As vías de comunicación eran fundamentais no Imperio Romano, e cada territorio conquistado incorporábase á rede de estradas. Na Península Ibérica, os romanos construíron uns 10.000 km de calzadas, que servían tanto ás cidades principais como aos pobos menores, e conectaban portos, xacementos minerais e cidades interiores como Emérita Augusta (Mérida) e Caesar Augusta (Zaragoza).
As primeiras guías de camiños romanas perderonse, polo que hoxe coñecemos a rede sobre todo por testemuños indirectos. Estrabón describiu as calzadas en Hispania, e o Itinerario de Antonino, do século III, recolle 34 vías cun total de máis de 10.000 km, indicando locais, cruces e distancias. Posteriormente, o Anónimo de Rávena e a Tabula Peutingeriana amosan a rede, aínda que a parte de Hispania perdeuuse e foi reconstruída no século XX por Miller.
Lectura facilitada
A poboación romana construíu 10000 quilómetros de calzadas na Península Ibérica.
Moitas calzadas romanas coinciden no seu trazado coa actual rede viaria.
Coñecemos algunhas calzadas por fontes escritas do século III.
Audio
Mapa A "Táboa Peuntiger"
2
Pulsa sobre as áreas ou iconas activas da imaxe.
{"typeGame":"Mapa","instructions":"","showMinimize":true,"showActiveAreas":false,"author":"","url":"resources/1280px-TabulaPeutingeriana.jpg","authorImage":"","altImage":"Táboa Peutinger","itinerary":{"showClue":true,"clueGame":"Actividade superada !!!","percentageClue":100,"showCodeAccess":false,"codeAccess":"","messageCodeAccess":""},"points":[{"id":"p986251474959","title":"A táboa de Peutinger, Roma","type":0,"url":"resources/1280px-TabulaPeutingeriana.jpg","video":"","x":0.418125,"y":0.5685194672131147,"x1":0,"y1":0,"footer":"O Imperio de Roma","author":"Descoñecido","alt":"Táboa Peuntiger","iVideo":0,"fVideo":0,"eText":"","iconType":0,"question":"","question_audio":"","map":{"id":"a986251474959","pts":[{"id":"p1166662685736","title":"","type":0,"url":"","video":"","x":0,"y":0,"x1":0,"y1":0,"footer":"","author":"","alt":"","iVideo":0,"fVideo":0,"eText":"","iconType":0,"question":"","question_audio":"","toolTip":"","link":"","color":"#000000","fontSize":"14","map":{"id":"a1166662685736","url":"","alt":"","author":"","pts":[]},"slides":[{"id":"s1166662685736","title":"","url":"","author":"","alt":"","footer":""}],"activeSlide":0}],"url":"","alt":"","author":"","active":0},"slides":[{"id":"s986251474959","title":"","url":"","author":"","alt":"","footer":""}],"activeSlide":0,"audio":"/previews/D__D_descargas_macro-output_audio_tabulaNosTts-20240717-1201.mp3","link":"","toolTip":"","color":"#000000","fontSize":"14"},{"id":"p503657651501","title":"A táboa de Peutinger.","type":2,"url":"","video":"","x":0.103125,"y":0.4155993852459016,"x1":0,"y1":0,"footer":"","author":"","alt":"","iVideo":0,"fVideo":0,"eText":"","iconType":4,"question":"","question_audio":"","map":{"id":"a503657651501","pts":[{"id":"p737617446557","title":"","type":0,"url":"","video":"","x":0,"y":0,"x1":0,"y1":0,"footer":"","author":"","alt":"","iVideo":0,"fVideo":0,"eText":"","iconType":0,"question":"","question_audio":"","toolTip":"","link":"","color":"#000000","fontSize":"14","map":{"id":"a737617446557","url":"","alt":"","author":"","pts":[]},"slides":[{"id":"s737617446557","title":"","url":"","author":"","alt":"","footer":""}],"activeSlide":0}],"url":"","alt":"","author":"","active":0},"slides":[{"id":"s503657651501","title":"","url":"","author":"","alt":"","footer":""}],"activeSlide":0,"audio":"resources/ExplicacionTabulaNosTts-20240717-1230.mp3","link":"","toolTip":"","color":"#000000","fontSize":"14"},{"id":"p305152896874","title":"As