3.4. Informando

Falando claro

Non todos os textos son iguais. Uns están escritos para contar unha historia, outros para explicar como é algo, outros para convencernos e ata os hai que están escritos para informarnos... Cada un ten un nome: texto narrativo, texto descritivo, texto argumentativo e texto expositivo.

Imos pararnos nestes últimos.

Os textos expositivos teñen como obxectivo principal informar ou explicar algo de maneira clara e obxectiva. Son textos que presentan datos, feitos ou explicacións sobre un tema sen incluír a opinión ou os sentimentos da persoa que escribe. Son moi útiles para adquirir coñecementos sobre diferentes temas: históricos, científicos, culturais...

Usan unha linguaxe clara, con verbos en presente e moitas veces inclúen listas, definicións ou exemplos. Outra característica dos textos expositivos é o emprego de conectores. Os conectores son palabras que axudan a unir ideas e exemplos.

Audio

Características

Claridade

Procúrase que o lector comprenda ben a información. A linguaxe é clara e directa.

Obxectividade

Non hai opinións, só se dan feitos ou datos verificables.

Organización

As ideas están ben estruturadas e organizadas de maneira lóxica (introdución, desenvolvemento e conclusión).

Uso de exemplos e explicacións

Moitos textos expositivos usan exemplos e comparacións para que a información se entenda mellor.

Terminoloxía especializada

Dependendo do tema, pode usarse un vocabulario técnico ou específico pero sempre que sexa facilmente comprensible para o lector.

Audio

Estrutura

Introdución

Presenta o tema.

Desenvolvemento

Achega datos e explicacións.

Conclusión ou peche

Resume ou engade unha curiosidade (ás veces).

Audio

Conectores

Para introducir un tema

En primeiro lugar.
Para comezar.
Neste texto imos escribir sobre...

Para engadir información

Ademais.
Tamén.
Por outra banda.
Así mesmo.

Para explicar ou exemplificar

Por exemplo.
É dicir.
En concreto.

Para comparar

Do mesmo xeito.
Ao igual que.
Pola contra.

Para rematar ou pechar

En resumo.
Para rematar.
Como curiosidade.

Audio

Para ler

Escolle unha das seguintes opcións e realiza a actividade proposta.

OPCIÓN A. Procura na rede un texto expositivo. Identifica as características e a súa estrutura. Marca os conectores que aparezan.

OPCIÓN B. Le o seguinte texto, identifica as partes principais, escríbeas no teu caderno e explícaas.

O lobo: un animal en perigo

O lobo ibérico (canis lupus signatus) é unha subespecie de lobo común que habita principalmente na península Ibérica. Desempeña un papel moi importante no ecosistema. Nos últimos anos o número de lobo ibérico diminuíu de forma alarmante debido á caza furtiva, á perda do seu hábitat e á desinformación da poboación.

O lobo ibérico é un animal carnívoro que se alimenta principalmente de cervos, xabaríns e coellos aínda que, se o alimento escasea, pode comer froitas ou mesmo animais domésticos. A súa presenza no ecosistema é fundamental para o seu equilibrio pois, xeralmente, aliméntase de animais débiles e enfermos; isto evita que se propaguen as enfermidades e ao mesmo tempo contribúe a que mellore a saúde do resto de presas.

É un animal social, vive en mandas organizadas e só se reproduce a parella dominante para evitar a superpoboación do grupo. A manda traballa en grupo para cazar, coidar as crías e defender o territorio.

Malia ser un animal protexido en moitos lugares, segue a ser perseguido debido ao medo e desconfianza que xera nas persoas o seu comportamento. A educación e a sensibilización son a chave para cambiar a percepción sobre este animal.

O lobo ibérico é unha especie en perigo de extinción. A súa presenza é vital para manter o equilibrio natural e evitar que outras especies aumenten en exceso. A protección do lobo ibérico non só axuda o medio ambiente tamén preserva unha parte fundamental da nosa cultura e diversidade.

Lectura facilitada

O lobo ibérico é un tipo de lobo que vive sobre todo en España e Portugal. É moi importante para a natureza. Nos últimos anos, hai moitos menos lobos ibéricos. Isto pasa porque a xente caza ás agochadas, porque perden o sitio onde viven e porque a xente non sabe moito sobre eles.

O lobo ibérico come carne. Aliméntase de cervos, xabaríns e coellos. Se non atopa estes animais, pode comer froita ou animais da casa. É moi importante que haxa lobos na natureza. Comen os animais que están débiles ou enfermos. Así, evitan que se espallen as enfermidades e axudan a que os outros animais estean máis sans.

Os lobos son animais sociais. Viven en grupos que se chaman mandas. Nunha manda, só un macho e unha femia teñen bebés. Así non hai demasiados lobos. A manda traballa xunta para cazar, coidar as crías e defender o seu territorio.

