Saltar navegación

A evolución humana

Os homínidos

Descubramos agora algunhas das especies que forman parte da nosa grande familia humana. Preme nas imaxes se queres velas máis grandes.

Australopithecus

Imaxe dun Australopithecus É un dos nosos primeiros antepasados. Aparece en África hai uns 4 millóns de anos (m. a.). Xa camiñaban erguidos e sabemos que fabricaron as primeiras ferramentas. A máis coñecida é Lucy.

Homo habilis

Homo habilis escachando nocesPensábase que era o primeiro homínido en fabricar ferramentas de pedra hai uns 2 millóns de anos. 

Homo ergaster

Reconstrucion facial do neno de TurkanaOs seus fósiles formáronse arredor do lago Turkana (Kenia) hai uns 1,8 millóns de anos. Trátase dunha especie que xa aparece asociada a unha enorme variedade de ferramentas no rexistro arqueolóxico.

Homo erectus

Cara dun Homo erectusAparece hai 1,8 millóns de anos. Foi o primeiro en saír a pé de África cara a Asia. Caracterízase polo aumento da súa capacidade cranial e foi o primeiro en dominar o lume, algo fundamental na evolución da dieta e da anatomía humana.

Homo antecessor

Imaxe da cabeza dun Homo antecessorEn Europa temos o Homo antecessor, "o explorador". Os seus fósiles teñen unha antigüidade de 900.000 anos e descubríronse no xacemento da Gran Dolina, en Burgos, na Serra de Atapuerca. Un dos fósiles máis coñecidos é o da rapaza da Gran Dolina.

Homo neanderthalensis

Imaxe dun Homo neanderthalensisÉ unha especie propia de Europa. Recibe o seu nome do val alemán de Neander, onde se atopou por primeira vez.  Era robusto e a súa capacidade cranial era similar á dun sapiens. Tiña capacidade cognitiva e pensamento simbólico. Hai constancia de que esta especie conviviu cos sapiens, deixando pegada no noso ADN.

Homo sapiens sapiens

Reconstrución dun Homo sapiensProcede do norte de África. Os restos fósiles máis antigos teñen uns 300.000 anos e saíron cara a Asia e Europa hai uns 100.000 anos. Destaca pola súa enorme variedade xenética, froito dunha longa historia de hibridación con outras especies. Será o primeiro homínido que habite todos os continentes.

Lectura facilitada

Descubramos agora algunhas das especies da grande familia humana.

Australopithecus

É un dos nosos primeiros antepasados.

Aparece en África hai uns 4 millóns de anos (m. a.).

Xa camiñaban erguidos.

Sabemos que fabricaron as primeiras ferramentas.

A máis coñecida é Lucy.

Homo habilis

Pensábase que era o primeiro homínido en fabricar ferramentas de pedra.

Hai uns 2 millóns de anos. 

Homo ergaster

Os seus fósiles apareceron arredor do lago Turkana (Kenia).

Hai uns 1,8 millóns de anos.

Trátase dunha especie asociada a unha enorme variedade de ferramentas.

Homo erectus

Aparece hai 1,8 millóns de anos.

Foi o primeiro en saír a pé de África cara a Asia.

Caracterízase polo aumento da súa capacidade cranial.

Foi o primeiro en dominar o lume, fundamental na evolución humana.

Homo antecessor

En Europa.

Os seus fósiles teñen unha antigüidade de 900.000 anos.

Descubríronse no xacemento da Gran Dolina, en Burgos, na Serra de Atapuerca.

Un dos fósiles máis coñecidos é o da rapaza da Gran Dolina.

Homo neanderthalensis

É unha especie propia de Europa.

Recibe o seu nome do val alemán de Neander, onde se atopou por primeira vez. 

Era robusto e a súa capacidade cranial era similar á dun sapiens.

Tiña capacidade cognitiva e pensamento simbólico.

Esta especie conviviu cos sapiens.

Deixou pegada no noso ADN.

Homo sapiens sapiens

Procede do norte de África.

Os restos fósiles máis antigos teñen uns 300.000 anos.

Saíron cara a Asia e Europa hai uns 100.000 anos. 

Destaca pola súa enorme variedade xenética.

É froito dunha longa historia de hibridación con outras especies.

É o primeiro homínido que habitou todos os continentes.

Compara

Podedes comparar nas seguintes táboas as distintas especies segundo a súa capacidade cranial, o seu aspecto físico e a tecnoloxía que empregaban.