guías de camiños na Antigüidade","type":2,"url":"","video":"","x":0.896875,"y":0.5139600409836066,"x1":0,"y1":0,"footer":"","author":"","alt":"","iVideo":0,"fVideo":0,"eText":"","iconType":22,"question":"","question_audio":"","map":{"id":"a305152896874","pts":[{"id":"p245377453711","title":"","type":0,"url":"","video":"","x":0,"y":0,"x1":0,"y1":0,"footer":"","author":"","alt":"","iVideo":0,"fVideo":0,"eText":"","iconType":0,"question":"","question_audio":"","toolTip":"","link":"","color":"#000000","fontSize":"14","map":{"id":"a245377453711","url":"","alt":"","author":"","pts":[]},"slides":[{"id":"s245377453711","title":"","url":"","author":"","alt":"","footer":""}],"activeSlide":0}],"url":"","alt":"","author":"","active":0},"slides":[{"id":"s305152896874","title":"","url":"","author":"","alt":"","footer":""}],"activeSlide":0,"audio":"resources/TAbula2NosTts-20240717-1234.mp3","link":"","toolTip":"","color":"#000000","fontSize":"14"},{"id":"p274913158692","title":"A táboa de Peutinger, P Ibérica","type":0,"url":"resources/Hispania.gif","video":"","x":0.015625,"y":0.3172387295081967,"x1":0,"y1":0,"footer":"A Peninsula Ibérica e Gallaecia","author":"Conrad Miller","alt":"A Peninsula Ibérica e Gallaecia","iVideo":0,"fVideo":0,"eText":"","iconType":43,"question":"","question_audio":"","map":{"id":"a274913158692","pts":[{"id":"p557590400522","title":"","type":0,"url":"","video":"","x":0,"y":0,"x1":0,"y1":0,"footer":"","author":"","alt":"","iVideo":0,"fVideo":0,"eText":"","iconType":0,"question":"","question_audio":"","toolTip":"","link":"","color":"#000000","fontSize":"14","map":{"id":"a557590400522","url":"","alt":"","author":"","pts":[]},"slides":[{"id":"s557590400522","title":"","url":"","author":"","alt":"","footer":""}],"activeSlide":0}],"url":"","alt":"","author":"","active":0},"slides":[{"id":"s274913158692","title":"","url":"","author":"","alt":"","footer":""}],"activeSlide":0,"audio":"","link":"","toolTip":"","color":"#000000","fontSize":"14"},{"id":"p585733607341","title":"Un paseo por Emérita Augusta!!!","type":1,"url":"","video":"https://www.youtube.com/watch?v=BsgVCzLvKKY","x":0.010625,"y":0.7598616803278688,"x1":0,"y1":0,"footer":"Emérita Augusta, (Mérida en Estremadura) foi a principal cidade romana da Península capital da Provincia romana da Lusitania.","author":"","alt":"","iVideo":0,"fVideo":36000,"eText":"","iconType":25,"question":"","question_audio":"","map":{"id":"a585733607341","pts":[{"id":"p711001281678","title":"","type":0,"url":"","video":"","x":0,"y":0,"x1":0,"y1":0,"footer":"","author":"","alt":"","iVideo":0,"fVideo":0,"eText":"","iconType":0,"question":"","question_audio":"","toolTip":"","link":"","color":"#000000","fontSize":"14","map":{"id":"a711001281678","url":"","alt":"","author":"","pts":[]},"slides":[{"id":"s711001281678","title":"","url":"","author":"","alt":"","footer":""}],"activeSlide":0}],"url":"","alt":"","author":"","active":0},"slides":[{"id":"s585733607341","title":"","url":"","author":"","alt":"","footer":""}],"activeSlide":0,"audio":"","link":"","toolTip":"","color":"#000000","fontSize":"14"}],"isScorm":0,"textButtonScorm":"Gardar a