Aínda que está prohibido cazar lobos en moitos sitios, a xente ségueos cazando. Isto é porque algunhas persoas teñen medo dos lobos e non confían neles. Para que a xente deixe de ter medo aos lobos, é importante ensinarlles cousas sobre eles e facer que se dean conta de que son importantes.

O lobo ibérico está en perigo de desaparecer. É moi importante que sigan existindo para que a natureza estea equilibrada e non haxa demasiados animais doutras especies. Coidar o lobo ibérico axuda á natureza e tamén protexe unha parte importante da nosa cultura.

Audio

OPCIÓN C. Le o seguinte texto e despois completa a actividade "Que falta aquí?".

O esquío: un pequeno mestre da axilidade

O esquío é un mamífero pequeno que pertence á familia dos Sciuridae. Este animal é coñecido pola súa grande axilidade e a súa capacidade para saltar de árbore en árbore. Vive principalmente en bosques e parques, onde as árbores lle proporcionan o espazo ideal para moverse e alimentarse.

Os esquíos teñen un corpo delgado, cuberto por pel de cor marrón ou gris, e unha cola longa e esponxosa, que lles axuda a manter o equilibrio cando saltan ou corren. A súa alimentación está composta principalmente de noces, sementes e froitas, pero tamén poden comer insectos pequenos. Durante os meses de outono, os esquíos recollen e almacenan comida para o inverno que gardan en pequenos buratos ou nas árbores. Este comportamento é fundamental para a súa supervivencia cando o alimento escasea no inverno.

Aínda que son animais sociais, pasan a maior parte do tempo nas árbores e son bastante solitarios cando se trata de buscar comida. A súa axilidade, rapidez e capacidade para adaptarse aos cambios no seu contorno fan deles uns animais fascinantes e ben adaptados ao seu hábitat natural.

En conclusión, o esquío é un exemplo perfecto de adaptación ao medio, cun comportamento que garante a súa supervivencia en bosques e parques ao redor do mundo.

Audio

Que falta aquí?