A evolución dos homininos: cadro comparativo

Especie Australopitecus afarensis Homo habilis Homo erectus Homo neanderthalensis Homo sapiens sapiens
Cronoloxía 4 – 2’7 m. a. 2 – 1’4 m. a. 1’8 m. a. – 117.000 anos 400.000 – 30.000 anos 300.000 – actualidade
Capacidade cranial 400 cc 600 cc 800 cc 1.500 cc 1.300 cc
Altura 1’30 m 1’30 – 1’50 m 1’30 – 1’50 m 1’60 m 1’70 m
Peso 40 – 50 kg 40 kg 40 kg 80 kg 80 kg
Tecnoloxía Primeiras ferramentas (xacemento de Lomekwi, Kenia) Olduvaiense Achelense Achelense e musteriense Auriñaciense, solutrense e magdaleniense

Un antepasado común, moitas diferenzas:

Especie Chimpancé actual Humano moderno
Capacidade cranial 350 – 400 cc 1.300 – 1.800 cc
Altura 1’30 – 1’60 m (machos); 1 – 1’30 m (femias) 1’60 – 1’80 m (machos); 1’50 – 1’70 m (femias)
Peso 40 – 80 kg 60 – 100 kg (machos); 40 – 70 kg (femias)

Apoio visual

Cadro comparativo homínidos
Preme na imaxe para ampliala

Sopa de Homínidos

2

Repasa o que sabes nesta sopa

%E9%B0%E6%EB%E2%F7%D5%F3%FF%F7%B0%A8%B0%C1%FD%E2%F3%B0%BE%B0%FB%FC%E1%E6%E0%E7%F1%E6%FB%FD%FC%E1%B0%A8%B0%AE%E2%AC%C0%F7%E2%F3%E1%F3%B2%FD%B2%E3%E7%F7%B2%E1%F3%F0%F7%E1%B2%FC%F7%E1%E6%F3%B2%E1%FD%E2%F3%AE%BD%E2%AC%B0%BE%B0%E1%FA%FD%E5%DF%FB%FC%FB%FF%FB%E8%F7%B0%A8%E6%E0%E7%F7%BE%B0%FB%E6%FB%FC%F7%E0%F3%E0%EB%B0%A8%E9%B0%E1%FA%FD%E5%D1%FE%E7%F7%B0%A8%F4%F3%FE%E1%F7%BE%B0%F1%FE%E7%F7%D5%F3%FF%F7%B0%A8%B0%B0%BE%B0%E2%F7%E0%F1%F7%FC%E6%F3%F5%F7%D1%FE%E7%F7%B0%A8%A6%A2%BE%B0%E1%FA%FD%E5%D1%FD%F6%F7%D3%F1%F1%F7%E1%E1%B0%A8%F4%F3%FE%E1%F7%BE%B0%F1%FD%F6%F7%D3%F1%F1%F7%E1%E1%B0%A8%B0%B0%BE%B0%FF%F7%E1%E1%F3%F5%F7%D1%FD%F6%F7%D3%F1%F1%F7%E1%E1%B0%A8%B0%B0%EF%BE%B0%E5%FD%E0%F6%E1%D5%F3%FF%F7%B0%A8%C9%E9%B0%E5%FD%E0%F6%B0%A8%B0%FA%F3%F0%FB%FE%FB%E1%B0%BE%B0%F6%F7%F4%FB%FC%FB%E6%FB%FD%FC%B0%A8%B0%D4%F3%F0%E0%FB%F1%FD%E7%B2%F6%F7%B2%FF%F