1.5 A responsabilidade cidadá

Os impostos

Os impostos son contribucións económicas que os cidadáns fan ao Estado e ás institucións para organizaren a vida social, contribuíren a soster os servizos públicos do Estado e responderen ás necesidades de todos os membros da sociedade. A través dos impostos distribúense os recursos e os bens entre a cidadanía, para garantir a igualdade de oportunidades e a protección dos membros máis débiles da sociedade.

Tipos de impostos

• Directos: gravan os ingresos e as propiedades das persoas. Establécense sobre unha base de porcentaxes progresivas sobre o nivel de renda de cada individuo.

• O imposto sobre a renda das persoas físicas (IRPF) é un imposto persoal e directo sobre a renda obtida polas persoas residentes en España nun ano. A renda pode proceder dos rendementos de traballo, do capital mobiliario e do inmobiliario, dos rendementos das actividades económicas, e das ganancias e perdas patrimoniais.

• O imposto de sociedades (IS) é o que recae sobre os beneficios das empresas.

• Indirectos:o imposto sobre o valor engadido (IVE) é un imposto que afecta a quen adquira ou reciba un ben ou servizo. Existen outros impostos indirectos sobre o consumo de determinados produtos, como a gasolina, o alcohol ou o tabaco.

En España, a Axencia Tributaria recada os impostos; depende do Ministerio de Economía e Facenda. Parte desa recadación é xestionada polas comunidades autónomas. Os concellos e as comunidades autónomas teñen e xestionan, ademais, impostos propios.

Todas as persoas de nacionalidade española cun traballo remunerado teñen a obriga de pagar impostos e facer a declaración da renda anual, onde se teñen que declarar os bens persoais, as ganancias recibidas e os impostos pagados no ano. Págase en proporción ao que se gaña. Na declaración da renda pódense desgravar as contribucións ás organizacións humanitarias.

 

Os nosos impostos serven para:

Soster a seguridade social e garantir a atención médica a todos. Pagar as pensións aos xubilados e as prestacións por desemprego ás persoas en paro. Facilitar a educación gratuíta a todos. Construír vivendas sociais e de protección oficial para as persoas sen vivenda ou máis necesitadas. Construír e xestionar estradas e ferrocarrís, e mellorar os sistemas de transportes do Estado. Construír hospitais, escolas, centros sociais, museos e centros de lecer. Manter as forzas de seguridade do Estado: a policía, a garda civil e o exército. Desenvolver políticas de benestar social para os grupos máis desfavorecidos. Recollida de lixos, abastecemento de auga potable.

 

Orzamentos xerais do Estado

Os Gobernos presentan cada ano os orzamentos xerais do Estado ao Parlamento encargado de aprobalos.

Nos orzamentos aparece, por capítulos e actividades, a previsión de gastos do Estado para ese ano e, ao mesmo tempo, reflíctense os ingresos necesarios facer fronte a eses gastos.

Bens de uso común

Son os camiños, as canles, os ríos, os portos, as pontes, as praias, os parques e os edificios públicos: escolas, universidades, bibliotecas... Os recursos naturais e os bens de uso común son de libre acceso para todos. Non se pode prohibir o seu uso pero si pode limitarse.

O Estado pode intervir para favorecer a súa conservación e o seu mantemento, e para evitar o abuso ou os atentados contra eles.

Servizos públicos

Son os que lles ofrece o Estado aos cidadáns a través das administracións e que teñen como fin mellorar a vida en comunidade e facer efectivos os dereitos fundamentais desa cidadanía. Algúns servizos son:

• Xustiza: lévana a cabo xuíces e maxistrados.

• Educación pública: o Estado ofrece educación obrigatoria gratuíta a todos os nenos e nenas, constrúe e mantén escolas e institutos, paga e forma o profesorado.

• Sanidade pública: en España a súa cobertura é universal, e a súa calidade é envexada en moitos países do mundo.

• Seguridade pública, a través dos corpos de seguridade como a Policía Nacional, a Garda Civil, as policías autonómicas e locais.

• Investigación, axuda ao desenvolvemento científico e tecnolóxico.

• Transportes públicos e rede de estradas e ferrocarrís públicos.

Responsabilidades cívicas

A pertenza a unha comunidade política democrática permítenos, como cidadáns e cidadás, desenvolver un xeito de vida máis acorde coa nosa dignidade de persoas. Pero iso esixe un compromiso individual coa comunidade, a responsabilidade cara aos demais membros desa comunidade e cara aos bens comúns que compartimos e que debemos coidar.