1.2.1 A agricultura

A agricultura

A agricultura é unha actividade económica importante. Nos países pouco desenvolvidos constitúe a única base da súa economía. Nos desenvolvidos é, xunto con outras áreas económicas, un piar fundamental da súa riqueza.

O espazo agrario é o territorio inserido no medio rural onde se desenvolven as actividades agrícolas, gandeiras e forestais. A paisaxe agraria é o resultado da combinación de distintos factores:

• Factores físicos.

• Clima: os cultivos dependen das precipitacións e das temperaturas.

• Relevo: inflúe pola altitude (cada 100 metros que ascendamos sobre o nivel do mar, a temperatura baixa 0,6º C); pola orientación (a ladeira de solaina é apta para cultivos, entanto que a umbría non é axeitada; a exposición a ventos húmidos ou ventos cálidos e secos altera os cultivos).

• Augas: ríos, lagos e augas subterráneas favorecen ou impiden os cultivos.

• Solo: achega os nutrientes para os cultivos.

• Vexetación: o humus ou materia orgánica (restos de plantas e animais) contribúe a fertilizar as terras para o cultivo.

• Factores humanos.

• Históricos: as actividades do sector primario xorden no neolítico e desde entón deixaron pegadas no espazo agrario.

• Demográficos: á medida que medra a poboación precísanse máis recursos e auméntanse as terras de cultivo ou explotacións gandeiras.

• Económicos e políticos: o aumento da demanda deriva nun incremento da poboación; os gobernos interveñen daquela na planificación da produción agraria.

• Técnicos: buscan superar os factores físicos negativos. A mecanización moderna, os fertilizantes e a investigación tecnolóxica melloran a produción.

Elementos dos espazos agrarios

• Hábitat rural: é o conxunto de vivendas e as súas construcións adxectivas: alpendres, cortes, hórreo, pombal... Pode ser:

• Concentrado: as casas agrúpanse arredor dun núcleo ou fonte de auga e a certa distancia dos campos de cultivo. Propio de zonas secas.

• Disperso: as vivendas están espalladas polo espazo agrario. Propio de zonas húmidas.

• Parcelas: son unidades básicas de cultivo. Pódense clasificar así:

• Segundo a forma: regulares (xeométricas) ou irregulares (sen forma definida).

• Segundo o tamaño: grandes (latifundios, máis de 100 hectáreas) e pequenas (minifundios, menos de 30 hectáreas).

• Segundo os límites: campos abertos, sen límites físicos, propios de zonas de secaño, e os campos pechados, rodeados dunha cerca, un valado ou unha sebe, propio de terras húmidas.

• Segundo os cultivos: policultivo (diversos cultivos) e monocultivo (un só cultivo).

• Segundo a produtividade: cultivo intensivo (alta produtividade) e cultivo extensivo (grandes extensións con baixa produtividade).

• Segundo a propiedade: privada, se pertence a un individuo ou empresa; colectiva, a un grupo de individuos; e pública, a algunha institución, como o Estado.

Sistemas agrícolas

• De consumo ousubsistencia: os agricultores producen soamente os alimentos necesarios para manteren a súa familia. Os rendementos son baixos. O número de persoas empregadas é elevado respecto á superficie cultivada. Utilízanse técnicas tradicionais.

• Comercial oude troco: prodúcese en gran cantidade para exportar. Fanse grandes investimentos nas explotacións. Utilízanse técnicas modernas. Rendementos moi altos. Número de persoas empregadas con respecto á superficie cultivada, baixo.

   Apeiros tradicionais

Eixada, aixada, legón	Eixada, aixada, legón

                                                                      A

 

Sistemas agrícolas dos países subdesenvolvidos

• Agricultura itinerante do lume.Consiste en abater e queimar a vexetación inicial para poder plantar a especie desexada. As cinzas producen unha fertilidade inicial, pero en poucos anos esta descende moito e os labregos vense obrigados a repetir o ciclo noutra zona. Sucesión cronolóxica deste sistema:

• Clareo → incendio → cultivo → abandono

  O sistema de agricultura itinerante está deforestando grandes zonas de bosque tropical. A achega química nesta agricultura é case nula, a tecnificación é moi escasa e os rendementos moi baixos.

• Agricultura intensiva de regadío.Con abundante man de obra e irrigación intensiva increméntanse as producións ata conseguir dúas ou tres colleitas (case sempre de arroz), ao ano. É un modelo agrícola moi pouco tecnificado.

• Agricultura de monocultivo. A actividade agraria dedícase á produción masiva de poucos produtos: café, cana de azucre, algodón, café ou bananas. É unha agricultura especializada para produtos de exportación. Predomina en América latina e zonas de África central. Os sistemas de cultivo e a produción están controlados polos países do Primeiro Mundo, que demandan estes produtos exclusivos das zonas climáticas cálidas.

Sistemas agrícolas dos países desenvolvidos

• Agricultura comercial intensiva.Dotada de técnicas avanzadas e elevados investimentos, obtén produtos de calidade para o esixente mercado dos países ricos. Practícase en zonas con pouca terra cultivable e con alta densidade de poboación. En explotacións familiares ou de pequenas empresas obtéñense produtos agrícolas e gandeiros perecedoiros: leite, carne ou os relacionados coa horticultura e a avicultura. Son explotacións agrarias intensivas de alta rendibilidade.

• Agricultura comercial extensiva.Cultívanse grandes extensións de terreo, dedicados case sempre á produción de cereais. Para abaratar custos, reducir man de obra e obter altos rendementos, os labores agrícolas están moi mecanizados. Produtividade por hectárea, baixa. Pero en conxunto é moi rendible porque se exporta gran parte do produto. As explotacións son de potentes empresas agrarias.

                               Os cereais na dieta humana

 

 O nivel de consumo de cereais na dieta indica o grado de desenvolvento dun pais.
O menor consumo supón dieta máis variada, máis rica en elementos nutritivos.