3%FC%F7%FB%E0%F3%B2%EA%F7%FC%F7%E0%F3%FE%FB%E8%F3%F6%F3%B2%FB%FC%E1%E6%E0%E7%FF%F7%FC%E6%FD%E1%B2%F6%F7%B2%E2%F7%F6%E0%F3%B2%E6%F3%FE%FE%F3%F6%F3%BC%B2%B0%BE%B0%EA%B0%A8%A2%BE%B0%EB%B0%A8%A2%BE%B0%F3%E7%E6%FA%FD%E0%B0%A8%B0%B0%BE%B0%F3%FE%E6%B0%A8%B0%B0%BE%B0%E7%E0%FE%B0%A8%B0%E0%F7%E1%FD%E7%E0%F1%F7%E1%BD%DA%FD%FF%FD%CD%FA%F3%F0%FB%FE%FB%E1%CD%BA%D9%DC%DF%BF%D7%C0%CD%A3%AA%A3%A1%CD%F1%F3%E1%E6%BB%CD%F3%E6%CD%D5%FD%E6%F7%F0%FD%E0%F5%E1%CD%DC%F3%E6%E7%E0%FA%FB%E1%E6%FD%E0%FB%E1%F9%F3%CD%DF%E7%E1%F7%E7%FF%CD%AA%A7%A4%A1%BC%F8%E2%F5%B0%BE%B0%F3%E7%F6%FB%FD%B0%A8%B0%B0%BE%B0%E2%F7%E0%F1%F7%FC%E6%F3%F5%F7%C1%FA%FD%E5%B0%A8%FC%E7%FE%FE%EF%BE%E9%B0%E5%FD%E0%F6%B0%A8%B0%F7%E0%F5%F3%E1%E6%F7%E0%B0%BE%B0%F6%F7%F4%FB%FC%FB%E6%FB%FD%FC%B0%A8%B0%DA%FD%FF%7F%FC%FB%F6%FD%B2%E3%E7%F7%B2%E4%FB%E4%FB%E7%B2%F7%FC%B2S%F4%E0%FB%F1%F3%B2%FA%F3%FB%B2%E7%FC%E1%B2%A3%B5%AA%B2%FF%FB%FE%FEa%FC%E1%B2%F6%F7%B2%F3%FC%FD%E1%BC%B0%BE%B0%EA%B0%A8%A2%BE%B0%EB%B0%A8%A2%BE%B0%F3%E7%E6%FA%FD%E0%B0%A8%B0%B0%BE%B0%F3%FE%E6%B0%A8%B0%B0%BE%B0%E7%E0%FE%B0%A8%B0%E0%F7%E1%FD%E7%E0%F1%F7%E1%BD%F7%E0%F5%F3%E1%E6%F7%E0%CD%EA%FD%F5%FD%BC%F8%E2%F5%B0%BE%B0%F3%E7%F6%FB%FD%B0%A8%B0%B0%BE%B0%E2%F7%E0%F1%F7%FC%E6%F3%F5%F7%C1%FA%FD%E5%B0%A8%FC%E7%FE%FE%EF%BE%E9%B0%E5%FD%E0%F6%B0%A8%B0%F7%E0%F7%F1%E6%E7%E1%B0%BE%B0%F6%F7%F4%FB%FC%FB%E6%FB%FD%FC%B0%A8%B0%D3%E2%E0%F7%FC%F6%F7%E7%B2%F3%B2%E2%E0%FD%F6%E7%F1%FB%E0%B2%FE%E7%FF%F7%BC%B0%BE%B0%EA%B0%A8%A2%BE%B0%EB%B0%A8%A2%BE%B0%F3%E7%E6%FA%FD%E0%B0%A8%B0%B0%BE%B0%F3%FE%E6%B0%A8%B0%B0%BE%B0%E7%E0%FE%B0%A8%B0%E0%F7%E1%FD%E7%E0%F1%F7%E1%BD%DA%FD%FF%FD%CD%F7%E0%F7%F1%E6%E7%E1%CD%E1%F9%E7%FE%FE%CD%BF%CD%DC%F3%E6%E7%E0%FF%E7%E1%F7%E7%FF%CD%D4%E0%F7%FB%F0%E7%E0%F5%CD%BF%CD%D6%C1%D1%A2%A4%A5%A4%A5%BC%F8%E2%F5%B0%BE%B0%F3%E7%F6%FB%FD%B0%A8%B0%B0%BE%B0%E2%F7%E0%F1%F7%FC%E6%F3%F5%F7%C1%FA%FD%E5%B0%A8