As cidades árabes. Profundamos nas súas características!
Sabías que...
As cidades musulmáns estaban rodeadas de fermosas hortas e veigas que as autoabastecían de cultivos hortofrutícolas. Practicaban os cultivos de regadío, aproveitando os recursos hídricos polo que, para a súa explotación, foron importantes os muíños de auga, de vento e os sistemas de irrigación, destacando as noras.
No territorio hispanomusulmán, desenvolvéronse importantes cidades: Sevilla, Granada, Zaragoza, Valencia, Murcia, Toledo, Badaxoz... (moitas herdadas da época romana ou visigoda) mais, a cidade de Córdoba Califal converteuse na mais destacada do mundo medieval coñecido, chegando a acadar 300.000 habitantes.
Distribución de auga sobre un terreo por medio de canles, levadas, alxibes, presas, represas etc.
Cultivos hortofrutícolas para autoconsumo, aproveitando os recursos hídricos (auga)
Os árabes vivían en cidades, que eran os centros administrativos, políticos, militares e económicos do mundo musulmán. Nelas confluían as grandes rutas comerciais.
As cidades estaban rodeadas de altas murallas para defenderse, con rúas estreitas e irregulares intramuros. Tiñan servizo de sumidoiros e abastecíanse de auga. Estaban moi poboadas, polo que as casas estaban moi amoreadas. Estas tiñan fachadas pouco destacadas, sobrias, e con poucas aperturas ao exterior. O interior das construcións adoitaba ser moi luxoso.
Nos seus mercados, chamados zocos ou bazares, vendíanse produtos chegados de todas as partes do mundo coñecido (exportaban artesanías e produtos agrícolas e importaban ouro, prata, libros, perfumes, escravos...). As súas moedas eran o dinar de ouro e o dirhem de prata.
Do zoco partían as principais rúas da cidade, dando lugar aos barrios que carecían de planificación.
O centro da cidade, a parte máis antiga, era a medina, con rúas estreitas e sinuosas, con pequenas prazas, onde vivían os artesáns e os comerciantes. Na súa contorna destacaban as construcións máis importantes da urbe:
- O alcázar: o castelo ou palacio onde vivían os gobernantes. Adoitaba construírse na parte máis elevada da cidade. Servía de refuxio e protección aos habitantes da cidade en caso de ataque.
- A alcazaba: un recinto amurallado-fortificado, que adoitaba estar ao redor do alcázar, pois nel vivían os soldados e o servizo dos dirixentes.
- A mesquita ou alxama: edificio relixioso musulmán, onde se reunían para rezar os venres.
- Os baños árabes ou hamman: zonas públicas de ocio, encontro e de hixiene persoal. Podían utilizalos todos os habitantes das cidades (homes, mulleres e cativos mais en distintos horarios). Tiñan grande influencia das termas romanas na distribución dos espazos.
- A madrasa: escola teolóxica, onde aprendían o Corán.
- O maristán ou hospital
- Os cemiterios ou quiblas, que se situaban extramuros da cidade.
- As zonas comerciais, que estaban nas rúas máis próximas á gran mesquita:
O zoco: centro das zonas comerciais. Eran mercados, situados en rúas.
As alcaicerías: mercados privados de obxectos de luxo, creados polos gobernantes.
As alhóndigas ou fundaq: almacén para o gran e outros produtos agrícolas; tamén podía ser un mercado onde se vendía por xunto. Posuían cortellos e pousada para os mercadores.
- As zonas de vivendas:
Os barrios residenciais: organizábanse segundo comunidades relixiosas, profesionais ou étnicas, con pouca relación entre eles. Vivían en casas de dous andares. Na planta baixa había un patio interior, ao que se abrían as habitacións, cociña, despensa ou dependencias do servizo (ao igual que as domus romanas). No segundo andar estaban as habitacións, ao redor dunha galería.
Os arrabais: barrios situados fóra da medina, construídos cando o espazo intramuros non era suficiente para construír máis vivendas. Co tempo foron tamén amurallados. Xunto a eles, xa no límite exterior da cidade, vivían os seguidores doutras relixións.
Gran parte da sociedade árabe vivía nas zonas rurais, en aldeas ou alquerías (caseríos). As casas dos pobres eran pequenas, cunha ou dúas habitacións e faltas de hixiene. Tamén, nas aforas, había residencias ou casas de campo de musulmáns ricos, chamadas almuíñas. Eran as súas casas de veraneo para evitar o ruído e malos cheiros das cidades coa calor estival.
Sabías que a palabra ALCOBA, sinónima de dormitorio, é de orixe árabe e significa "a cúpula". Nas habitacións das casas árabes había plataformas elevadas no chan, illada do resto do habitáculo por unha cortina, onde colocaban a cama.
Lectura facilitada
Os árabes vivían en cidades amuralladas, con sumideiros e abastecemento de auga.
As cidades eran centros de poder situados nas rutas comerciais.
As partes máis importantes das cidades eran:
- Os zocos ou bazares eran os mercados. Usaban as moedas chamadas dinar de ouro e dirhem de prata.
- O centro da cidade era a medina, con rúas estreitas e nun lugar elevado. Ao redor da medina estaban:
- O alcázar ou alcazaba: vivenda dos gobernantes da cidade.
- A mesquita: edificio relixioso dos musulmáns.
- Os baños: espazo onde podían lavarse todos os habitantes da cidade.
- Outras construcións próximas eran: a escola de teoloxía, o hospital, o cemiterio...
- Os musulmáns ricos vivían en barrios residenciais, separados por relixións, profesións, razas, ...
As casas tiñan dous andares e un patio interior. Estes grupos adoitaban ter unha segunda casa para o verán.
- O campesiños vivían nos arrabaldes, xuntos cos practicantes doutras relixións.
