No Paleolítico o hábitat dos seres humanos dependía moito do clima e das características xeolóxicas do territorio.

Os homínidos facían asentamentos temporais ao aire libre nos que construían cabanas de madeira ou chozas con ramas e peles. Tamén habitaron de forma sucesiva e ocasional en covas e abrigos naturais. É o caso de Atapuerca.

Buscaban emprazamentos próximos á auga, ou ben lugares elevados cunha boa visión da contorna, para controlar a caza e para defenderse mellor dos predadores.

Nestes lugares de habitación aparecen moitas veces os restos dos primeiros instrumentos utilizados polos homínidos, desde bifaces ata rascadeiras, agullas e armas. Tamén atopamos bastóns perforados e propulsores, así como pequenas estatuíñas. Sempre son cousas pequenas e facilmente transportables na súa vida nómade.

Conservamos algúns restos de vestimenta do Paleolítico superior. Utilizaban peles e tamén calzado para protexerse do frío e percorrer grandes distancias. Pero as súas vestimentas, coma as vosas, non só estaban pensadas para abrigar. Os seres humanos prehistóricos tamén eran presumidos, e usaban adornos e pigmentos sobre os seus corpos. Ou que pensabas!

Coa Revolución neolítica transformouse o medio natural. Foi entón cando os seres humanos seleccionaron sementes, causaron a evolución de novas especies de animais domésticos e provocaron a persecución e a extinción doutros.

Realmente comezou un novo mundo.

A sedentarización comportou a construción dos primeiros poboados permanentes, moitas veces amurallados. Nestas primeiras casas atopamos maior variedade de obxectos, como muíños de man, machadas puídas, bolsas de cestería ou tecido, vasillas de cerámica e obxectos rituais e xoias.

Como novidade, aparecen enterramentos colectivos separados dos lugares de vivenda.

Nesta etapa buscaron emprazamentos próximos ás vías de comunicación, como vales ou ríos e enseadas de fácil acceso. 

Ao mesmo tempo, esta maior accesibilidade fixo que os poboados tiveran murallas cada vez maiores. Construíronse auténticos sistemas defensivos. Estes serán especialmente importantes a partir da Idade de Ferro.

Coas novas actividades económicas e o aumento do tamaño dos grupos humanos, que pasan de ser unhas ducias de persoas a milleiros, apareceron tamén as diferencias sociais. As relacións sociais e a organización de poder pouco tiñan ter que ver xa coas dos clans.

Formáronse os primeiros reinos e imperios. Pero iso será xa outra historia...

Isto reflíctese no enxoval das sepulturas, algúns deles son moi ricos e con diversas pezas, como xoias, armas, cerámica e obxectos persoais. Entre estes últimos destacan os punzóns e os peites.