%FC%E7%FE%FE%EF%BE%E9%B0%E5%FD%E0%F6%B0%A8%B0%FC%F7%F3%FC%F6%F7%E0%E6%FA%F3%FE%B0%BE%B0%F6%F7%F4%FB%FC%FB%E6%FB%FD%FC%B0%A8%B0%DA%F3%F0%FB%E6%FD%E7%B2%FC%F3%B2%D7%E7%E0%FD%E2%F3%B2%F6%F3%B2h%FE%E6%FB%FF%F3%B2%F5%FE%F3%F1%FB%F3%F1%FBa%FC%BC%B0%BE%B0%EA%B0%A8%A2%BE%B0%EB%B0%A8%A2%BE%B0%F3%E7%E6%FA%FD%E0%B0%A8%B0%B0%BE%B0%F3%FE%E6%B0%A8%B0%B0%BE%B0%E7%E0%FE%B0%A8%B0%E0%F7%E1%FD%E7%E0%F1%F7%E1%BD%DA%FD%FF%FD%CD%E1%F3%E2%FB%F7%FC%E1%CD%FC%F7%F3%FC%F6%F7%E0%E6%FA%F3%FE%F7%FC%E1%FB%E1%CD%BA%D4%E7%FC%F6%FD%E0%E6%CD%D5%FB%F0%E0%F3%FE%E6%F3%E0%BB%BC%F8%E2%F5%B0%BE%B0%F3%E7%F6%FB%FD%B0%A8%B0%B0%BE%B0%E2%F7%E0%F1%F7%FC%E6%F3%F5%F7%C1%FA%FD%E5%B0%A8%FC%E7%FE%FE%EF%BE%E9%B0%E5%FD%E0%F6%B0%A8%B0%E1%F3%E2%FB%F7%FC%E1%B0%BE%B0%F6%F7%F4%FB%FC%FB%E6%FB%FD%FC%B0%A8%B0%D6%F7%F1%FD%E0%FD%E7%B2%F3%E1%B2%F1%F3%E4%F7%E0%FC%F3%E1%B2%F1%FD%FC%B2%E2%FB%FC%E6%E7%E0%F3%E1%B2%F7%B2%F5%E0%F3%E4%F3%F6%FD%E1%B2%E4%F3%E0%FB%F3%F6%FD%E1%B2%F7%B2%FF%FD%FB%B2%F4%F7%E0%FF%FD%E1%FD%E1%BC%B0%BE%B0%EA%B0%A8%A2%BE%B0%EB%B0%A8%A2%BE%B0%F3%E7%E6%FA%FD%E0%B0%A8%B0%B0%BE%B0%F3%FE%E6%B0%A8%B0%B0%BE%B0%E7%E0%FE%B0%A8%B0%E0%F7%E1%FD%E7%E0%F1%F7%E1%BD%C4%F7%FC%E7%E1%CD%F6%F7%CD%DE%F3%E7%E1%E1%F7%FE%CD%F7%EA%E2%FD%CD%D3%E0%E6%CD%F7%E6%CD%C2%E0%F7%FA%FB%E1%E6%FD%FB%E0%F7%BC%F8%E2%F5%B0%BE%B0%F3%E7%F6%FB%FD%B0%A8%B0%B0%BE%B0%E2%F7%E0%F1%F7%FC%E6%F3%F5%F7%C1%FA%FD%E5%B0%A8%FC%E7%FE%FE%EF%BE%E9%B0%E5%FD%E0%F6%B0%A8%B0%F3%FC%E6%F7%F1%F7%E1%E1%FD%E0%B0%BE%B0%F6%F7%F4%FB%FC%FB%E6%FB%FD%FC%B0%A8%B0%D1%FDc%F7%F1%FB%F6%FD%B2%F1%FD%FF%FD%B2%CE%B0%FD%B2%F7%EA%E2%FE%FD%E0%F3%F6%FD%E0%CE%B0%B2%E6%F3%FF%F7%FC%B2%FA%F3%F0%FB%E6%FD%E7%B2%F7%FC%B2%D7%E7%E0%FD%E2%F3%BC%B0%BE%B0%EA%B0%A8%A2%BE%B0%EB%B0%A8%A2%BE%B0%F3%E7%E6%FA%FD%E0%B0%A8%B0%B0%BE%B0%F3%FE%E6%B0%A8%B0%B0%BE%B0%E7%E0%FE%B0%A8%B0%E0%F7%E1%FD%E7%E0%F1%F7%E1%BD%A2%A4%CD%DA%FD%FF%FD%CD%F3%