A. Xanil

Xanil é un concello caracterizado por ser un núcleo residencial tranquilo e ben comunicado, preto dunha cidade máis grande e chea de vida. É coñecido polos seus numerosos espazos verdes e por ter unha mestura de urbanizacións modernas e pequenas aldeas tradicionais. En relación ao seu número de habitantes, os últimos datos recollidos polo IGE (Instituto Galego de Estatística) sitúano en 29.982 habitantes.

• Paisaxe: combina zonas de bosque autóctono con áreas agrícolas e ribeiras de ríos pequenos pero pintorescos, ideais para rutas de sendeirismo.
• Patrimonio: destaca pola súa arquitectura histórica, incluíndo igrexas románicas e vestixios dun castro situado nun outeiro próximo.
• Economía: o crecemento do sector servizo e a súa proximidade a un gran núcleo urbano fixérono atractivo como lugar de residencia para familias e persoas traballadoras.
• Cultura: a Festa das Augas é o evento máis destacado, celebrando a conexión do concello cos seus ríos e mananciais co descenso polo río en canoas, piraguas e todo tipo de embarcacións.

B. Val do Vento

O Val do Vento é un concello con forte carácter rural e cunha relación histórica coa agricultura e coa gandería. Está situado nunha zona montañosa onde os ventos predominan, o que lle dá o nome. Segundo o IGE (Instituto Galego de Estatística), na actualidade, Val do Vento consta de 11.543 habitantes segundo os datos recollidos no 2025.

• Paisaxe: rodeado de outeiros cubertos de pastos e con vistas impresionantes ao lonxe, salienta polos seus muíños de vento tradicionais e modernos xeradores eólicos. A súa paisaxe é a que lle da o nome a este concello.
• Patrimonio: conserva pazos e cruceiros que son testemuño dunha rica historia, ademais de capelas dispersas polas aldeas cunha gran riqueza artística.
• Economía: aínda que tradicionalmente é unha zona agrícola, nos últimos anos desenvolveuse un parque empresarial con actividade industrial.
• Cultura: a Feira do Ventoso reúne á comunidade para celebrar os produtos locais e a tradición.

C. Lagonovo

Lagonovo é unha pequena localidade considerada un punto de encontro estratéxico grazas á súa localización. É coñecido polo seu dinamismo cultural, así como pola hospitalidade dos seus habitantes. Considerando o número de habitantes, os datos recollidos o ano 2025 e segundo o IGE (Instituto Galego de Estatística) este concello consta de 6.896 habitantes.

• Paisaxe: destacan os prados verdes salpicados por pequenos lagos e estanques naturais, dos cales o concello toma o seu nome.
• Patrimonio: inclúe unha igrexa barroca emblemática e restos dun antigo mosteiro medieval.
• Economía: é un centro de comercio agrícola a nivel rexional, con feiras mensuais que atraen visitantes das comarcas veciñas.
• Cultura: o Festival de Lagonovo é unha das citas máis importantes, con actuacións musicais e exposicións artísticas. 

D. Portoxanela

Portoxanela é un concello costeiro cunha longa tradición mariñeira. O seu porto consta de moita actividade e a súa lonxa da traballo a moita xente da zona. O seu nome evoca a imaxe dunha “fiestra ao mar” pola súa localización privilexiada fronte ao océano Atlántico. É un concello medianamente grande e segundo o IGE (Instituto Galego de Estatística) nel habitan 18.989 persoas. 

• Paisaxe: consta dunha liña costeira escarpada, praias de area branca e augas cristalinas, e un parque natural con dunas e lagoas.
• Patrimonio: posúe un porto pesqueiro histórico e un mercado de peixe tradicional que é un dos máis activos da comarca.
• Economía: a pesca segue sendo o motor económico principal, complementado por actividades turísticas relacionadas co mar e a gastronomía. Ademais conta con gran turismo grazas ás súas zonas de praia e actividades acuáticas.
• Cultura: a Festa do Mar é o evento central, celebrando a vida mariñeira con degustacións de marisco e demostracións tradicionais. E nos últimos anos destaca a celebración do Festival da Marea, un festival de música urbana que atrae aos mellores artistas do panorama galego.