%E9%B0%E6%EB%E2%F7%D5%F3%FF%F7%B0%A8%B0%D1%FD%FF%E2%FE%F7%E6%F3%B0%BE%B0%FB%FC%E1%E6%E0%E7%F1%E6%FB%FD%FC%E1%B0%A8%B0%AE%E2%AC%AE%BD%E2%AC%CE%FC%AE%E2%AC%AE%BD%E2%AC%B0%BE%B0%E6%F7%EA%E6%C6%F7%EA%E6%B0%A8%B0%B7%A1%D1%E2%B7%A1%D7%DD%B7%A0%A2%F7%E1%E3%E7%B7%D7%D6%FD%B7%A0%A2%E6%F7%FC%B7%A0%A2%E7%FC%FA%F3%B7%A0%A2%F1%FD%FE%F3%B7%A0%A2%D2%D2%FE%FD%FC%F5%F3%D2%D2%B7%A0%A2%F7%B7%A0%A2%D2%D2%F7%E1%E2%FD%FC%EA%FD%E1%F3%D2%D2%BC%B7%A0%A2%C4%FB%E4%F7%B7%A0%A2%E2%E0%FB%FC%F1%FB%E2%F3%FE%FF%F7%FC%E6%F7%B7%A0%A2%F7%FC%B7%A0%A2%D2%D2%F0%FD%E1%E3%E7%F7%E1%D2%D2%B7%A0%A2%F7%B7%A0%A2%D2%D2%E2%F3%E0%E3%E7%F7%E1%D2%D2%BC%B7%A0%A2%D3%FE%FB%FF%B7%D7%AB%FC%E6%F3%E1%F7%B7%A0%A2%F6%F7%B7%A0%A2%D2%D2%FC%FD%F1%F7%E1%D2%D2%B7%A0%D1%B7%A0%A2%D2%D2%E1%F7%FF%F7%FC%E6%F7%E1%D2%D2%B7%A0%A2%F7%B7%A0%A2%D2%D2%F4%E0%FD%FB%E6%F3%E1%D2%D2%BC%B7%A0%A2%D5%F3%E0%F6%F3%B7%A0%A2%F3%E1%B7%A0%A2%E1%B7%D4%D3%F3%E1%B7%A0%A2%E2%E0%FD%E4%FB%E1%FB%B7%D4%A1%FC%E1%B7%A0%A2%F6%F7%B7%A0%A2%F1%FD%FF%FB%F6%F3%B7%A0%A2%F7%FC%B7%A0%A2%D2%D2%F0%E7%E0%F3%E6%FD%E1%E1%D2%D2%B7%A0%A2%F6%F3%E1%B7%A0%A2%B7%D7%A3%E0%F0%FD%E0%F7%E1%BC%B7%A0%A2%C7%E1%F3%B7%A0%A2%F3%B7%A0%A2%E1%B7%D4%D3%F3%B7%A0%A2%F1%FD%FE%F3%B7%A0%A2%E2%F3%E0%F3%B7%A0%A2%FF%F3%FC%E6%F7%E0%B7%A0%A2%FD%B7%A0%A2%D2%D2%F7%E3%E7%FB%FE%FB%F0%E0%FB%FD%D2%D2%BC%B7%A0%A2%D7%FC%B7%A0%A2%EA%F7%E0%F3%FE%B7%A0%D1%B7%A0%A2%E1%FD%FC%B7%A0%A2%F3%FC%FB%FF%F3%FB%E1%B7%A0%A2%D2%D2%E1%FD%FE%FB%E6%F3%E0%FB%FD%E1%D2%D2%B7%A0%A2%F7%B7%A0%A2%F3%F6%B7%D7%A3%E2%E6%F3%FC%E1%F7%B7%A0%A2%FF%FD%FB%B7%A0%A2%F0%F7%FC%B7%A0%A2%F3%FD%B7%A0%A2%D2%D2%FF%F7%F6%FB%FD%D2%D2%B7%A0%A2%FD%FC%F6%F7%B7%A0%A2%E4%FB%E4%F7%FC%BC%B7%A1%D1%BD%E2%B7%A1%D7%B0%BE%B0%E1%FA%FD%E5%DF%FB%FC%FB%FF%FB%E8%F7%B0%A8%F4%F3%FE%E1%F7%BE%B0%FB%E6%FB%FC%F7%E0%F3%E0%EB%B0%A8%E9%B0%E1%FA%FD%E5%D1%FE%E7%F7%B0%A8%F4%F3%FE%E1%F7%BE%B0%F1%FE%E7%F7%D5%F3%FF%F7%B0%A8%B0%B0%BE%B0%E2%F7%E0%F1%F7%FC%E6%F3%F5%F7%D1%FE%E7%F7%B0%A8%A6%A2%BE%B0%E1%FA%FD%E5%D1%FD%F6%F7%D3%F1%F1%F7%E1%E1%B0%A8%F4%F3%FE%E1%F7%BE%B0%F1%FD%F6%F7%D3%F1%F1%F7%E1%E1%B0%A8%B0%B0%BE%B0%FF%F7%E1%E1%F3%F5%F7%D1%FD%F6%F7%D3%F1%F1%F7%E1%E1%B0%A8%B0%B0%EF%BE%B0%F1%F3%E1%F7%C1%F7%FC%E1%FB%E6%FB%E4%F7%B0%A8%F4%F3%FE%E1%F7%BE%B0%FB%E1%C1%F1%FD%E0%FF%B0%A8%A3%BE%B0%E6%F7%EA%E6%D0%E7%E6%E6%FD%FC%C1%F1%FD%E0%FF%B0%A8%B0%D5%F3%E0%F6%F3%E0%B2%F3%B2%E2%E7%FC%E6%E7%F3%F1%FBa%FC%B0%BE%B0%E0%F7%E2%F7%F3%E6%D3%F1%E6%FB%E4%FB%E6%EB%B0%A8%E6%E0%E7%F7%BE%B0%E6%F7%EA%E6%D4%F7%F7%