Saltar navegación

2.3.5 Os orgánulos celulares

A estrutura destas células é a seguinte

  • Membrana celular ou plasmática: límite propio da célula. Posúe mecanismos para que os nutrientes e os produtos de refugallo poidan pasar a través dela, como a presenza de poros (uns buracos na membrana).
  • Núcleo: limitado por unha membrana dobre, nel gárdase o ADN da célula, que contén o “programa” específico de cada célula ou ser vivo.
  •  Citoplasma: espazo delimitado polas membranas celular e nuclear. Forma o auténtico “corpo” da célula, e é un líquido en que flotan e se moven diferentes orgánulos.
  • Orgánulos celulares: compartimentos especializados en realizar unha función concreta. Son os seguintes:
    • Mitocondrias: orgánulos de dobre membrana en que se realiza a res­piración celular, é dicir, a reacción de substancias orgánicas (nutrientes) co osíxeno, producindo a enerxía necesaria para realizar as funcións vitais da célula.
    • Ribosomas: partículas de pequeno tamaño encargadas de fabricar as proteínas seguindo as instrucións do ADN.
    • Retículo endoplasmático: conxunto de tubaxes que se estende polo citoplasma. Realiza tres funcións: fabricación ou síntese de lípidos e proteínas; almacenaxe de substancias e comunicación ás zonas da célula. Pode levar pegados nas súas paredes ribosomas, e entón se chama retículo endoplasmático rugoso.
    • Aparello de Golgi: pequenos sacos aplanados onde as substancias fabricadas no retículo endoplasmático acaban de formarse e finalmente se introducen en vesículas (bolsas), normalmente para seren segregadas ao exterior ou para formar lisosomas.
    • Lisosomas: pequenas vesículas con encimas (tipo de proteínas) dixestivos, capaces de destruír as partículas procedentes do exterior, así como os orgánulos en desuso.
    • Vacúolos: sacos de grande tamaño que almacenan diferentes tipos de substancias.

Orgánulos exclusivos das células animais:

  • Centrosomas: orgánulo formado por un par de cilindros ou centríolos constituídos por tubos de proteínas. Teñen diversas funcións como facer de esqueleto da célula ou intervir na división celular.

Orgánulos exclusivos das células vexetais:

  • Cloroplastos: orgánulos de dobre membrana nos que se realiza a fotosíntese, é dicir, a obtención de materia orgánica nova a partir de moléculas inorgánicas utilizando a enerxía da luz solar.
  • Parede celular: cuberta ríxida que dá forma e protección a célula vexetal, envolvendo a membrana celular. Está formada fundamentalmente por celulosa (un glícido).
 

Actividades resoltas

Lea o texto e logo conteste.

 

Un xeito de imaxinar a complexidade de algo aparentemente tan sinxelo como unha célula é comparala cunha grande fábrica.

Do mesmo xeito que a función dunha fábrica é elaborar produtos -ou ben enerxía- a partir de materias primas, nunha célula entra materia bruta (os nutrientes procedentes dos alimentos) e fabrícanse simultaneamente pro­dutos (os compoñentes da célula) e enerxía (para realizar as funcións vitais). A este complexo proceso de fabricación chamámoslle metabolismo. A produción está organizada arredor de diferentes cadeas de montaxe situadas en distintas seccións da fábrica (os orgánulos) e emprega a uns obreiros espe­cializados, as encimas. Para controlar o labor destas hai moitas moléculas de regulación que traballan como capataces: vixían as tarefas cuxo desenvolvemento está inscrito (como no plan de produción dunha factoría) no programa xenético da célula.

Porén, a comparación cunha fábrica ten límites: debido á súa orixe (as células pódense reproducir), debido á cantidade de traballos que reali­zan as moléculas especializadas e debido á versatilidade e á eficacia das súas estruturas, a célula máis simple dun ser vivo é un sistema infinitamente máis complexo que a máis moderna, sofisticada e grande das fábricas humanas.

 

No anterior texto imaxinamos que unha célula pode compararse cunha fábrica, con talleres (orgánulos) e oficinas (núcleo). Relacione cada letra coas estruturas celulares, colocando a letra no lugar indicado:

 

A
  • Arquivo na zona de oficinas cos planos necesarios para a fabrica­ción de calquera ferramenta ou maquinaria que se necesite.

 

 

 

 

 

 

E
  • Núcleo

B
  • Lugares dedicados á almacenaxe.

I
  • Mitocondrias

C
  • Perímetro da factoría polo que deben pasar os produtos e as materias primas, ben libremente ou a través de portas especiais.

K
  • Célula procariota

D
  • As portas de maior tamaño para o paso de grandes cantidades de materiais.

G
  • Citoplasma

E
  • Lugar de control e administración (oficinas). Normalmente ben diferenciado da zona de talleres.

A
  • ADN

F
  • Laboratorio exclusivo de determinadas factorías. Permite obter materias primas e combustible para o funcionamento da fábrica. Grazas a eles non cómpre importar eses produtos do exterior.

D
  • Poros da membrana celular

 


G
  • Zona máis grande da factoría: alberga os talleres e aí realízanse as operacións transformadoras máis frecuentes. Nas factorías máis avanzadas divídese en compartimentos especializados.

 

 

 

 

 

 

B
  • Vacúolos

H
  • Corredores da fábrica en ocasións acugulados de produtos.

C
  • Membrana celular

I
  • Compartimento especial de todas as factorías onde se queiman combusti­bles para xerar corrente eléctrica.

H
  • Retículo endoplasmático

J
  • Cadea de ensamblaxe final e empaquetase dos produtos exportables.

L
  • Célula eucariota

K
  • Factoría primitiva, sen seccións definidas nin tabiques internos.

J
  • Aparello de Golgi

L
  • Factoría máis avanzada, con compartimentos especializados en actividades para un mellor rendemento.

F
  • Cloroplasto

 

 

 

Actividade proposta

S9.            Relacione, colocando a letra no lugar axeitado, cada orgánulo coas funcións que se mencionan deseguido.

Letra

Funcións

 

 

 

 

 

Letra

Orgánulos

A
  • Síntese de proteínas.

  • Membrana celular

B
  • Regula as funcións da célula.

  • Ribosomas

C
  • Fotosíntese.

  • Lisosomas

D
  • Fabricación e circulación de substancias.

  • Aparello de golgi

E
  • Dixestión celular.

 

 

 

 

  • Núcleo

F
  • Separa a célula do medio que a rodea.

  • Mitocondrias

G
  • Orgánulo onde se leva a cabo a respiración celular.

  • Cloroplastos

H
  • Incorpora e libera distintos produtos que a célula fabrica no retículo.

  • Retículo endoplasm

Habilitar JavaScript

Licenciado baixo a Licenza Creative Commons Recoñecemento Non-comercial Compartir igual 3.0