2.3.1 A acentuación das palabras (aspectos teóricos)

Neste apartado imos revisar as regras de acentuación gráfica en galego.

O acento das palabras. A sílaba tónica

As clases de palabras segundo a posición da sílaba tónica (regras xerais):

• Agudas: cando a sílaba tónica é a última. Levan acento gráfico ou til cando son polisílabas (máis dunha sílaba) e rematan en vogal, en vogal + n ou en vogal + s. Exemplos: motor, papá, cartón, alguén, irmáns...

Non levan acento gráfico cando son monosílabasnin cando acaban en ditongo decrecente (seguido ou non de n ou s): amei, amou, seguiu...

• Graves: cando a sílaba tónica é a penúltima. Levan acento gráfico cando rematan en consoante distinta de –n ou –s e en grupos consonánticos distintos de –ns. Exemplos: dúctil, lapis, paxaro, fácil... Tamén se acentúan as palabras graves con ditongo decrecente na última sílaba: amábeis.

• Esdrúxulas: cando a sílaba tónica é a antepenúltima. Levan sempre acento gráfico. Exemplos: cárcere, árbore, médico...

Acentuación de i, u en hiato

Con independencia do dito anteriormente, as vogais i, u tónicas levan acento gráfico cando van inmediatamente antes ou despois dunha vogal átona, para indicar que ambas as vogais pertencen a sílabas distintas e que, polo tanto, non forman ditongo. Exemplos: acentúo, aínda, baúl, caída, egoísmo, etc. Para indicar que non forman ditongo coa anterior, as vogais i, u tónicas non se acentúan graficamente cando entre estas e a átona aparece o grafema h: prohibo.

Lembre que ditongo é a agrupación de dúas vogais na mesma sílaba: paciencia, loureiro, puido. Hiato é o encontro de dúas vogais que pertencen a distintas sílabas: ce-o, sa-í-da.

O til diacrítico

Úsase o til diacrítico para diferenciar na escrita dúas palabras homógrafas (que se escriben igual pero que teñen distinto significado ou función). Algunhas destas palabras son:

á (a + a artigo; substantivo)	a (artigo; pronome; preposición)
bóla (“esfera”)	bola (“peza de pan”)
cá (ca + a)	ca (conxunción)
cás (ca + as)	cas (preposición)
chá (“plana”)	cha (che + a)

 

 

có (ca + o)	co (con + o)
cós (ca + os; substantivo)	cos (con + os)
cómpre (“é mester”)	compre (“merque”)
dá (presente e imperfecto do verbo dar)	da (de + a)
dás (presente do verbo dar)	das (de + as)
dó (“compaixón”)	do (de + o)
é (presente do verbo ser)	e (conxunción)