FC%E6%F7%F1%F7%E1%E1%FD%E0%CD%E0%F7%F1%FD%FC%E1%E6%E0%E7%F1%F1%FB%FD%FC%BC%F8%E2%F5%B0%BE%B0%F3%E7%F6%FB%FD%B0%A8%B0%B0%BE%B0%E2%F7%E0%F1%F7%FC%E6%F3%F5%F7%C1%FA%FD%E5%B0%A8%FC%E7%FE%FE%EF%CF%BE%B0%FB%E1%C1%F1%FD%E0%FF%B0%A8%A2%BE%B0%E6%F7%EA%E6%D0%E7%E6%E6%FD%FC%C1%F1%FD%E0%FF%B0%A8%B0%D5%F3%E0%F6%F3%E0%B2%F3%B2%E2%E7%FC%E6%E7%F3%F1%FBa%FC%B0%BE%B0%E0%F7%E2%F7%F3%E6%D3%F1%E6%FB%E4%FB%E6%EB%B0%A8%F4%F3%FE%E1%F7%BE%B0%E6%F7%EA%E6%D4%F7%F7%F6%D0%F3%F1%F9%B0%A8%B0%B0%BE%B0%E6%F7%EA%E6%D3%F4%E6%F7%E0%B0%A8%B0%B0%BE%B0%F4%F7%F7%F6%D0%F3%F1%F9%B0%A8%F4%F3%FE%E1%F7%BE%B0%E2%F7%E0%F1%F7%FC%E6%F3%F8%F7%D4%D0%B0%A8%A3%A2%A2%BE%B0%E4%F7%E0%E1%FB%FD%FC%B0%A8%A3%BE%B0%E2%F7%E0%F1%F7%FC%E6%F3%F8%F7%C3%E7%F7%E1%E6%FB%FD%FC%E1%B0%A8%A3%A2%A2%BE%B0%E6%FB%FF%F7%B0%A8%A2%BE%B0%F6%FB%F3%F5%FD%FC%F3%FE%E1%B0%A8%E6%E0%E7%F7%BE%B0%E0%F7%E4%F7%E0%E1%F7%E1%B0%A8%E6%E0%E7%F7%BE%B0%E1%FA%FD%E5%C0%F7%E1%FD%FE%E4%F7%B0%A8%E6%E0%E7%F7%BE%B0%F7%E4%F3%FE%E7%F3%E6%FB%FD%FC%B0%A8%F4%F3%FE%E1%F7%BE%B0%F7%E4%F3%FE%E7%F3%E6%FB%FD%FC%DB%D6%B0%A8%B0%B0%BE%B0%FB%F6%B0%A8%B0%A0%A2%A0%A6%A5%A3%A2%AB%A3%AA%A1%A2%BF%A3%A0%A2%B0%BE%B0%FF%E1%F5%E1%B0%A8%E9%B0%FF%E1%F5%C0%F7%E2%FE%EB%B0%A8%B0%C0%F7%E1%E2%FD%E1%E6%F3%E0%B0%BE%B0%FF%E1%F5%D7%FC%E6%F7%E0%D1%FD%F6%F7%B0%A8%B0%DB%FC%E6%E0%FD%F6%E7%E8%F3%B2%FD%B2%F1a%F6%FB%F5%FD%B2%F6%F7%B2%F3%F1%F1%F7%E1%FD%B0%BE%B0%FF%E1%F5%D7%E0%E0%FD%E0%D1%FD%F6%F7%B0%A8%B0%DD%B2%F1a%F6%FB%F5%FD%B2%F6%F7%B2%F3%F1%F1%F7%E1%FD%B2%FC%FD%FC%B2%7B%B2%F1%FD%E0%E0%F7%F1%E6%FD%B0%BE%B0%FF%E1%F5%D1%FE%E7%F7%B0%A8%B0%CA%F7%FC%FB%F3%FE%B3%B2%D3%B2%E2%FB%E1%E6%F3%B2%7B%A8%B0%BE%B0%FF%E1%F5%D1%FD%F6%F7%D3%F1%F1%F7%E1%E1%B0%A8%B0%D1a%F6%FB%F5%FD%B2%F6%F7%B2%F3%F1%F1%F7%E1%FD%B0%BE%B0%FF%E1%F5%C2%FE%F3%EB%C1%E6%F3%E0%E6%B0%A8%B0%D1%FE%FB%E3%E7%F7%B2%F3%E3%E7%7F%B2%E2%F3%E0%F3%B2%EA%FD%F5%F3%E0%B0%BE%B0%FF%E1