F6%D0%F3%F1%F9%B0%A8%B0%B0%BE%B0%E6%F7%EA%E6%D3%F4%E6%F7%E0%B0%A8%B0%B0%BE%B0%F4%F7%F7%F6%D0%F3%F1%F9%B0%A8%F4%F3%FE%E1%F7%BE%B0%E2%F7%E0%F1%F7%FC%E6%F3%F8%F7%D4%D0%B0%A8%A3%A2%A2%BE%B0%E4%F7%E0%E1%FB%FD%FC%B0%A8%A3%BE%B0%F7%E1%E6%E0%FB%F1%E6%D1%FA%F7%F1%F9%B0%A8%F4%F3%FE%E1%F7%BE%B0%E5%FD%E0%F6%E1%C1%FB%E8%F7%B0%A8%F4%F3%FE%E1%F7%BE%B0%E6%FB%FF%F7%B0%A8%A2%BE%B0%E6%EB%E2%F7%B0%A8%A2%BE%B0%E5%FD%E0%F6%E1%D7%E0%E0%FD%E0%E1%B0%A8%B0%B0%BE%B0%F3%E6%E6%F7%FF%E2%E1%DC%E7%FF%F0%F7%E0%B0%A8%A3%BE%B0%E2%F7%E0%F1%F7%FC%E6%F3%F8%F7%D7%E0%E0%FD%E0%B0%A8%A0%A2%BE%B0%E1%FA%FD%E5%C1%FD%FE%E7%E6%FB%FD%FC%B0%A8%F4%F3%FE%E1%F7%BE%B0%E5%FD%E0%F6%E1%DE%FB%FF%FB%E6%B0%A8%F4%F3%FE%E1%F7%BE%B0%F7%E4%F3%FE%E7%F3%E6%FB%FD%FC%B0%A8%E6%E0%E7%F7%BE%B0%F7%E4%F3%FE%E7%F3%E6%FB%FD%FC%DB%D6%B0%A8%B0%A3%A0%A1%A6%A7%B0%BE%B0%FB%F6%B0%A8%B0%A0%A2%A0%A7%A6%A3%A4%A0%A2%A3%A7%A7%AA%BF%A3%A0%A2%B0%BE%B0%FF%E1%F5%E1%B0%A8%E9%B0%FF%E1%F5%DA%F3%E2%E2%F7%FC%B0%A8%B0%C2%F3%E1%F3%E0%B0%BE%B0%FF%E1%F5%C0%F7%E2%FE%EB%B0%A8%B0%C0%F7%E1%E2%FD%FC%F6%F7%E0%B0%BE%B0%FF%E1%F5%C1%E7%F0%FF%FB%E6%B0%A8%B0%D7%FC%E4%FB%F3%E0%B0%BE%B0%FF%E1%F5%D7%FC%E6%F7%E0%D1%FD%F6%F7%B0%A8%B0%DB%FC%E6%E0%FD%F6%E7%F1%F7%B2%FD%B2%F1a%F6%FB%F5%FD%B2%F6%F7%B2%F3%F1%F1%F7%E1%FD%B0%BE%B0%FF%E1%F5%D7%E0%E0%FD%E0%D1%FD%F6%F7%B0%A8%B0%DD%B2%F1a%F6%FB%F5%FD%B2%F6%F7%B2%F3%F1%F1%F7%E1%FD%B2%FC%FD%FC%B2%7B%B2%F1%FD%E0%E0%F7%F1%E6%FD%B0%BE%B0%FF%E1%F5%D5%F3%FF%F7%DD%E4%F7%E0%B0%A8%B0%D4%FB%FC%B2%F6%F3%B2%E2%F3%E0%E6%FB%F6%F3%B3%B0%BE%B0%FF%E1%F5%DB%FC%F6%FB%F1%F3%E6%F7%C5%FD%E0%F6%B0%A8%B0%C2%E0%FD%E2%FD%E0%F1%FB%FD%FC%F3%B2%E7%FC%FA%F3%B2%E2%F3%FE%F3%F0%E0%F3%B2%FD%E7%B2%F7%EA%E2%E0%F7%E1%FBa%FC%B0%BE%B0%FF%E1%F5%D1%FE%E7%F7%B0%A8%B0%CA%F7%FC%FB%F3%FE%B3%B2%D3%B2%E2%FB%E1%E6%F3%B2%7B%A8%B0%BE%B0%FF%E1%F5%CB%FD%E7%DA%F3%E1%B0%A8%B0%C6%F7%E1%B2%B7%A3%B2%F3%F1%F7%E0%E6%FD%E1%B2%F7%B2%B7%A0%B2%F7%E0%E0%FD%E1%B0%BE%B0%FF%E1%F5%D1%FD%F6%F7%D3%F1%F1%F7%E1%E1%B0%A8%B0%D1a%F6%FB%F5%FD%B2%F6%F7%B2%F3%F1%F1%F7%E1%FD%B0%BE%B0%FF%E1%F5%C2%FE%F3%EB%D3%F5%F3%FB%FC%B0%A8%B0%CA%FD%F5%F3%E0%B2%FD%E7%E6%E0%F3%B2%E4%F7%E8%B0%BE%B0%FF%E1%F5%C0%F7%E3%E7%FB%E0%F7%F6%D3%F1%F1%F7%E1%E1%D9%F7%EB%B0%A8%B0%5B%B2%FC%F7%F1%F7%E1%F3%E0%FB%FD%B2%FD%B2%F1a%F6%FB%F5%FD%B2%F6%F7%B2%F3%F1%F1%F7%E1%FD%B0%BE%B0%FF%E1%F5%DB%FC%F4%FD%E0%FF%F3%E6%FB%FD%FC%DE%FD%FD%F9%FB%FC%F5%B0%A8%B0%CA%F7%FC%FB%F3%FE%B3%B2%D3%B2%FB%FC%F4%FD%E0%FF%F3%F1%FBa%FC%B2%E3%E7%F7%B2%F7%E1%E6%F3%F0%F3