2.10 O xénero dramático: Noitebra
O xénero dramático, o teatro, forma parte tamén da literatura. O teatro utiliza o diálogo, a través do que se expresan os personaxes e os conflitos da obra dramática. Para aclarar os movementos dos actores, os elementos da decoración, etc., úsanse as anotacións.
|
Sala de casa modesta, tan só iluminada pola tenue luz que entra pola vidreira que dá ó patio interior. Ábrese a porta e asoma a cabeza Lito, mozo de vintetantos anos; deslízase logo nas puntas dos pés, procurando non facer ruído. Diríxese logo ao estante e revolve entre os libros e papeis na procura de algo. Cada vez semella máis impaciente. Cáelle un libro ó chan. Paralízase de novo. Non observa nada anormal; reanuda a busca. Acéndese a luz e Lito sobresáltase. Entra Aurora, a súa nai, muller duns sesenta años. Leva posta unha bata por riba do camisón. AURORA. — ¿Que fas aí? LITO. — Nada, mamá. Asustáchesme. AURORA. — Á cama. Veña. Déitate xa. ¿Cres que son horas de chegar? Está raiando o día. LITO. — Xa vou, mamá. Estou buscando algo... para ler. AURORA. — Estás ti bo para ler. Veña, de présa. A ver se así consigo durmir. No puiden pechar ollo en toda a noite. Se polo menos non saíses coa moto. LITO. — ¿Que pasa coa moto? Ciscas de medo con só oír falar dela. Non pasa nada, vella. Tranqui. Preocúpaste demasiado. Vai durmir. Eu déitome tamén de contado. En canto atope... AURORA. — Perdes o tempo. LITO. — ¿Perdo o tempo? ¿Eu? ¿Falas comigo? AURORA. — Non está o que buscas. LITO. — Busco un libro. AURORA. — A min non me enganas. Anda, á cama. LITO. — Dígoche que só busco un libro. Precísoo. (Excítase. Continúa a busca con precipitación.) ¿Onde estás? Non te agoches, maldito. Precísote. ¿Onde hostia te metes? Onte á noite aínda estabas aquí. Estou seguro. AURORA. — Lito, por favor, déitate. LITO. — Telo ti, ¿eh, vella? Collíchelo ti. Devólvemo. Aí había guita miña, veña, devólvema. AURORA. — O que queda necesitámolo para comer, fillo. ¿Non o comprendes? A penas nos chega ata final de mes. Anda, sé comprensivo e vaite deitar. LITO. — ¿Onde o metiches? ¡Era meu! ¡Dámo! AURORA. — Xa non quedaba nada teu, Lito. ¿Sabes canto hai que non traballas? LITO. — ¡Iso! Dimo ti, vella. Recórdamo outra vez. A ver, ¿canto? Impórtame un collón o puto traballo, ¿óesme? Non penso volver a dar pancada na miña vida. Estou farto de facer o parvaxolas. ¡Ata os mesmísimos...! AURORA. — Cala. Non sexas soberbio. ¿De que vas vivir? LITO. — De calquera cousa. Xa aparecerá algo. Chulearei aínda que sexa á Macarena. AURORA. — ¡Xesús! LITO. — ¿Non viviches ti á miña conta? ¿Eh? Pois ¿por que non me devolves a pasta? Precísoa. Dáme cinco marróns. Só cinco. É canto necesito. Regáloche o resto. AURORA. — O pouco que queda é para poder chegar a fin de mes. Xa cho dixen. LITO. — Está ben... Déixame entón unhas raias. AURORA. — ¡Que dis! LITO. — ¿Tesme por un babeco, eh? ¿Cres que non o sei? AURORA. — ¡Estás tolo...! LITO. — Non, non te preocupes. Non me van. Non son tan fino. Colocareinas ben colocadiñas... ¡Veña, sóltaas xa! AURORA. — Non sei de que falas. Vivimos da pensión... Lito, nunha especie de arrebato, abalánzase sobre súa nai, agárraa por un brazo e retórcello. LITO. — Veña, vella rañas. Dámas ou valo pagar moi caro. AURORA. — ¡Que son túa nai, desgraciado! ¿Que fas, malnacido? ¡Sóltame! LITO. — ¡Solta ti a guita! AURORA. — ¿Maltratas á túa propia nai, maldito...? O fillo sóltaa de socato, horrorizado. [...] |
|
