pictograma dun barco pesqueiro — Pictograma de ARASAAC

Pictograma dunha plaga — Pictograma de ARASAAC

Pictograma do cambio climático — Pictograma de ARASAAC

Pictograma dun bosque tallado — Pictograma de ARASAAC

Pictograma de caza — Pictograma de ARASAAC

Pictograma de contaminación do océano — Pictograma de ARASAAC

pictograma de grifo botando auga — Pictograma de ARASAAC

pictograma dun molino que xenera enerxía eólica — Pictograma de ARASAAC

pictograma do símbolo de reciclaxe — Pictograma de ARASAAC

Elaboración propia (proxecto cREAgal) con apoio de IA, voz sintética xerada co modelo Celtia. O uso dos recursos (CC BY-NC-SA 4.0)

Elaboración propia (proxecto cREAgal) con apoio de IA, voz sintética xerada co modelo Celtia. Malos usos (CC BY-NC-SA 4.0)

Elaboración propia (proxecto cREAgal) con apoio de IA, voz sintética xerada co modelo Celtia. Actos responsables (CC BY-NC-SA 4.0)

Páxina 28

pictograma de unha abella polinizando — Pictograma de ARASAAC

Pictograma do océano — Pictograma de ARASAAC

Elaboración propia (proxecto cREAgal) con apoio de IA, voz sintética xerada co modelo Celtia. A biodiversidade (CC BY-NC-SA 4.0)

Páxina 29

Sen recursos multimedia

Páxina 30

Imaxe dunha científica — Pictograma de ARASAAC

Páxina 31

Elementos que se precisan para facer a experiencia 1 — Elaboración propia (proxecto cREAgal) . *Elementos para experimento 2 do ciclo da agua* (CC BY-NC-SA 4.0)

IMaxe de auga quente nunha cunca — Elaboración propia (proxecto cREAgal) . *Auga quente nunha cunca* (CC BY-NC-SA 4.0)

Imaxe de cunca con tapa transparente — Elaboración propia (proxecto cREAgal) . *Cunca e tapa transparente* (CC BY-NC-SA 4.0)

IMaxe de xeo sobre unha tapa transparente — Elaboración propia (proxecto cREAgal) . *Xeo en tapa transparente* (CC BY-NC-SA 4.0)

Elaboración propia (proxecto cREAgal) . *Auga* (CC BY-NC-SA 4.0)

Imaxe de xeo derretíndose — Elaboración propia (proxecto cREAgal) . *Xeo derretíndose* (CC BY-NC-SA 4.0)

Elaboración propia (proxecto cREAgal) . O ciclo da auga en menos de 5 minutos (CC BY 3.0)

Páxina 32

Imaxe dos elementos necesarios para facer o experimento 2 do ciclo da auga — Elaboración propia (proxecto cREAgal) . *Elementos para facer o experimento 2 do ciclo da auga* (CC BY-NC-SA 4.0)

IMaxe de como facer tintes caseiros con vasos de auga e rotuladores — Elaboración propia (proxecto cREAgal) . *Tintes caseiros con auga e rotuladores* (CC BY-NC-SA 4.0)

Imaxe botando acetona nun algodón — Elaboración propia (proxecto cREAgal) . *Algodón con acetona* (CC BY-NC-SA 4.0)

Imaxe de como se borra unha bolsa plástica con acetona e alcohol — Elaboración propia (proxecto cREAgal) . *Borrando bolsiña con acetona* (CC BY-NC-SA 4.0)

Imaxe do ciclo da auga nunha bolsiña transparente — Elaboración propia (proxecto cREAgal) . *O ciclo da agua nunha bolsiña* (CC BY-NC-SA 4.0)

Imaxe dun vaso con auga tinguida con colorante, e unha pipeta para facer o trasvase — Elaboración propia (proxecto cREAgal) . *Pipeta para trasvasar auga tinguida* (CC BY-NC-SA 4.0)

Imaxe de trasvasado con pipeta — Elaboración propia (proxecto cREAgal) . *Trasvasando con pipeta* (CC BY-NC-SA 4.0)

Imaxe do experimento do ciclo da auga nunha bolsiña — Elaboración propia (proxecto cREAgal) . *Ciclo da auga en bolsiña azul* (CC BY-NC-SA 4.0)

Imaxe do experimento do ciclo da auga en bolsiña — Elaboración propia (proxecto cREAgal) . *Ciclo da auga en bolsiña laranxa* (CC BY-NC-SA 4.0)

Imaxe do experimento do ciclo da auga en bolsiña rosa — Elaboración propia (proxecto cREAgal) . *Ciclo da auga en bolsiña rosa* (CC BY-NC-SA 4.0)

Imaxe do experimento do ciclo da auga en bolsiña verde — Elaboración propia (proxecto cREAgal) . *Ciclo da auga en bolsiña verde* (CC BY-NC-SA 4.0)

Imaxe dun termómetro de parede — Elaboración propia (proxecto cREAgal) . *Termómetro* (CC BY-NC-SA 4.0)

Pictograma de cámara de fotos — Pictograma de ARASAAC

Pictograma de ordenador portátil — Pictograma de ARASAAC

Pictograma de impresora — Pictograma de ARASAAC

IMaxe da ficha de observación e recollida de datos do ciclo da auga — Elaboración propia (proxecto cREAgal) con pictogramas de ARASAAC. *Explicación ficha de observación e recollida de datos* (CC BY-NC-SA 4.0)