puntuación","repeatActivity":false,"textAfter":"","evaluation":0,"selectsGame":[{"typeSelect":0,"numberOptions":4,"quextion":"","options":["","","",""],"solution":"","solutionWord":"","percentageShow":35,"msgError":"","msgHit":""}],"isNavigable":true,"showSolution":true,"timeShowSolution":3,"version":2,"percentajeIdentify":100,"percentajeShowQ":100,"percentajeQuestions":100,"autoShow":false,"autoAudio":true,"optionsNumber":0,"evaluationF":false,"evaluationIDF":"","id":"2024112710500-60","order":"","msgs":{"msgSubmit":"Enviar","msgIndicateWord":"Proporcione unha palabra ou expresión","msgClue":"Xenial! A pista é:","msgErrors":"Erros","msgHits":"Acertos","msgScore":"Puntuación","msgMinimize":"Minimizar","msgMaximize":"Maximizar","msgFullScreen":"Pantalla Completa","msgNoImage":"Pregunta sen imaxes","msgSuccesses":"Correcto! | Excelente! | Xenial! | Moi ben! | Perfecto!","msgFailures":"Non era iso! | Incorrecto! | Non é correcto! | Sentímolo! | Erro!","msgTryAgain":"Necesita polo menos un %s% de respostas correctas para conseguir a información. Volva a intentalo.","msgEndGameScore":"Antes de gardar a puntuación comece a partida.","msgScoreScorm":"A puntuación non se pode gardar porque esta páxina non forma parte dun paquete SCORM.","msgPoint":"Punto","msgAnswer":"Resposta","msgOnlySaveScore":"Só pode gardar a puntuación unha vez!","msgOnlySave":"Só pode gardar unha vez","msgInformation":"Información","msgYouScore":"A súa puntuación","msgOnlySaveAuto":"A súa puntuación gardarase despois de cada pregunta. Só pode xogar unha vez.","msgSaveAuto":"A súa puntuación gardarse automáticamente despois de cada pregunta.","msgSeveralScore":"Pode gardar a puntuación tantas veces como queira","msgYouLastScore":"A última puntuación gardada é","msgActityComply":"Xa realizou esta actividade.","msgPlaySeveralTimes":"Pode realizar esta actividade tantas veces como queira","msgClose":"Pechar","msgPoints":"puntos","msgPointsA":"Puntos","msgQuestions":"Prguntas","msgAudio":"Audio","msgAccept":"Aceptar","msgYes":"Si","msgNo":"Non","msgShowAreas":"Amosar áreas activas","msgShowTest":"Amosar cuestionario","msgGoActivity":"Clique aquí para facer esta actividade","msgSelectAnswers":"Seleccione as opcións correctas e clique no botón ","msgCheksOptions":"Marca todas as opcións na orde adecuada e pulsa no botón ","msgWriteAnswer":"Escribe a palabra ou frase correcta e fai clic no botón ","msgIdentify":"Identifica","msgSearch":"Buscar","msgClickOn":"Pulsa sobre","msgReviewContents":"Debes repasar o %s% dos contidos da actividade antes de completar o cuestionario.","msgScore10":"Todo perfecto! Parabéns! Desexas repetir esta actividade?","msgScore4":"Non superaches esta proba. Repasa os seus contidos e téntao de novo. Desexas repetir a actividade?","msgScore6":"Moi ben! Superaches a proba, pero seguro que o podes mellorar. Desexas repetir esta actividade?","msgScore8":"Casi perfecto! Aínda o podes facer mellor. Desexas repetir esta actividade?","msgNotCorrect":"Non é correcto! Pulsaches sobre","msgNotCorrect1":"Non é correcto! Pulsaches sobre","msgNotCorrect2":"e a resposta correcta é","msgNotCorrect3":"Téntao outra vez!","msgAllVisited":"Xenial! Visitaches os puntos necesarios.","msgCompleteTest":"Vostede pode facelo test.","msgPlayStart":"Pulse aquí para comezar","msgSubtitles":"Subtítulos","msgSelectSubtitles":"Seleccione un ficheiro de subtítulos. Formatos soportados:","msgNumQuestions":"Número de preguntas","msgHome":"Inicio","msgReturn":"Volver","msgCheck":"Comprobar","msgUncompletedActivity":"Actividade non completada","msgSuccessfulActivity":"Actividade superada. Puntuación: %s","msgUnsuccessfulActivity":"Actividade non superada. Puntuación: %s","msgTypeGame":"Mapa"}}