%E1%B2%F3%B2%E2%E0%FD%F1%E7%E0%F3%E0%B0%BE%B0%FF%E1%F5%C2%FE%F3%EB%C1%E6%F3%E0%E6%B0%A8%B0%C2%E0%F7%FF%F3%B2%F3%E3%E7%7F%B2%E2%F3%E0%F3%B2%EA%FD%F5%F3%E0%B0%BE%B0%FF%E1%F5%D7%E0%E0%FD%E0%E1%B0%A8%B0%D7%E0%E0%FD%E1%B0%BE%B0%FF%E1%F5%D7%E0%E0%FD%E0%B0%A8%B0%D3%E6%FD%E2%FD%E7%E1%F7%B2%E7%FC%B2%F7%E0%E0%FD%B0%BE%B0%FF%E1%F5%DF%FD%E4%F7%DD%FC%F7%B0%A8%B0%C2%F3%E1%F3%E0%B0%BE%B0%FF%E1%F5%DA%FB%E6%E1%B0%A8%B0%D3%F1%F7%E0%E6%FD%E1%B0%BE%B0%FF%E1%F5%DA%FB%E6%B0%A8%B0%D3%F1%F7%E0%E6%FD%B0%BE%B0%FF%E1%F5%C1%F1%FD%E0%F7%B0%A8%B0%C2%E7%FC%E6%E7%F3%F1%FBa%FC%B0%BE%B0%FF%E1%F5%DF%FB%FC%FB%FF%FB%E8%F7%B0%A8%B0%DF%FB%FC%FB%FF%FB%E8%F3%E0%B0%BE%B0%FF%E1%F5%DF%F3%EA%FB%FF%FB%E8%F7%B0%A8%B0%DF%F3%EA%FB%FF%FB%E8%F3%E0%B0%BE%B0%FF%E1%F5%C6%FB%FF%F7%B0%A8%B0%DE%7F%FF%FB%E6%F7%B2%F6%F7%B2%E6%F7%FF%E2%FD%B2%BA%FF%FF%A8%E1%E1%BB%B0%BE%B0%FF%E1%F5%DE%FB%E4%F7%B0%A8%B0%C4%FB%F6%F3%B0%BE%B0%FF%E1%F5%D4%E7%FE%FE%C1%F1%E0%F7%F7%FC%B0%A8%B0%C2%F3%FC%E6%F3%FE%FE%F3%B2%D1%FD%FF%E2%FE%F7%E6%F3%B0%BE%B0%FF%E1%F5%D7%EA%FB%E6%D4%E7%FE%FE%C1%F1%E0%F7%F7%FC%B0%A8%B0%C1%F3%7F%E0%B2%F6%F7%B2%E2%F3%FC%E6%F3%FE%FE%F3%B2%F1%FD%FF%E2%FE%F7%E6%F3%B0%BE%B0%FF%E1%F5%DC%E7%FF%C3%E7%F7%E1%E6%FB%FD%FC%E1%B0%A8%B0%DCh%FF%F7%E0%FD%B2%F6%F7%B2%E2%E0%F7%F5%E7%FC%E6%F3%E1%B0%BE%B0%FF%E1%F5%DC%FD%DB%FF%F3%F5%F7%B0%A8%B0%C2%E0%F7%F5%E7%FC%E6%F3%B2%E1%F7%FC%B2%FB%FF%F3%EA%F7%E1%B0%BE%B0%FF%E1%F5%D1%FD%FD%FE%B0%A8%B0%CA%F7%FC%FB%F3%FE%B3%B0%BE%B0%FF%E1%F5%DE%FD%E1%F7%C6%B0%A8%B0%C2%F7%E0%F6%FB%F1%FA%F7%E1%B2%A1%A1%A2%B2%E2%E7%FC%E6%FD%E1%B0%BE%B0%FF%E1%F5%DE%FD%E1%F7%DE%FB%E4%F7%B0%A8%B0%C2%F7%E0%F6%FB%F1%FA%F7%E1%B2%E7%FC%FA%F3%B2%E4%FB%F6%F3%B0%BE%B0%FF%E1%F5%DE%FD%E1%E6%DE%FB%E4%F7%E1%B0%A8%B0%C2%F7%E0%F6%FB%F1%FA%F7%E1%B2%E6a%F6%F3%FE%F3%E1%B2%E6h%F3%E1%B2%E4%FB%F6%F3%E1%B3%B0%BE%B0%FF%F5%E1%D3%FE%FE%C3%E7%F7%E1%E6%FB%FD%FC%E1%B0%A8%B0%C2%E0%F7%F5%E7%FC%E6%F3%E1%B2%F1%FD%FF%E2%FE%F7%E6%F3%F6%F3%E1%B3%B0%BE%B0%FF%E1%F5%C1%E7%F1%F1%F7%E1%E1%F7%E1%B0%A8%B0%D1%FD%E0%E0%F7%F1%E6%FD%B3%B2%EE%B2%D7%EA%F1%F7%FE%F7%FC%E6%F7%B3%B2%EE%B2%CA%F7%FC%FB%F3%FE%B3%B2%EE%B2%DF%FD%FB%B2%F0%F7%FC%B3%B2%EE%B2%C2%F7%E0%F4%F7%F1%E6%FD%B3%B0%BE%B0%FF%E1%F5%D4%F3%FB%FE%E7%E0%F7%E1%B0%A8%B0%DC%FD%FC%B2%F7%E0%F3%B2%FB%E1%FD%B3%B2%EE%B2%DB%FC%F1%FD%E0%E0%F7%F1%E6%FD%B3%B2%EE%B2%DC%FD%FC%B2%7B%B2%F1%FD%E0%E0%F7%F1%E6%FD%B3%B2%EE%B2%C1%F7%FC%E6%7F%FF%FD%FE%FD%B3%B2%EE%B2%D7%E0%E0%FD%B3%B0%BE%B0%FF%E1%F5%C6%E0%EB%D3%F5%F3%FB%FC%B0%A8%B0%DC%F