%F5%DA%FB%E6%E1%B0%A8%B0%D3%F1%F7%E0%E6%FD%E1%B0%BE%B0%FF%E1%F5%C1%F1%FD%E0%F7%B0%A8%B0%C2%E7%FC%E6%E7%F3%F1%FBa%FC%B0%BE%B0%FF%E1%F5%DF%FB%FC%FB%FF%FB%E8%F7%B0%A8%B0%DF%FB%FC%FB%FF%FB%E8%F3%E0%B0%BE%B0%FF%E1%F5%DF%F3%EA%FB%FF%FB%E8%F7%B0%A8%B0%DF%F3%EA%FB%FF%FB%E8%F3%E0%B0%BE%B0%FF%E1%F5%C6%FB%FF%F7%B0%A8%B0%C6%F7%FF%E2%FD%B2%FE%7F%FF%FB%E6%F7%B2%BA%FF%FF%A8%E1%E1%BB%B0%BE%B0%FF%E1%F5%D4%E7%FE%FE%C1%F1%E0%F7%F7%FC%B0%A8%B0%C2%F3%FC%E6%F3%FE%FE%F3%B2%D1%FD%FF%E2%FE%F7%E6%F3%B0%BE%B0%FF%E1%F5%D7%EA%FB%E6%D4%E7%FE%FE%C1%F1%E0%F7%F7%FC%B0%A8%B0%C1%F3%7F%E0%B2%F6%F7%B2%E2%F3%FC%E6%F3%FE%FE%F3%B2%F1%FD%FF%E2%FE%F7%E6%F3%B0%BE%B0%FF%E1%F5%DC%E7%FF%C3%E7%F7%E1%E6%FB%FD%FC%E1%B0%A8%B0%DCh%FF%F7%E0%FD%B2%F6%F7%B2%E2%E0%F7%F5%E7%FC%E6%F3%E1%B0%BE%B0%FF%E1%F5%DC%FD%DB%FF%F3%F5%F7%B0%A8%B0%C2%E0%F7%F5%E7%FC%E6%F3%B2%E1%F7%FC%B2%FB%FF%F3%EA%F7%E1%B0%BE%B0%FF%E1%F5%C1%E7%F1%F1%F7%E1%E1%F7%E1%B0%A8%B0%D1%FD%E0%E0%F7%F1%E6%FD%B3%B2%EE%B2%D7%EA%F1%F7%FE%F7%FC%E6%F7%B3%B2%EE%B2%CA%F7%FC%FB%F3%FE%B3%B2%EE%B2%DF%FD%FB%B2%F0%F7%FC%B3%B2%EE%B2%C2%F7%E0%F4%F7%F1%E6%FD%B3%B0%BE%B0%FF%E1%F5%D4%F3%FB%FE%E7%E0%F7%E1%B0%A8%B0%DC%FD%FC%B2%F7%E0%F3%B2%FB%E1%FD%B3%B2%EE%B2%DB%FC%F1%FD%E0%E0%F7%F1%E6%FD%B3%B2%EE%B2%DC%FD%FC%B2%7B%B2%F1%FD%E0%E0%F7%F1%E6%FD%B3%B2%EE%B2%C1%F7%FC%E6%7F%FF%FD%FE%FD%B3%B2%EE%B2%D7%E0%E0%FD%B3%B0%BE%B0%FF%E1%F5%C6%E0%EB%D3%F5%F3%FB%FC%B0%A8%B0%DC%F7%F1%F7%E1%FB%E6%F3%B2%E2%FD%FE%FD%B2%FF%F7%FC%FD%E1%B2%E7%FC%B2%B7%E1%B7%B2%F6%F7%B2%E0%F7%E1%E2%FD%E1%E6%F3%E1%B2%F1%FD%E0%E0%F7%F1%E6%F3%E1%B2%E2%F3%E0%F3%B2%F1%FD%FC%E1%F7%F5%E7%FB%E0%B2%F3%B2%FB%FC%F4%FD%E0%FF%F3%F1%FBa%FC%BC%B2%C4%FD%FE%E4%F3%B2%F3%B2%FB%FC%E6%F7%FC%E6%F3%FE%FD%BC%B0%BE%B0%FF%E1%F5%C1%F1%FD%E0%F7%C1%F1%FD%E0%FF%B0%A8%B0%D3%B2%E2%E7%FC%E6%E7%F3%F1%FBa%FC%B2%FC%FD%FC%B2%E1%F7%B2%E2%FD%F6%F7%B2%F5%F3%E0%F6%F3%E0%B2%E2%FD