1.2.4 A agricultura en Galicia

O clima de Galicia é favorable ao desenvolvemento da agricultura e da gandaría, aínda que hai grandes diferenzas entre unhas comarcas e outras, determinadas principalmente polo relevo. A temperatura e a humidade son os elementos meteorolóxicos que máis inflúen, pero hai un factor climático desfavorable, a miúdo subestimado, a sequidade estival, moi acusada en case todo o país.

 Os solos son predominantemente areosos, o que facilita a labra e a drenaxe. Estes solos reteñen escasamente a humidade, xa que a auga se filtra axiña a través deles, arrastrando boa parte dos fertilizantes. Con todo, o alto contido de materia orgánica contrarresta en gran medida estes efectos negativos.

A excesiva acidez, o complicado relevo, a pouca profundidade do chan laborable e a escasa capacidade do campo son tamén factores desfavorables.

A clase e fertilidade dos solos depende en boa parte de aspectos relacionados co clima. Os principais son:

• Infiltración da auga e evaporación:a gran permeabilidade do solo galego fai que os terreos e as plantas necesiten regas adicionais cando a chuvia é escasa, xeralmente no verán.

• Lavado interno de substancias nutritivas: as chuvias invernais someten os chans a un intenso lavado que arrastra moitas substancias nutritivas (nitratos, potasio, calcio…) que produce acidez no terreo. Para contrarrestar esta acidez engádense ás terras substancias nitroxenadas e cal.

• Erosión: ten en Galicia pouca importancia, grazas á cuberta vexetal que protexe o solo e ás suaves pendentes do relevo.

 

Infiltración da auga e evaporación.

 

Tipos de agricultura

 Polo grao de dedicación, podemos considerar tres tipos de agricultura:

• De dedicación exclusiva:os agricultores dedícanse unicamente ao traballo do campo.

• Con complementos: os agricultores teñen a agricultura como actividade principal e conseguen ingresos adicionais traballando noutras actividades.

• Como actividade complementaria: os agricultores teñen a agricultura como actividade secundaria, conseguen co seu traballo no campo alimentos para o consumo familiar. Dáse en zonas próximas aos núcleos urbanos

 

Zonas de cultivo

Tendo en conta a altitude, en Galicia existen dúas zonas de cultivo:

• Zona baixa (nivel do mar –200 metros–). Abrangue a zona costeira e as ribeiras dalgúns ríos. Cultívase principalmente millo, hortalizas, legumes, patacas, froitas e vides.

• Zona alta (de 200 m a 600 m). Cultívanse patacas, centeo, trigo, millo…

 

Ocupación da superficie agrícola	Superficie ocupada polos principais cultivos

 

 A gandaría

 Tendo en conta o relevo, a gandaría galega agrúpase en catro zonas:

•  Litoral ou baixa:caracterizada polas poucas cabezas de gando maior. Pero pola densidade de poboación o número de reses por km² é moi elevado. Abundan as aves de curral, os coellos e as pombas.

• De montaña media:con maior número de reses maiores. É a zona máis extensa de Galicia e a considerada máis gandeira. Ten prados naturais, pastos e arboredo.

• De montaña árida: pequenos rabaños de gando cabalar, de la e cabrún, que aproveitan os pastos dos montes. Hai menos gando vacún.

• Inculta e do cimbro: non existe gandaría. Cando desaparecen as neves, quedan lugares de pasto para gando vacún e de la.

 En Galicia hai dous tipos de explotacións gandeiras:

•  Granxas pequenas familiares, de carácter mixto, xa que a gandaría está moi ligada á agricultura. Poucas cabezas por explotación. A produción consómese familiarmente.

• Granxas de maior tamaño, con mellores condicións alimentarias e de estabulación, razas seleccionadas e maior rendemento: en carne, en leite e en ovos. As explotacións teñen máis cabezas de gando e a produción véndese.

 Silvicultura

 O terreo forestal ocupa a maior extensión de Galicia e alterna con terra de labor e herbal. Os bosques de especies nobres, como carballos, castiñeiros, nogueiras, freixos, faias… ocupaban gran parte do monte galego. Na actualidade predominan os piñeiros e os eucaliptos de repoboación.

 Pero sendo Galicia a primeira zona produtora de madeira de España, aprovéitase moi pouco. Case a metade da madeira producida en montes galegos sae de Galicia sen transformación. Ademais, case o 50% da produción madeireira destínase á industria da celulosa.

 

A paisaxe forestal Ata hai poucos anos a paisaxe forestal galega estaba formada por carballeiras, soutos, nogueirais, freixais e faiais. Estas árbores de folla caduca, propias do clima oceánico, favorecen a formación de solos de boa calidade e as súas madeiras son moi valoradas.
	Siluetas de árbores de Galicia	Follas de árbores autóctonas galegas: nogueira, carballo e castiñeiro

 

Os montes veciñais

 Desde antigo existe en Galicia unha forma de propiedade colectiva: os montes en man común, unha institución consuetudinaria que explota comunitaria e directamente a terra. Os montes veciñais pertencen aos veciños de parroquias, lugares ou aldeas. Dáse tamén propiedade colectiva en augas e pasteiros.

 

Mapa forestal de Galicia

 

Biografía

Cruz Gallástegui Unamuno (1891-1960) Especializouse en estudos de xardinaría e arboricultura froiteira en Limoges (Francia) e de enxeñaría agrónoma na Escola Superior de Agricultura de Hohenheim (Alemaña). Tamén estudou nas universidades de Harvard e Conell (EE UU). Grazas á súa preparación e experiencia agroforestal, creou no ano 1921 a Misión Biolóxica da Galicia para investigar os cultivos do millo. Este centro empezou a funcionar en Santiago de Compostela; en 1928 pasou a ocupar o pazo de Salcedo (Pontevedra). Cruz Gallástegui publicou moitos traballos de investigación en revistas científicas profesionais, españolas e estranxeiras, sobre millos, patacas e problemas do campo.

  

Lectura

O labrego tan só é unha cousa que case non repousa. Da sementeira á seitura pasando pola cava, a súa vida é moi dura e moi escrava. Sempre trafegando, arando, sachando, mallando, gadañando, percurando o gando. Sempre a mirar para o ceo con medo e con receo.

Sempre a sementar ilusión, poñendo na semente o corazón, para colleitar pobreza e mais tristura. Dille ao labrego da beleza da campía, da súa fermosura e poesía. Dirache que si, que a beleza para ti. Manuel María. Versos para cantar en feiras e romaxes.