7%F1%F7%E1%FB%E6%F3%E1%B2%E2%FD%FE%FD%B2%FF%F7%FC%FD%E1%B2%E7%FC%B2%B7%E1%B7%B2%F6%F7%B2%E0%F7%E1%E2%FD%E1%E6%F3%E1%B2%F1%FD%E0%E0%F7%F1%E6%F3%E1%B2%E2%F3%E0%F3%B2%F1%FD%FC%E1%F7%F5%E7%FB%E0%B2%F3%B2%FB%FC%F4%FD%E0%FF%F3%F1%FBa%FC%BC%B2%C4%FD%FE%E4%F7%B2%E6%F7%FC%E6%F3%FE%FD%BC%B0%BE%B0%FF%E1%F5%C5%E0%FD%E6%F7%B0%A8%B0%D7%E1%F1%E0%FB%F0%F7%B2%F3%B2%E2%F3%FE%F3%F0%E0%F3%B2%F1%FD%E0%E0%F7%F1%E6%F3%B2%F7%B2%E2%E0%F7%FF%F7%B2%F7%FC%B2%C0%F7%E1%E2%FD%FC%F6%F7%E0%BC%B2%C1%F7%B2%F6%E7%F0%FB%F6%F3%E1%BE%B2%E2%E0%F7%FF%F7%B2%F7%FC%B2%C1%F7%F5%E7%FB%E0%BC%B0%BE%B0%FF%E1%F5%DC%FD%E6%DC%F7%E6%E5%FD%E0%F9%B0%A8%B0%D3%B2%F7%E1%E6%F7%B2%EA%FD%F5%FD%B2%E1a%B2%E1%F7%B2%E2%FD%F6%F7%B2%EA%FD%F5%F3%E0%B2%F1%FD%FC%B2%F1%FD%FC%F7%EA%FBa%FC%B2%F3%B2%DB%FC%E6%F7%E0%FC%F7%E6%BC%B0%BE%B0%FF%E1%F5%D7%FC%F6%D5%F3%FF%F7%C1%F1%FD%E0%F7%B0%A8%B0%D3%FC%E6%F7%E1%B2%F6%F7%B2%F5%F3%E0%F6%F3%E0%B2%F3%B2%E2%E7%FC%E6%E7%F3%F1%FBa%FC%B2%F1%FD%FF%F7%F1%F7%B2%F3%B2%E2%F3%E0%E6%FB%F6%F3%BC%B0%BE%B0%FF%E1%F5%C1%F1%FD%E0%F7%C1%F1%FD%E0%FF%B0%A8%B0%D3%B2%E2%E7%FC%E6%E7%F3%F1%FBa%FC%B2%FC%FD%FC%B2%E1%F7%B2%E2%FD%F6%F7%B2%F5%F3%E0%F6%F3%E0%B2%E2%FD%E0%E3%E7%F7%B2%F7%E1%E6%F3%B2%E2s%EA%FB%FC%F3%B2%FC%FD%FC%B2%F4%FD%E0%FF%F3%B2%E2%F3%E0%E6%F7%B2%F6%E7%FC%B2%E2%F3%E3%E7%F7%E6%F7%B2%C1%D1%DD%C0%DF%BC%B0%BE%B0%FF%E1%F5%C3%E7%F7%E1%E6%FB%FD%FC%B0%A8%B0%C2%E0%F7%F5%E7%FC%E6%F3%B0%BE%B0%FF%E1%F5%D3%FC%E1%E5%F7%E0%B0%A8%B0%C0%F7%E1%E2%FD%E1%E6%F3%B0%BE%B0%FF%E1%F5%DD%FC%FE%EB%C1%F3%E4%F7%C1%F1%FD%E0%F7%B0%A8%B0%C1a%B2%E1%F7%B2%E2%FD%F6%F7%B2%F5%F3%E0%F6%F3%E0%B2%F3%B2%E2%E7%FC%E6%E7%F3%F1%FBa%FC%B2%E7%FC%FA%F3%B2%E4%F7%E8%B3%B0%BE%B0%FF%E1%F5%DD%FC%FE%EB%C1%F3%E4%F7%B0%A8%B0%C1a%B2%E1%F7%B2%E2%FD%F6%F7%B2%F5%F3%E0%F6%F3%E0%B2%E7%FC%FA%F3%B2%E4%F7%E8%B0%BE%B0%FF%E1%F5%DB%FC%F4%FD%E0%FF%F3%E6%FB%FD%FC%B0%A8%B0%DB%FC%F4%FD%E0%FF%F3%F1%FBa%FC%B0%BE%B0%FF%E1%F5%CB%FD%E7%C1%F1%FD%E0%F7%B0%A8%B0%D3%B2%E2%E7%FC%E6%E7%F3%F1%FBa%FC%B0%BE%B0%FF%E1%F5%D3%E7%E6%FA%FD%E0%B0%A8%B0%D3%E7%E6%FD%E0%7F%F3%B0%BE%B0%FF%E1%F5%DD%FC%FE%EB%C1%F3%E4%F7%D3%E7%E6%FD%B0%A8%B0%D3%B2%E2%E7%FC%E6%E7%F3%F1%FBa%FC%B2%F5%F3%E0%F6%F3%E0%F3%E1%F7%B2%F6%F7%E1%E2%FD%FB%E1%B2%F6%F7%B2%F1%F3%F6%F3%B2%E2%E0%F7%F5%E7%FC%E6%F3%BC%B2%C1a%B2%E1%F7%B2%E2%FD%F6%F7%B2%EA%FD%F5%F3%E0%B2%E7%FC%FA%F3%B2%E4%F7%E8%BC%B0%BE%B0%FF%E1%F5%C1%F3%E4%F7%D3%E7%E6%FD%B0%A8%B0%D3%B2%E2%E7%FC%E6%E7%F3%F1%FBa%FC%B2%F5%F3%E0%F6%F3%E0%F3%E1%F7%B2%F3%E7%E6%FD%FF%F3%E6%FB%F1%F