%E0%E3%E7%F7%B2%F7%E1%E6%F3%B2%E2s%EA%FB%FC%F3%B2%FC%FD%FC%B2%F4%FD%E0%FF%F3%B2%E2%F3%E0%E6%F7%B2%F6%E7%FC%B2%E2%F3%E3%E7%F7%E6%F7%B2%C1%D1%DD%C0%DF%BC%B0%BE%B0%FF%E1%F5%DD%FC%FE%EB%C1%F3%E4%F7%C1%F1%FD%E0%F7%B0%A8%B0%C1a%B2%E2%FD%F6%F7%B2%F5%F3%E0%F6%F3%E0%B2%F3%B2%E2%E7%FC%E6%E7%F3%F1%FBa%FC%B2%E7%FC%FA%F3%B2%E4%F7%E8%B3%B0%BE%B0%FF%E1%F5%DD%FC%FE%EB%C1%F3%E4%F7%B0%A8%B0%C1a%B2%E2%FD%F6%F7%B2%F5%F3%E0%F6%F3%E0%B2%E7%FC%FA%F3%B2%E4%F7%E8%B0%BE%B0%FF%E1%F5%DB%FC%F4%FD%E0%FF%F3%E6%FB%FD%FC%B0%A8%B0%DB%FC%F4%FD%E0%FF%F3%F1%FBa%FC%B0%BE%B0%FF%E1%F5%DD%FC%FE%EB%C1%F3%E4%F7%D3%E7%E6%FD%B0%A8%B0%D3%B2%E1h%F3%B2%E2%E7%FC%E6%E7%F3%F1%FBa%FC%B2%F5%F3%E0%F6%F3%E0%F3%E1%F7%B2%F6%F7%E1%E2%FD%FB%E1%B2%F6%F7%B2%F1%F3%F6%F3%B2%E2%E0%F7%F5%E7%FC%E6%F3%BC%B2%C1a%B2%E2%FD%F6%F7%B2%EA%FD%F5%F3%E0%B2%E7%FC%FA%F3%B2%E4%F7%E8%BC%B0%BE%B0%FF%E1%F5%C1%F3%E4%F7%D3%E7%E6%FD%B0%A8%B0%D3%B2%E1h%F3%B2%E2%E7%FC%E6%E7%F3%F1%FBa%FC%B2%F5%F3%E0%F6%F3%E0%E1%F7%B2%F3%E7%E6%FD%FFs%E6%FB%F1%F3%FF%F7%FC%E6%F7%B2%F6%F7%E1%E2%FD%FB%E1%B2%F6%F7%B2%F1%F3%F6%F3%B2%E2%E0%F7%F5%E7%FC%E6%F3%BC%B0%BE%B0%FF%E1%F5%C1%F7%E4%F7%E0%F3%FE%C1%F1%FD%E0%F7%B0%A8%B0%C2%FD%F6%F7%B2%F5%F3%E0%F6%F3%E0%B2%F3%B2%E2%E7%FC%E6%E7%F3%F1%FBa%FC%B2%E6%F3%FC%E6%F3%E1%B2%E4%F7%F1%F7%E1%B2%F1%FD%FF%FD%B2%E3%E7%F7%FB%E0%F3%B0%BE%B0%FF%E1%F5%CB%FD%E7%DE%F3%E1%E6%C1%F1%FD%E0%F7%B0%A8%B0%D3%B2h%FE%E6%FB%FF%F3%B2%E2%E7%FC%E6%E7%F3%F1%FBa%FC%B2%F5%F3%E0%F6%F3%F6%F3%B2%7B%B0%BE%B0%FF%E1%F5%D3%F1%E6%FB%E6%EB%D1%FD%FF%E2%FE%EB%B0%A8%B0%CA%F3%B2%E0%F7%F3%FE%FB%E8%FD%E7%B2%F7%E1%E6%F3%B2%F3%F1%E6%FB%E4%FB%F6%F3%F6%F7%BC%B0%BE%B0%FF%E1%F5%C2%FE%F3%EB%C1%F7%E4%F7%E0%F3%FE%C6%FB%FF%F7%E1%B0%A8%B0%C2%FD%F6%F7%B2%E0%F7%F3%FE%FB%E8%F3%E0%B2%F7%E1%E6%F3%B2%F3%F1%E6%FB%E4%FB%F6%F3%F6%F7%B2%E6%F3%FC%E6%F3%E1%B2%E4%F7%F1%F7%E1%B2%F1%FD%FF%FD%B2%E3%E7%F7%FB%E0%F3%B0%BE%