2.6 Revisión de aspectos básicos da ortografía: h, b/v (aspectos teóricos)

Usos do h

En lingua galega, escribimos h:

• En todas as formas dos verbos haber, habitar, herdar, honrar, hospedar, humillar e derivados.
• Nas palabras harmonía, hasta, hedra, helmo, hindú, hucha...e nomes como Helena e Henrique.
• Nos compostos e derivados de palabras que teñen h: habituar-deshabituar.
• En interxeccións como : ah!, eh!, oh!, uh!, boh!, bah!... Pero ai!, ola!, ei!

Fíxese nas seguintes palabras; teñen distinta ortografía en galego e en castelán:

• Escríbense con h: harmonía, hendecasílabo, Henrique, Helena.
• Escríbense sen h: aí, irmán, alelí, orfo, úmero, achar, baía, ovo, inchar, oco, óso, ombro, ata, ola!

Levan h intercalado:

• Todas as formas dos verbos prohibir, exhibir, cohibir, exhortar...
• As palabras adhesivo, coherente, vehículo, deshabitado, inhábil...

Uso do b e do v

• Escribimos b nos seguintes casos:
  • Nos infinitivos e todas as formas verbais dos verbos beber, deber, caber, haber e saber.
  • Nas terminacións –aba, –abas, – abamos, –abades, –aban do pretérito imperfecto de indicativo ou copretérito dos verbos da primeira conxugación: choraba.
  • No infinitivo e todas as formas verbais dos verbos rematados en –bir. Excepto servir, vivir e vir e os seus derivados.
  • Nos compostos e derivados das palabras que se escriben con b: bailar- baile.
  • Nas palabras nas que o /b/ vai diante doutra consoante: abdome, obxector.
  • Nos grupos bl- e br-: bloque, brazo (excepto acivro).
  • Nas terminacións –bunda, –bundo, –bil e –bilidade. Excepto: civilidade, civil, servil.
  • Na terminación –buír dos verbos: contribuír.
  • Cando a palabra comeza polo prefixo bi- ou bis- (dous); ben- ou bene- ; bibli- (libro) e bio- (vida).
  • Nas palabras que comezan coa sílaba bu–, bur–, bus– : bufanda, burla, busca.
•   Escribimos v nos seguintes casos:
  • Nas formas do verbos estar (salvo no pretérito imperfecto e no copretérito) e ter : estivera, tivera.
  • Nos verbos rematados en –ver. Excepto caber, deber, beber, haber, lamber sorber e saber.
  • Nos verbos rematados en –servar e –versar: observar, conversar.
  • Nas terminacións dos adxectivos en –avo, –ava, –evo, –eva, –eve, –ivo, –iva.
  • Nas terminacións dos adxectivos –viro, –viro, –ívoro, –ívora.