3%FF%F7%FC%E6%F7%B2%F6%F7%E1%E2%FD%FB%E1%B2%F6%F7%B2%F1%F3%F6%F3%B2%E2%E0%F7%F5%E7%FC%E6%F3%BC%B0%BE%B0%FF%E1%F5%C1%F7%E4%F7%E0%F3%FE%C1%F1%FD%E0%F7%B0%A8%B0%C2a%F6%F7%E1%F7%B2%F5%F3%E0%F6%F3%E0%B2%F3%B2%E2%E7%FC%E6%E7%F3%F1%FBa%FC%B2%E6%F3%FC%E6%F3%E1%B2%E4%F7%F1%F7%E1%B2%F1%FD%FF%FD%B2%E1%F7%B2%E3%E7%F7%FB%E0%F3%B0%BE%B0%FF%E1%F5%CB%FD%E7%DE%F3%E1%E6%C1%F1%FD%E0%F7%B0%A8%B0%D3%B2h%FE%E6%FB%FF%F3%B2%E2%E7%FC%E6%E7%F3%F1%FBa%FC%B2%F5%F3%E0%F6%F3%F6%F3%B2%7B%B0%BE%B0%FF%E1%F5%D3%F1%E6%FB%E6%EB%D1%FD%FF%E2%FE%EB%B0%A8%B0%CA%F3%B2%E0%F7%F3%FE%FB%E8%F3%F1%FA%F7%E1%B2%F7%E1%E6%F3%B2%F3%F1%E6%FB%E4%FB%F6%F3%F6%F7%BC%B0%BE%B0%FF%E1%F5%C2%FE%F3%EB%C1%F7%E4%F7%E0%F3%FE%C6%FB%FF%F7%E1%B0%A8%B0%C2a%F6%F7%E1%F7%B2%E0%F7%F3%FE%FB%E8%F3%E0%B2%F7%E1%E6%F3%B2%F3%F1%E6%FB%E4%FB%F6%F3%F6%F7%B2%E6%F3%FC%E6%F3%E1%B2%E4%F7%F1%F7%E1%B2%F1%FD%FF%FD%B2%E1%F7%B2%E3%E7%F7%FB%E0%F3%BC%B0%BE%B0%FF%E1%F5%D1%FE%FD%E1%F7%B0%A8%B0%C2%F7%F1%FA%F3%E0%B0%BE%B0%FF%E1%F5%DE%FD%F3%F6%FB%FC%F5%B0%A8%B0%D1%F3%E0%F5%F3%FC%F6%FD%BC%B2%D3%F5%F3%E0%F6%F7%u20B4%B0%BE%B0%FF%E1%F5%C2%FD%FB%FC%E6%E1%B0%A8%B0%E2%E7%FC%E6%FD%E1%B0%BE%B0%FF%E1%F5%D3%E7%F6%FB%FD%B0%A8%B0%D3%E7%F6%FB%FD%B0%BE%B0%FF%E1%F5%C1%FD%FE%E7%E6%FB%FD%FC%B0%A8%B0%C1%FD%FE%E7%F1%FBa%FC%B0%BE%B0%FF%E1%F5%C6%E0%EB%B0%A8%B0%C6%7B%FC%E6%F3%FD%B2%FD%E7%E6%E0%F3%B2%E4%F7%E8%B0%BE%B0%FF%E1%F5%D1%FA%F7%F1%F9%B0%A8%B0%D1%FD%FF%E2%E0%FD%F0%F3%E0%B0%BE%B0%FF%E1%F5%D7%FC%F6%C1%F1%FD%E0%F7%B0%A8%B0%C6%F7%E1%B2%B7%E1%B2%E0%F7%E1%E2%FD%E1%E6%F3%E1%B2%F1%FD%E0%E0%F7%F1%E6%F3%E1%B2%F7%B2%B7%F6%B2%F7%E0%E0%FD%E1%BC%B0%BE%B0%FF%E1%F5%D7%FC%F6%C6%FB%FF%F7%B0%A8%B0%C0%F7%FF%F3%E6%FD%E7%B2%FD%B2%E6%F7%FF%E2%FD%BC%B0%BE%B0%FF%E1%F5%D5%F3%FF%F7%D7%FC%F6%B0%A8%B0%D1%FD%FF%E2%FE%F7%E6%F3%F1%FA%F7%E1%B2%F3%B2%F3%F1%E6%FB%E4%FB%F6%F3%F6%F7%B0%BE%B0%FF%E1%F5%C7%FC%F1%FD%FF%E2%FE%F7%E6%F7%F6%D3%F1%E6%FB%E4%FB%E6%EB%B0%A8%B0%D3%F1%E6%FB%E4%FB%F6%F3%F6%F7%B2%FC%FD%FC%B2%F1%FD%FF%E2%FE%F7%E6%F3%F6%F3%B0%BE%B0%FF%E1%F5%C1%E7%F1%F1%F7%E1%E1%F4%E7%FE%D3%F1%E6%FB%E4%FB%E6%EB%B0%A8%B0%D3%F1%E6%FB%E4%FB%F6%F3%F6%F7%B2%E1%E7%E2%F7%E0%F3%F6%F3%BC%B2%C2%E7%FC%E6%E7%F3%F1%FBa%FC%A8%B2%B7%E1%B0%BE%B0%FF%E1%F5%C7%FC%E1%E7%F1%F1%F7%E1%E1%F4%E7%FE%D3%F1%E6%FB%E4%FB%E6%EB%B0%A8%B0%D3%F1%E6%FB%E4%FB%F6%F3%F6%F7%B2%FC%FD%FC%B2%E1%E7%E2%F7%E0%F3%F6%F3%BC%B2%C2%E7%FC%E6%E7%F3%F1%FBa%FC%A8%B2%B7%E1%B0%BE%B0%FF%E1%F5%C6%EB%E2%F7%D5%F3%FF%F7%B0%A8%B0%D1%FD%FF%E2%FE%F7%E6%F3%E0%B0%EF%EF