Páxina 33

Imaxe dun ecosistema dentro dun frasco con plantas, terra, pedra e paus — Elaboración propia (proxecto cREAgal) . *Ecosistema nun frasco* (CC BY-NC-SA 4.0)

Imaxe dos materiais precisos para facer o experimento do ciclo da auga e ecosistema nun frasco. Terra, pá, pedras, paus, plantas, pulverizador con auga, frasco con tapadeira. — Elaboración propia (proxecto cREAgal) . *Materiais experimento frasco* (CC BY-NC-SA 4.0)

Fotografía de varias follas de suculenta reproducíndose en distintas fases — Elaboración propia (proxecto cREAgal) . *Distintas fases da reprodución por folla de suculentas* (CC BY-NC-SA 4.0)

Imaxe do ciclo de reprodución por folla dunha suculenta — Elaboración propia (proxecto cREAgal) . *Reprodución por folla de suculenta* (CC BY-NC-SA 4.0)

Elaboración propia (proxecto cREAgal) . Un ecosistema nun frasco (CC BY 3.0)

Páxina 34

Pradaría — Autoría descoñecida. *Paisaxe de pradaría* (CC0 1.0)

Autoría descoñecida. *Deserto* (CC0 1.0)

Tundra — Hannes Grobe. *Greenland-sydkap hg* (CC BY-SA 2.5)

Montaña — Autoría descoñecida. *Paisaxe de montaña* (CC0 1.0)

Elaboración propia (proxecto cREAgal) . *Estanque* (CC BY-NC-SA 4.0)

Páxina 35

Imaxe que identifica o Diario de aprendizaxe — Elaboración propia (proxecto cREAgal). *Diario de aprendizaxe* (CC BY-NC-SA 4.0)

Páxina 36

Pictograma de diferentes pasos da elaboración de unha manualidade — Pictograma de ARASAAC

Páxina 37

Pictograma dun sobre — Pictograma de ARASAAC

Pictograma facendo un debuxo — Pictograma de ARASAAC

Pictograma dun frasco — Pictograma de ARASAAC

Pictograma de manualidades cortando e pegando (arasaac — Pictograma de ARASAAC

Pictograma dun grupo traballando — Pictograma de ARASAAC

Elaboración propia (proxecto cREAgal) con apoio de IA, voz sintética xerada co modelo Celtia. Planificar e crear (CC BY-NC-SA 4.0)

Páxina 38

Imaxe que mostra a nenas e nenos traballando en equipo — Pictograma de ARASAAC

Elaboración propia (proxecto cREAgal) con apoio de IA, voz sintética xerada co modelo Celtia. Ensaios e montaxe do posto (CC BY-NC-SA 4.0)

Páxina 39

Pictograma de unha feira con postos e persoas — Pictograma de ARASAAC

Páxina 40

Páxina 41

Pictograma dunha persoa imaxinando — Pictograma de ARASAAC

Páxina 42

Acceso a esquema resumo do traballo de cada fase — Elaboración propia (proxecto cREAgal) . *Infografía do proxecto* (CC BY-NC-SA 4.0)

Páxina 43

Sen recursos multimedia

Páxina 44

Sen recursos multimedia

Páxina 45

Icona que representa o diario de aprendizaxe do proxecto cREAgal, amosa un caderno co texto dirario de aprendixaxe — Elaboración propia (proxecto cREAgal). *Diario de aprendizaxe* (CC BY-NC-SA 4.0)

Páxina 46

Imaxe do material descargable para o proxecto cREAgal. Amosa unha frecha de descarga de documentos nun computador portátil — Elaboración propia (proxecto cREAgal). *Material descargable* (CC BY-NC-SA 4.0)

Recursos complementarios.

Os símbolos pictográficos identificados como Pictogramas de ARASAAC son propiedade do Goberno de Aragón e foron creados por Sergio Palao para ARASAAC (http://www.arasaac.org), que os distribúe baixo Licenza Creative Commons BY-NC-SA.
Xeración de voz sintética co uso do modelo "Celtia" do Proxecto Nós, licenza Apache License, Version 2.0
Magariños, Carmen. 2023. Nos_TTS-celtia-vits-graphemes. URL: https://huggingface.co/proxectonos/Nos_TTS-celtia-vits-graphemes.

Aquí tes o ficheiro fonte para editar este REA

Este REA publicouse baixo Licenza Creative Commons Recoñecemento Non comercial Compartir igual 4.0, o que significa que tes a posibilidade de usalo, descargalo, redistribuílo e modificalo para adaptalo ás túas necesidades.

Segue estes pasos para usar/redistribuír/modificar este REA:

1. Descarga o ficheiro fonte. Con isto tes o recurso orixinal en formato de edición.

2. Modifícao usando eXeLearning.

3. Se aínda non o tes, descarga e instala o estilo cREAgal con fases.

4. En caso de modificalo, tes que recoñecer a autoría e publicalo coa mesma licenza (CC BY-NC-SA).

Podes usar esta cita para facer referencia a cREAgal:

Este REA é unha adaptación do recurso orixinal "Exploramos os ecosistemas: misión natureza" do proxecto cREAgal da Consellería de Educación, Ciencia, Universidades e Formación Profesional da Xunta de Galicia baixo a licenza de CC BY-NC-SA.

Descargar o ficheiro .elp