2.3.10 Efectos da calor sobre as substancias

Ao quentar un corpo, por regra xeral aumenta a súa temperatura e como consecuencia produce dous efectos, a variación de temperatura, a dilatación e a contracción.

Dilatación e contracción

É unha consecuencia da variación de temperatura. Todos os corpos, en calquera estado, ao aumentar a temperatura dilatan, é dicir, aumentan o seu tamaño; e á inversa, cando esta diminúe, contraen. Isto ocorre porque cando quece unha substancia, as partículas que a forman vibran con máis intensidade e necesitan máis espazo para se moveren.

Este fenómeno é a base dos termómetros de mercurio, e ten moita importancia ao deseñar obras de enxeñaría como pontes, vías de ferro, tendidos eléctricos, edificios, etc.

Cambios de estado

Cando os sólidos quecen, dilatan. Se seguimos a quentalos chegará un momento en que as súas partículas xa non poidan manter as súas posición e cambiarán a estado líquido; se segue aumentando a temperatura, as partículas móvense a maior velocidade e afástanse unhas das outras, co que se chega ao estado gasoso. O proceso invértese se arrefriamos.

Na natureza, a auga aparece en forma de xeo nos iceberg, en estado líquido nos mares, nos ríos e nos lagos, e como vapor de auga na atmosfera. Mentres se verifica o cambio de estado a temperatura mantense constante.

• Fusión e solidificación. Nos sólidos, as partículas vibran continuamente. Ao lles dar calor a temperatura sobe e vibran con máis intensidade. Ao chegaren á temperatura de fusión empezan a separarse unhas das outras, e rompe a ordenación que formaba o sólido, co que se converte nun líquido. O proceso inverso coñécese como solidificación.

• Vaporización e condensación. Nos líquidos, as partículas vibran e desprázanse, pero aínda están moi próximas unhas das outras. Ao aumentar a temperatura móvense máis á presa; ao se alcanzar a temperatura de vaporización ou ebulición as partículas sepáranse de todo e cambian ao estado gasoso. O proceso inverso coñécese como condensación.

• Sublimación. Indica o cambio de estado sólido a gas e de gas a sólido. Para distinguir ambos os procesos, é frecuente chamarlle sublimación inversa ao paso de gas a sólido.