LITO. — Perdoa, mamá. (Salaia.) Perdoa... Son un besta. Non sabía ben o que facía... Preciso o diñeiro. Dámo. Por favor. Teño que pagarlle ó Curras. Débollo. Dende hai días. Xa non agarda máis. Non sabes ben como as gasta. É capaz de subir aquí e destrozar a casa. Ou de magoarte. O moi cabrón é rápido pinchando. E eu non quero por nada do mundo que che faga mal. ¡Por nada do mundo, que mi madre é o que máis quero...! AURORA. — Só nos queda para comer, Lito. Non podes seguir así, tés que cambiar. LITO. — Cambiarei, madre; xúrocho. AURORA. — Faláronme dun centro. Disque dá moi bos resultados. Farei o que sexa para que te admitan. O que sexa. Nuns meses estarás curado. LITO. — Non necesito ir a ningún centro, mamá. Xúroche que non volverei picarme. Xúrocho por quen más queiras. ¡Por mi padre, que está no ceo! Si, por el. Xúrocho, pero déixame algo. Devolvereicho. O Curras non se anda con chiquitas. Tenlle o ollo botado á miña máquina. Onte pinchoume unha roda. É a súa maneira de avisar. Por favor... É capaz de calquera cousa. Dunha desfeita... AURORA. — Pois vende a moto. LITO. — ¿Estás tola? Xamais. Calquera cousa menos iso. A miña moto é sagrada, ¿óesme? AURORA. — Lito, é xa moi tarde. Déitate, anda. Xa falaremos... LITO. — Xa falaremos, xa falaremos... ¿Cres que me vas volver a enganar? ¿Eh? ¡Cómo a el...! AURORA. — ¿Que...? LITO. — ¿Pensas que non me enteraba, eh? AURORA. — ¿A que te refires...? LITO. — ¡Sábelo moi ben! Eu era un neno, si, pero non tan parvo como ti cres. Sabía ben o que facías... con outros... AURORA. — ¡Cala...! ¡Cala xa! Prohíboche... LITO. — Si, sabíao... Ah, e que noxo... E dor... Aquí, moi dentro. Rillaba, rillaba, rillaba... E dor, dor... Unha dor que me atravesaba coma o gume de cen navallas... Xa non podía aturalo por máis tempo. Por iso... ¡Dor...! Aquela noite... Estabamos sós, coma sempre... El e mais eu sós. Ti non dabas aparecido... Por iso lle dixen... Díxenlle... AURORA. — ¿Que lle dixeches, condenado? LITO. — ¡Díxenllo! AURORA. — ¡Supoñíao! ¿Cómo puideches facer tal cousa, desgraciado? ¡Só eran suposicións túas! Acabaches con el... LITO. — ¿Eu, madre? ¿Fun eu o que acabou con el? ¿Fun eu...? ¿En verdade o cres así...? AURORA. — Non, Lito... Desculpa. Quixen dicir... LITO. — ¿E ti non fixeches nada, madre? AURORA. — Debes comprender...¡ Teu pai era un...! Teu pai bebía moito, Lito. Demasiado... LITO. — ¿E que carallo podía facer? AURORA. — Fillo... LITO. — ¿O mesmo ca ti? AURORA. — Por favor, Lito. Hai cousas que non podes comprender... El non... só bebía... Tampouco... Non... podía... !Non o podes entender...¡ LITO. — Non, claro que non... AURORA. — (Choromicando.) Nin sequera o podo explicar... LITO. — Non é necesario, madre, non te esforces... Xa sei que sempre serás unha santa. AURORA. — Eu non digo iso, fillo... Non quero ser iso. Só quero ser túa nai. LITO. — Oh, claro que si... Es a miña nai, vaia se o es... Unha nai... Miña nai... Unha puta nai. AURORA. — (Nun contido berro que lle sae da alma.) ¡Non, non, iso si que non...! Non é certo. Enganáronte... Envelenáronte. Lito, meu neno, eu son a única que te quere... Con toda a miña alma. Todo canto fixen foi por ti, por ti, por ti... Por amor a ti... Para sacarte do inferno, desta merdenta miseria... |
Actividades propostas
S15. Que personaxes interveñen neste texto? Diga algunhas características deles: idade, comportamento, linguaxe que usan.
S16. Cal é o conflito que se suscita nesta escena? Por que discuten nai e fillo?
S17. Fíxese como nestas pezas teatrais, entre os diálogos dos personaxes, hai pequenas indicacións sobre a escena ou sobre como deben actuar os actores e actrices que os interpretan. Son as anotacións. Escriba tres frases que pertenzan a anotacións desta obra teatral.
S18. Despois de ler este texto, indique a característica ou características polas que o incluímos no xénero literario do teatro.
Obra colocada bajo licencia Creative Commons Attribution Non-commercial Share Alike 3.0 License