2.2.1 Reinado de Fernando VII: o retorno e o final do absolutismo

O Sexenio Absolutista (1814-1820)

A debilidade dos liberais permitiu a imposición dun réxime absolutista por parte de Fernando VII. Dende o regreso do rei, en 1814, ata 1820, desenvolveuse un período dominado pola volta ao Antigo Réxime, a represión política, o exilio dos liberais, os pronunciamentos militares e a crise económica.

Mais os tempos mudaran. O influxo das ideas liberais xa non podía borrarse. A falta de liberdade e de pluralidade política facían que o único modo de acceder ao poder fose a través dun golpe de Estado. Os pronunciamentos, que así se denominaron, dábanlle un papel político central ao exército, aspecto que se repetirá en España ata o golpe de Estado do xeneral Franco, xa no século XX. En 1820, a alianza entre os sectores máis liberais do exército e os opositores ao absolutismo permitiu o triunfo dun pronunciamento, que deu paso ao Trienio Liberal.

O Trienio Liberal (1820-1823)

Os liberais intentaron retomar as reformas iniciadas nas Cortes de Cádiz. O seu obxectivo era a fin do Antigo Réxime, para o que afondaron nas ideas liberais. Mais careceron da forza suficiente para consolidar a súa obra, malia a creación dun exército popular: a Milicia Nacional. Os absolutistas, apoiados polo monarca, e a invasión dun exército estranxeiro, coñecido como Os Cen Mil Fillos de San Luís, organizado polas potencias absolutistas europeas, conseguiron acabar con esta paréntese liberal en 1823.

A Década Ominosa. A fin do absolutismo (1823-1833)

Os últimos dez anos do goberno absolutista de Fernando VII estiveron marcados pola fonda crise económica. Como acontecera no caso francés, o único xeito de garantir as finanzas do Estado era eliminar os privilexios fiscais da nobreza e do clero, ao que estes se opuñan. A esta situación uníase un conflito dinástico. Fernando VII só tivera fillas e en España rexía a Lei Sálica, que impedía o acceso das mulleres ao trono. O rei promulgou en 1830 a Pragmática sanción, que anulaba esta lei e permitía o acceso ao trono da súa filla maior Isabel. Os absolutistas (carlistas ou carcas) organizáronse arredor do seu irmán Carlos María Isidro, a quen consideraban o lexítimo herdeiro ao trono, mentres que os liberais, moderados ou isabelinos, apoiaban a Isabel. A disputa derivou nas chamadas Guerras Carlistas, que supuxeron a derrota dos absolutistas e o triunfo da revolución liberal en España.