Saltar navegación

3.4. Do medo á esperanza

 

Glosario

Autarquía

Imaxe na que se mostran tres obxectos creados nunha casa

Definición:

Sistema económico no que un país procura abastecerse exclusivamente cos seus propios recursos, sen importar nin exportar bens.

Exemplo:

Nos primeiros anos do franquismo, España viviu unha etapa de autarquía.

Democracia

Imaxe na que aparecen moitas persoas.

Definición:

Forma de goberno na que o poder reside no pobo, que elixe libremente os seus representantes.

Exemplo:

A Constitución de 1978 estableceu que España sería unha democracia con dereitos para toda a cidadanía.

Cuarta viaxe

Na imaxe Breogán atopase mergullado no túnel do tempo

Un estouro levouno a 1936, xusto ao comezo da Guerra Civil Española. “Son os republicanos contra os franquistas”, explicáronlle. O país mergullouse nunha terrible guerra que deixou morte e destrución por todas partes. En 1939, tras tres anos de loita, Francisco Franco, un home de voz grave e xesto impoñente, tomou o poder e estableceu unha ditadura. “Aquí ninguén pode falar libremente”, díxolle un comerciante en voz baixa. Durante o franquismo (1939 – 1975), a democracia desapareceu e as liberdades foron limitadas. Breogán viu como España sufría fame e illamento internacional nos primeiros anos, aínda que nos anos 60 a economía comezou a mellorar. Pero aínda así, a xente desexaba liberdade.

Finalmente, en 1975, Franco morreu e o seu sucesor, o rei Xoán Carlos I iniciou a Transición Española cara á democracia. “Agora poderemos elixir aos nosos gobernantes”, dicía a xente con esperanza. En 1978, aprobouse unha nova Constitución, e España converteuse nun país democrático.

Un último brillo devolveu a Breogán á biblioteca. Mirouse sorprendido nun espello: percorrera máis de 200 anos de historia en só uns minutos. “Isto foi incrible!”, exclamou. “Agora entendo por que España é como é hoxe”, dixo cun sorriso.

E así rematou a súa incrible viaxe no tempo, cunha gran lección sobre o pasado e o futuro do seu país.

Lectura facilitada

Breogán chegou ao ano 1936.
Comezaba a Guerra Civil Española.
Loitaban os republicanos e os franquistas.
En 1939, Franco tomou o poder.
Comezou unha ditadura.
Non había liberdade.
Nos anos 60 a economía mellorou.

En 1975, Franco morreu.
Juan Carlos I foi o novo rei.
Comezou a Transición.
En 1978 aprobouse a Constitución.
España volveu ser democrática.

Breogán regresou á biblioteca.
Viaxara por 200 anos de historia.

Dende a Guerra civil ata a actualidade

Guerra Civil (1936-1939)

Acontecementos

Recompilación de imaxes sobre a guerra civil española en branco e negro nas que se poden apreciar os tanques militares, algunhas armas, así como soldados polas rúas.
  • Hai moita tensión entre grupos políticos.
  • Golpe de Estado o 18 de xullo de 1936 en contra da República.
  • España quedou dividida en dous bandos: os nacionalistas (querían acabar coa República e poñer unha ditadura) e os republicanos (defendían a democracia e a República).
  • Comeza a guerra civil.
  • Houbo moitas batallas (Madrid, Guernica...).
  • Moitas persoas morreron ou tiveron que fuxir.
  • España recibiu axuda doutros países (Alemaña e Italia aos franquistas, Unión Soviética aos republicanos).
  • Descenso da poboación, polos falecidos.
  • Grandes perdas económicas.
  • O 1 de abril de 1939 finaliza a guerra.
  • Os franquistas gañan e Franco toma o poder.

Ditadura franquista (1939-1975)

Autarquía (1939-1959)

Imaxe de Francisco Franco Posando cun uniforme militar, co capote de inverno.
  • O xeneral Francisco Franco gobernaba sen eleccións nin democracia, impoñendo unha ditadura militar.
  • Elimináronse os partidos políticos, dereitos e liberdades.
  • España vivía pechada ao mundo (illamento internacional).
  • A economía baseábase na autarquía: producilo todo dentro do país.
  • Houbo fame, pobreza e racionamento de alimentos.
  • A educación e os medios controlábanse para ensinar as ideas da ditadura.

Política de desenvolvemento (1960-1975)

  • Comezan os Plans de Desenvolvemento Económico.
  • España empeza a relacionarse con outros países.
  • A economía mellora: crecen as fábricas, o turismo e as cidades.
  • Aumenta a vida moderna: coches, electrodomésticos, televisión...
  • Aínda que a economía mellora, seguen sen existir liberdades políticas.
  • En 1969, Franco, amparándose na Lei de Sucesión, nomea ao rei Juan Carlos I como sucesor.
  • En 1975 Franco morre.

Transición e consolidación democrática.

Acontecementos

Busto do Rei Xoán Carlos I, vestido cun traxe azul mariño, unha gravata vermella e unha camisa branca raiada
  • En 2014, o rei Xoán Carlos I abdica, e accede ao trono o seu fillo, o rei Felipe VI, o rei actual.
      • Franco morre no ano 1975.
      • O rei Xoán Carlos I é proclamado rei de España.
      • A sociedade quere pasar da ditadura á democracia.
      • O rei nomea a Adolfo Suárez como presidente do goberno.
      • Comezan reformas para traer a democracia: liberdade de expresión, legalización de partidos políticos e preparación dunha nova Constitución.
      • En 1978 apróbase a nova Constitución democrática: España é un país democrático, con dereitos e liberdades para todas as persoas e é un estado autonómico.
      • En 1977 e 1979 celébranse as primeiras eleccións libres. Gañou a Unión de Centro Democrático.
      • Comezan a gobernar partidos escollidos polo pobo.
      • En 1981, algúns militares intentan acabar coa democracia cun golpe de Estado, liderados polo tenente coronel Antonio Tejero.
      • O rei defende a Constitución e o golpe de Estado fracasa.
      • En 1982, gaña as eleccións o PSOE (Partido Socialista).
      • España entra nunha nova etapa de liberdade e progreso.
      • España entra na Unión Europea en 1986.
Imaxe borrosa do tenente coronel Tejero no congreso dos deputados cun uniforme e tricornio

Imaxe de Tejero

Imaxe de Filipe VI, sorrinte, vestido cun traxe azul mariño, unha camisa branca raiada, e unha gravata verde.

