4.1 Solucións as actividades propostas.

S1.

• • Non somos autosuficientes. Necesitamos dos demais para sobrevivir.

  • Para convivir pacificamente convén:

    • Tolerar e respectar as formas diferentes de pensar e os comportamentos.

    • Participar na vida da comunidade.

• Actitudes: tolerancia, civismo, igualdade, pluralismo, diálogo.

• As minorías deben ser tratadas respectando os dereitos que lles corresponden sobre cultura, relixión e idioma.

S2.

• Sociedade pluralista é aquela na que conviven diferentes ideoloxías.

• O pluralismo político maniféstase a través dos partidos.

• Necesitamos organizarnos porque os dereitos de cada un poden colidir cos dereitos dos demais.

S3.

• Democracia, goberno do pobo, procede do latín tardío democratia < grego demo- ´pobo´ + -krathía ´goberno´.

• A democracia naceu en Atenas (Grecia).

• O conxunto de cidadáns nunha democracia ten o valor de ser o titular do poder, que entrega a unha minoría que o representa.

S4.

• Principios da democracia: igualdade ante a lei, liberdade individual e representatividade.

• Ideas clave da democracia: soberanía, sufraxio, Constitución, maiorías e minorías, representación e participación, liberdade, partidos políticos e división de poderes.

• As eleccións democráticas deben ser libres, plurais, por sufraxio universal e periódicas.

S5.

• • Sistema democrático con sufraxio universal (homes e mulleres). Calquera cidadán e cidadá pode ser elixido.

S6.

• • O réxime político baseado no poder nunha soa persoa chámasemonarquía ou autocracia.

  • Un réxime político baseado no poder dos cidadás chámase democracia.

  • Nunha democracia os gobernantes son elixidos polo pobo.

  • Nunha democracia o Goberno está controlado polo parlamento.

  • Os representantes do pobo nunha democracia son escollidos libremente polos/as cidadáns/as entre os candidatos presentados ás eleccións.

S7.

• • División de poderes: ordenación e distribución das funcións do Estado, en que cada función está en mans dunha institución pública independente (lexislativo, executivo e xudicial).

S8.

Carácter.	Estados democráticos	Estados non democráticos
Límites poder	A Constitución limita os poderes e controla o Goberno.	Ilimitado nas mans do xefe do Estado.
Soberanía	Nacional (vontade colectiva dos cidadáns e das cidadás).	A cidadanía non participan na vida política.
D. cidadanía	Respecto dos dereitos humanos e lexislación sobre dereitos e deberes da cidadanía.	Supeditado aos designios do xefe do Estado.
D. poderes	Separación poderes (lexislativo, executivo e xudicial).	Concentración de poderes nas mans do xefe do Estado.
Pluralismo	Recoñécese o pluripartidismo e a liberdade ideolóxica.	Non existen partidos políticos ou existe un único partido controlado polo Estado.
Renovación	Periodicamente (catro anos, cinco anos, ...)	Vitalicio ou se é derrocado por algún golpe de Estado.
Liberdades	Piar da democracia. Baséase no respecto entre persoas.	Nin existen liberdades nin se respectan aos cidadáns.

Ditadura		Rei constitucional		Cargo electo
Monarquía absoluta		Rei absoluto		Cargo hereditario
República parlamentaria		Ditador		Imponse pola forza
Monarquía parlamentaria		Presidente da República		Actúa en nome de Deus

 S10.

• Parlamentarios.

• Presidencialistas.

• Semipresidencialistas.

• Directoriais.

• Monárquicos parlamentarios.

• Federais.

S11.

Características	Democracia	Ditadura
División de poderes.	Separación de poderes entre distintas institucións	Concentración de poderes nas mans do ditador.
Liberdades individuais e dereitos humanos.	Reguladas pola Constitución e respecto pola Declaración dos Dereitos Humanos.	Non existe unha norma que regula, queda a expensas do ditador. Poucas ou ningunhas.
Elección dos representantes públicos.	Elíxense por sufraxio universal (homes e mulleres maiores de idade).	Os representantes son elixidos polo ditador, sen participación do pobo.

S12.

• Diferenzas entre un Estado laico e un confesional.

  Estado confesional é aquel que se adhire a unha relixión que é a oficial; iso non quer dicir que non se poida practicar calquera outra relixión. (Exemplo: Reino Unido; Dinamarca, Noruega...). Pola contra, un Estado laico ou aconfesional é o que recoñece a separación entre Igrexa e Estado, garantindo a liberdade de conciencia. (Exemplo: Francia, Alemaña, Suíza, ...)

• • Teocracia.

Termo derivado do grego (Teo = deus; cracia = goberno). Forma de goberno en que o xefe do Estado é o máximo representante da relixión dominante. Normalmente o Goberno afirma gobernar no nome de Deus ou dunha forza superior.

Características	Tipo de país
Non existe liberdade e o Goberno impón a súa política sen consultarlle á poboación.	Ditadura
O seu goberno e os seus tribunais están formado por membros do clero. A relixión rexe a vida pública e as relacións sociais.	Teocracia
O xefe do Estado é un rei.	Monarquía
Hai unha constitución; a poboación deste país elixe o seu Goberno e o seu parlamento cada catro anos.	Democracia

 

 S14.