A Táboa de Peutinger é un antigo mapa romano que mostra como se conectaban as cidades mediante estradas. As terras están deformadas de leste a oeste e inclúe cidades, ríos, montañas, mares e distancias. As urbes principais, como Roma, Constantinopla e Antioquía, destacan cunha decoración especial. O orixinal foi feito a partir do século IV. Sabemos esto porque no mapa aparece Constantinopla, que se renomeou tras a súa refundación no ano 328, e hoxe só se conservan copias. Representa Europa, parte de Asia ata India e o norte de África. O nome vén de Konrad Peutinger, un estudoso alemán dos séculos XV e XVI.
Localización actual dunha das copias de Konrad Peutinger: Biblioteca Nacional de Austria, en Viena ;; ; Viena; Austria, [au].
Os romanos foron os primeiros en crear guías e mapas para as súas estradas. A rede de calzadas de Hispania coñécese principalmente grazas a documentos antigos. Estrabón describiu as calzadas na súa obra Xeografía.
O Itinerario de Antonino, do século III, recolle 34 vías en Hispania cun total de máis de 10.000 km, indicando pobos, mansións, cruces e distancias. No século VII, o Anónimo de Rávena recompilou información sobre as cidades.
O navegador non é compatible con esta ferramenta.
Foco
Os romanos chegaron á Península Ibérica no ano 218 a. C. coa intención de cortar o abastecemento ás tropas cartaxinesas, que ameazaban o poder de Roma. Pero pronto descubriron que esta zona estaba chea de recursos valiosos, así que decidiron conquistar toda a Península.
Aínda que pactaron con algunhas tribos locais, non lles resultou nada doado, especialmente no noroeste, unha rexión á que chamaron Gallaecia.
As vías romanas en Galicia
En Gallaecia, as tribos locais non estaban organizadas militarmente, polo que non puideron resistir ás poderosas lexións romanas. Unha vez que Roma controlou a zona, os seus habitantes construíron estradas para desprazarse con facilidade e transportar recursos cara á capital do Imperio.
Entre as vías máis importantes estaban as XVIII, XIX e XX, xunto con ramais como o que conectaba Ourense con Lugo. Hoxe só se conservan pequenos restos destas calzadas, como miliarios, mansións e tramos illados, porque moitas das estradas actuais aproveitaron os antigos trazados romanos.
A accidentada xeografía de Gallaecia, con ríos e vales, obrigou aos romanos a construír pontes, que foron unhas das obras máis importantes da súa enxeñería na zona.
Lectura facilitada
Os romanos chegaron á Península Ibérica no 218 antes de Cristo, para frear ás tropas cartaxinesas. Ao ver que a zona tiña moitos recursos, decidiron conquistar todo o territorio.
Aínda que fixeron pactos con algunhas tribos, tiveron moita resistencia no noroeste, na rexión chamada Gallaecia.
Na Gallaecia, as tribos locais non puideron resistir ás lexións romanas. Roma construíu estradas para moverse e levar recursos a Roma.
As máis importantes foron as vías XVIII, XIX e XX. Hoxe quedan restos destas calzadas, como miliarios, mansións e tramos antigos.
A xeografía montañosa da Gallaecia fixo que os romanos tivesen que construír moitas pontes, e obras destacadas da súa enxeñería.