O esquío ten unha cola @@longa@@ e @@esponxosa@@. Vive principalmente en @@bosques@@ e @@parques@@. Aliméntase de @@noces@@, @@sementes@@ e @@froitas@@. Garda as súas provisións de comida en @@buratoss@@ das árbores. Usa a súa cola para manter o @@equilibrio@@. En xeral, son animais @@solitarios@@ e adáptanse moi ben ao @@medio@@ onde viven.

O navegador non é compatible con esta ferramenta.

Lista desordenada

Ordena o seguinte texto expositivo e sinala a súa estrutura no teu caderno.

As tartarugas: un dos animais máis antigos do planeta
As tartarugas son réptiles que existen desde hai máis de 200 millóns de anos, o que as converte nun dos grupos de animais máis antigos da Terra. Caracterízanse por un caparazón duro que as protexe dos depredadores e que lles serve como refuxio cando se senten ameazadas. Este caparazón está composto por ósos e é unha das súas principais adaptacións á vida no planeta.
As tartarugas pódense clasificar en dúas categorías principais: as tartarugas terrestres e as acuáticas. As terrestres viven en terra firme e son herbívoras, mentres que as acuáticas viven en océanos e ríos e aliméntanse principalmente de peixes, moluscos e algas.
A súa capacidade para moverse lentamente é unha das características máis coñecidas, pero tamén son excelentes nadadoras no caso das tartarugas mariñas. O seu ciclo de vida é longo, e moitas especies, especialmente as mariñas, enfróntanse a graves ameazas, como a perda do hábitat e a contaminación das augas. Por iso, as tartarugas son consideradas unha especie en perigo de extinción en varias partes do mundo.
En conclusión, as tartarugas son animais fascinantes. Teñen unha longa historia de adaptación ao medio e un papel importante nos ecosistemas.

Conectando termos

Busca, coas persoas do teu grupo de traballo, información sobre a historia do país que vos tocou. Escollede a información que queredes transmitir e redactade un pequeno texto empregando algúns dos conectores que viches no apartado "Falando claro" sobre o texto expositivo. Despois escríbeo no teu caderno.

Audio

Licenciado baixo a Licenza Creative Commons Atribución Non-comercial Compartir igual 4.0