 

Democracias	Francia, Canadá, Reino Unido, Xapón, Dinamarca, Noruega, Australia, Italia.
Ditaduras	Omán, Libia, Corea do Norte, China.
Monarquías	Canadá, Arabia Saudita, Omán, Reino Unido, Xapón, Dinamarca, Noruega, Australia.
Repúblicas	Francia, Libia, China, Italia.
Estados laicos	Francia, Canadá, Australia, Corea do Norte, China e Italia.
Estados confesionais	Libia, Xapón, Reino Unido, Arabia Saudita, Dinamarca, Noruega, Omán e Irán.
Estados teocráticos	Irán e Arabia Saudita.

S15.

• • Características dun Estado.

Están delimitados por fronteiras (atendendo a razóns históricas, físicas, históricas...; a súa poboación réxese polas mesmas leis (iguais obrigas e dereitos); son plurinacionais e pluriculturais; identifícanse con símbolos (capital, bandeira, himno, escudo, ...); son recoñecidos internacionalmente.

 

• • Funcións do Estado.

Garante o cumprimento das leis; mantén a orde interior e exterior; dirixe a política económica; xestiona os servizos e equipamentos colectivos; recada impostos.

 

• • Necesidades sociais cubertas cos impostos.

Sanidade; educación gratuíta; subsidios a parados, enfermos e pensionistas...

 

 S16.

Estado	Sociedade humana (pobo), asentada nun territorio de forma permanente, suxeita a un poder soberano que xera e aplica unha orde xurídica para acadar o ben público temporal dos seus membros.
Nación	Comunidade de homes e mulleres que teñen conciencia dos lazos étnicos, históricos e económicos que os unen.
Estado multinacional	Estado formado por distintas culturas rivais que compiten polo seu control. Estes conflitos adoitan rematar co recoñecemento dunha federación (delegando a cada nación certas competencias do Estado); ou coa secesión dunha nación dentro do Estado, moitas veces como consecuencia dunha guerra civil

• • Diferenzas entre Estado unitario centralizado e descentralizado.

    No Estado unitario centralizado, malia recoñecérense departamentos ou provincias dentro do país, todo o territorio está dirixido polo Goberno central. Pola contra, o goberno descentralizado recoñece certas competencias nas autonomías, rexións ou departamentos, tendo o máximo poder o Goberno central.

  • Estado federal.

 

O Goberno central non interfire no dos estados, que se rexen por unha mesma norma común, a Constitución.

Un Estado unitario é aquel que ten unha administración central que controla todo o seu territorio. Un Estado federal está composto á súa vez por varios estados. O Estado central ten unha Administración central que se ocupa da política exterior e doutros asuntos como defensa, seguridade común, impostos, ... Á súa vez, cada Estado conta cunha administración federal independente.

S17.

S18.

• Confederación:

Unión de estados que conservan a súa soberanía e se rexen por leis comúns. A confederación difire da federación en que os estados que conforman a primeira manteñen altas cotas de autonomía e o poder central é limitado; pola contra, os estados da federación renuncian a parte da súas competencias a favor do Goberno central.

S19.

• Vantaxes e inconvenientes dun Estado social e do liberal:

Vantaxes: o Estado social garante a igualdade entre a cidadanía. O Estado liberal creará riqueza e traballo para todos. Inconveniente: o Estado liberal non garante a igualdade entre a cidadanía.

• • Semellanzas e diferenzas entre un Estado social e un totalitario:

Aceptan ambas o control da economía, aínda que o Estado social só acepta a intervención en certos aspectos. Difiren no exercicio das liberdades, restrinxidas no Estado totalitario.

S20.

• Os impostos poden ser directos e indirectos.

• Os impostos serven para:

 

Soster a seguridade social e garantir a atención médica a todos.

 

 

Pagar pensións e prestacións por desemprego.

 

 

Facilitar a educación obrigatoria gratuíta.

 

 

Construír vivendas sociais.

 

 

Construír e xestionar infraestruturas: estradas, ferrocarrís…

 

 

Construír hospitais, escolas…

 

 

Manter as forzas de seguridade do Estado.

 

 

Desenvolver políticas de benestar social.

S21.

 

• Nos orzamentos do ano aparece a previsión de gastos do Estado para ese ano.

• Son bens de uso común os recursos de libre acceso para todos. Non se pode prohibir o seu uso, pero si limitalo. Son os camiños, canles, ríos, pontes, portos, praias…

• Servizos públicos son entre outros: a xustiza, a educación pública, a sanidade pública, a seguridade pública e os transportes públicos.

S22.

• Os cidadáns poden participar en asociacións voluntarias, como:

Partidos políticos.

Sindicatos de traballadores.

Asociacións profesionais.

Asociacións de base.

Organizacións non gobernamentais (ONG).

• Resposta persoal.

S23.

• Resposta persoal.

• Vantaxes da democracia:

Garante ampla base ao poder político.

É un poder responsable, hai que dar contas aos votantes.

É un poder lexítimo.

Facilita o cambio e o progreso.

É estable e flexible. Protexe os dereitos humanos.

Favorece a pluralidade.

• • Resposta persoal.

S24.

• Dificultan a implantación da democracia:

Condicionantes económicos.

Condicionantes políticos

Condicionantes sociais.

S25.

• Establécense relacións entre estados nos ámbitos político e económico.

• Os países poden agruparse en:

Países ricos.

Países en desenvolvemento.

Países pobres.