Imaxe de Filipe VI

Lectura facilitada

Guerra Civil Española (1936-1939)

  • Comeza en 1936 cun golpe de Estado contra a Segunda República.
  • Enfrontáronse dous bandos:
    • Nacionalistas (apoian a Franco).
    • Republicanos (defenden a democracia).
  • En 1939, os nacionalistas gañan e comeza a ditadura de Franco.


Ditadura de Franco (1939-1975)

  • Autarquía (1939-1959)
    • Franco gobernaba sen eleccións nin liberdades.
    • Prohibíronse partidos, sindicatos e a liberdade de expresión.
    • España quedou illada do mundo.
    • A economía era pechada (autarquía): só se producía dentro do país.
    • Houbo fame, pobreza e racionamento.
    • A educación e os medios controlábanse para difundir as ideas do réxime.
  • Desenvolvemento económico (1960-1975)
    • Comezan os Plans de Desenvolvemento.
    • España mellora economicamente: crece o turismo, fábricas e cidades.
    • Aumenta o benestar (coches, televisión...), pero seguen sen existir liberdades políticas.
    • En 1969, Franco nomea como sucesor ao rei Juan Carlos I.
    • Franco morre en 1975.

Transición á democracia (1975 en diante)

  • Xoán Carlos I é proclamado rei.
  • Nomea a Adolfo Suárez como presidente.
  • Comezan reformas:
    • Legalízanse os partidos.
    • Hai liberdade de expresión.
    • En 1978 apróbase a Constitución democrática.
    • España convértese nun estado democrático e autonómico.
  • Eleccións libres:
    • 1977 e 1979: gaña a Unión de Centro Democrático.
    • 1982: gaña o PSOE.
  • En 1981, hai un intento de golpe de Estado, pero fracasa grazas ao apoio do rei á Constitución.
  • En 1986, España entra na Unión Europea.

Actualidade

  • En 2014, Xoán Carlos I abdica.
  • O seu fillo, Filipe VI, convértese no rei actual de España.

Apoio visual

Liña do tempo dende a Guerra Civil ata a actualidade

Curiosidades

Partidos que gobernaron desde a chegada da democracia

Partido: Unión de Centro Democrático (UCD).

  • Presidentes:   Adolfo Suárez (1977 – 1981) e Leopoldo Calvo-Sotelo (1981 – 1982).

Partido: Partido Socialista Obrero Español (PSOE).

  • Presidentes:  Felipe González (1982 – 1996), José Luis Rodríguez Zapatero (2004 – 2011) e Pedro Sánchez (2018 – actualidade)

Partido: PP (Partido Popular).

  • Presidentes:  José María Aznar (1996 – 2004) e Mariano Rajoy (2011 – 2018).

Constitución de 1978

  • Votouna todo o pobo en referendo.
  • Foi aprobada o 6 de decembro de 1978 por unha ampla maioría da cidadanía.
  • Volveu a monarquía, mais constitucional.
  • O rei é xefe de Estado, mais sen poderes absolutos.
  • Recoñece as comunidades autónomas
  • España organizouse en autonomías.
  • Establece o dereito á educación, á sanidade, á liberdade de expresión e á igualdade.
  • Todos os nenos e nenas teñen os mesmos dereitos
  • Protexe a infancia e recoñece os seus dereitos.

Monarquía parlamentaria

Os poderes e institucións do estado divídense en tres:

  • Poder lexislativo:  
    • É o que fai as leis.
    • Formado polo Congreso e o Senado, formando as Cortes Xerais.
  • Poder xudicial: 
    • É o que fai cumprir as leis e imparte xustiza.
    • Está formado polos xuíces e tribunais.
  • Poder executivo:
    • É o que goberna e aplica as leis.
    • Está formado polo Presidente do Goberno e os ministros.
    • Xestiona o país día a día.



Historia en movemento

Nesta actividade terás que visualizar o vídeo que se amosa e responder ás cuestións propostas. É preciso que prestes moita atención!

Comezamos?

Preme no botón inicio.

com/watch?v=pj913BeRXCY

Verdade ou mentira histórica

Indica se as seguintes afirmacións son verdadeiras ou falsas:

Pregunta 1

Franco morreu no ano 1980.

Pregunta 2

O rei Xoán Carlos I foi proclamado rei despois da morte de Franco.

Pregunta 3

A sociedade española quería manter o réxime ditatorial.

Pregunta 4

Adolfo Suárez foi nomeado presidente do goberno polo rei.

Pregunta 5

A nova Constitución democrática foi aprobada no ano 1978.

Pregunta 6

As primeiras eleccións libres celebráronse en 1985.

Pregunta 7

O intento de golpe de Estado de 1981 foi liderado polo tenente coronel Antonio Tejero.

Pregunta 8

O rei Xoán Carlos I apoiou o golpe de Estado de 1981.

Pregunta 9

O PSOE gañou as eleccións en 1982.

Pregunta 10

En 2014, o rei Filipe VI accedeu ao trono tras a abdicación do seu pai.

Feito con eXeLearning (Nova xanela)