2. Resumo de contidos

Persoa, ser social

• Os humanos necesitamos da sociedade para sobrevivir.

• Para convivir necesítase tolerancia, respecto e participación na vida da comunidade.

• As actitudes de tolerancia, civismo, igualdade, pluralismo e diálogo son indispensables para convivir.

• Dificultan a convivencia: a intolerancia, o incivismo e violencia, a desigualdade, o afán de consumismo.

• O pluralismo político maniféstase a través dos partidos políticos.

• O pluralismo relixioso obriga a respectar as crenzas relixiosas.

Necesitamos organizarnos

• A convivencia necesita organización social. A forma máis humana de organizarse é a democracia: “o goberno do pobo, polo pobo e para o pobo”.

• A democracia fundaméntase no consentimento dos gobernados.

Historia da democracia

• A democracia naceu en Atenas no século V antes de Cristo.

• As primeiras declaracións dos dereitos das persoas aparecen a finais do século XVII.

• Nos séculos XVIII e XIX recoñécense outros dereitos.

• A comezos do século XX estes dereitos empezan a ser recoñecidos nas Constitucións dos estados.

Principios fundamentais da democracia

• Igualdade ante a lei. “Os españois somos iguais ante a lei”.

• Liberdade individual. “ Toda persoa ten dereito á liberdade e seguridade”.

• Representatividade. Participación a través do voto para elixir representantes.

Ideas clave da democracia

• A soberanía, que reside no pobo.

• O sufraxio, dereito ao voto.

• Unha Constitución, respectada por todos.

• Maiorías e minorías. A decisión maioritaria considérase vontade xeral.

• Representación e participación. Co voto elíxense os representantes que nos gobernan.

• Liberdade: de expresión, de opinión e de crenzas.

• Partidos políticos. Pluralismo político.

• División de poderes:

• • • Lexislativo: Parlamento.

• • • Executivo: Goberno.

• • • Xudicial: tribunais de Xustiza.

 

Institucións democráticas

• As institucións democráticas deben garantir e satisfacer as liberdades e os dereitos dos cidadáns.

• A democracia pode ser directa ou representativa.

Características dun sistema democrático

• Unha Constitución.

• División de poderes: executivo, lexislativo e xudicial.

• Dereito a votar.

• Dereito á propiedade.

• Pluralismo.

• Liberdade de expresión.

• Liberdade de prensa.

• Liberdade de asociación.

• Cidadáns educados e informados.

Sistemas políticos democráticos actuais

• Parlamentarios.

• Presidencialistas.

• Semipresidencialistas.

• Directorial.

• Monárquico parlamentario.

• Federal.

Sistemas políticos non democráticos

• Ditaduras.

• Teocracias.

O Estado

• O Estado é unha unidade política e administrativa superior que rexe un territorio e somete os cidadáns á súa autoridade.

Características dun Estado

 

• • Delimitado por fronteiras.

  • Poboación rexida polas mesmas leis.

• Plurinacional e pluricultural.

• Identificado con símbolos: bandeira, himno, escudo.

• Recoñecido internacionalmente.

Funcións dun Estado

• Fai cumprir as leis.

• Mantén a orde interior e exterior.

• Dirixe a política económica.

• Xestiona os servizos e equipamentos colectivos.

• Recada impostos.

Organización interna do Estado

• Estado unitario centralizado.

• Estado unitario descentralizado.

• Estado federal.

Os estados e a economía

• Estado liberal: procura non intervir na economía nin nas relacións sociais.

• Estado social: trata de intervir en aspectos económicos e sociais do país.

• Estado totalitario: controla a economía, a sociedade e a vida privada dos cidadáns.

Diferenzas entre Estado e nación

• Estado: sociedade humana asentada permanentemente nun territorio, suxeita a un poder soberano que xera e aplica unha orde xurídica para acadar o ben público temporal dos seus membros.

• Nación: comunidade de persoas que teñen conciencia de lazos étnicos, históricos, lingüísticos que os unen.

Responsabilidade cidadá: os impostos

• A través dos impostos distribúense os recursos e os bens entre os cidadáns para garantir a igualdade de oportunidades e a protección dos membros máis débiles.

• Os impostos poden ser directos (IRPF) ou indirectos (IVE).

• Os impostos serven para:

• Soster a seguridade social.

• Pagar as pensións.

• Facilitar a educación gratuíta.

• Construír vivendas sociais.Construír e xestionar estradas e ferrocarrís.

• Construír hospitais, escolas, centros sociais…

• Manter as forzas de seguridade.

• Desenvolver políticas de benestar social.

Orzamentos xerais do Estado

• Os orzamentos cobren a previsión de ingresos e gastos do Estado para cada ano.

Bens de uso común

• Son os camiños, ríos, canles, portos, pontes, edificios públicos… Os recursos naturais e os bens de uso común son para todos.

Servizos públicos

• Son os que ofrece o Estado aos cidadáns e ás cidadás: xustiza, educación pública, sanidade pública, seguridade pública, investigación e transportes públicos.

Responsabilidades cívicas

• Debe haber un compromiso individual coa comunidade, para as persoas e para os bens comúns.

Participación cidadá

• As persoas podemos participar nunha democracia a través de asociacións voluntarias:

• Partidos políticos.

• Sindicatos.

• Asociacións profesionais.

• Asociacións de base.

• Organizacións non gobernamentais (ONG).

A democracia hoxe

• Moitas nacións non teñen réximes democráticos. Abundan os réximes que non recoñecen os dereitos fundamentais dos cidadáns, os das minorías étnicas ou relixiosas.

• A democracia ofrece moitas vantaxes.

• Perigos da democracia: a corrupción, a debilidade ante o terrorismo, e o neofascismo, o racismo e o fundamentalismo.

Retos da democracia

• As democracias teñen que enfrontarse a moitos retos: manter a diversidade cultural, favorecer a ecoloxía, adaptarse á globalización, loitar contra a desigualdade…

Dificultades para implantar réximes democráticos

• Hai serias dificultades para implantar réximes democráticos en Latinoamérica, Asia e África. Os condicionantes poden ser económicos, políticos e sociais.

Relacións entre estados

• Políticas:

• Os estados teñen menos capacidade para dirixir o espazo económico e político.

• O islamismo político introduciuse no panorama internacional.

• Potencias emerxentes, como China, adquiren protagonismo.

• Económicas:

• Relacións entre países ricos.

• Países en desenvolvemento.

• Países pobres.

Declaracións e organismos internacionais

• A globalización favoreceu o desenvolvemento das relacións entre estados.

• Os estados asinan declaracións internacionais de dereitos .

• Os estados crean organismos internacionais.