B0%FF%E1%F5%D1%FE%FD%E1%F7%B0%A8%B0%C2%F7%F1%FA%F3%E0%B0%BE%B0%FF%E1%F5%C2%FD%FB%FC%E6%E1%B0%A8%B0%E2%E7%FC%E6%FD%E1%B0%BE%B0%FF%E1%F5%D3%E7%F6%FB%FD%B0%A8%B0%D3%E7%F6%FB%FD%B0%BE%B0%FF%E1%F5%C5%FD%E0%F6%E1%D4%FB%FC%F6%B0%A8%B0%D3%E6%FD%E2%F3%F1%FA%F7%E1%B2%E6a%F6%F3%FE%F3%E1%B2%E2%F3%FE%F3%F0%E0%F3%E1%BC%B2%D3%B2%E6h%F3%B2%E2%E7%FC%E6%E7%F3%F1%FBa%FC%B2%7B%B2%B7%E1%BC%B0%BE%B0%FF%E1%F5%D7%FC%F6%D5%F3%FF%F7%C1%F1%FD%E0%F7%B0%A8%B0%D1%FD%FF%F7%E8%F3%B2%FD%B2%EA%FD%F5%FD%BC%BC%BC%B0%BE%B0%FF%F5%E1%D5%F3%FF%F7%C1%E6%F3%E0%E6%B0%A8%B0%DD%B2%EA%FD%F5%FD%B2%EA%F3%B2%F1%FD%FF%F7%E8%FD%E7%BC%B0%BE%B0%FF%E1%F5%CB%FD%E7%C1%F1%FD%E0%F7%B0%A8%B0%C2%E7%FC%E6%E7%F3%F1%FBa%FC%B0%BE%B0%FF%E1%F5%D7%FC%F6%C6%FB%FF%F7%B0%A8%B0%C0%F7%FF%F3%E6%FD%E7%B2%FD%B2%E6%F7%FF%E2%FD%B2%F6%FD%B2%EA%FD%F5%FD%BC%B2%D3%B2%E6h%F3%B2%E2%E7%FC%E6%E7%F3%F1%FBa%FC%B2%7B%B2%F6%F7%B2%B7%E1%BC%B0%BE%B0%FF%E1%F5%D7%FC%F6%B0%A8%B0%D4%FB%FC%F3%FE%B0%BE%B0%FF%E1%F5%D7%FC%F6%D5%F3%FF%F7%DF%B0%A8%B0%C0%F7%FF%F3%E6%F3%F1%FA%F7%E1%B2%FD%B2%EA%FD%F5%FD%BC%B2%D3%B2%E6h%F3%B2%E2%E7%FC%E6%FB%F3%F1%FBa%FC%B2%7B%B2%B7%E1%BC%B0%BE%B0%FF%E1%F5%C7%FC%F1%FD%FF%E2%FE%F7%E6%F7%F6%D3%F1%E6%FB%E4%FB%E6%EB%B0%A8%B0%D3%F1%E6%FB%E4%FB%F6%F3%F6%B2%FC%FD%B2%F1%FD%FF%E2%FE%F7%E6%F3%F6%F3%B0%BE%B0%FF%E1%F5%C1%E7%F1%F1%F7%E1%E1%F4%E7%FE%D3%F1%E6%FB%E4%FB%E6%EB%B0%A8%B0%D3%F1%E6%FB%E4%FB%F6%F3%F6%B2%E1%E7%E2%F7%E0%F3%F6%F3%BC%B2%C2%E7%FC%E6%E7%F3%F1%FBa%FC%A8%B2%B7%E1%B0%BE%B0%FF%E1%F5%C7%FC%E1%E7%F1%F1%F7%E1%E1%F4%E7%FE%D3%F1%E6%FB%E4%FB%E6%EB%B0%A8%B0%D3%F1%E6%FB%E4%FB%F6%F3%F6%B2%FC%FD%B2%E1%E7%E2%F7%E0%F3%F6%F3%BC%B2%C2%E7%FC%E6%E7%F3%F1%FBa%FC%A8%B2%B7%E1%B0%BE%B0%FF%E1%F5%C6%EB%E2%F7%D5%F3%FF%F7%B0%A8%B0%C1%FD%E2%F3%B2%F6%F7%B2%FE%F7%E6%E0%F3%E1%B0%EF%EF
012345
O navegador non é compatible con esta ferramenta.

Feito con eXeLearning (Nova xanela)