As categorías gramaticais son os diferentes tipos de palabras que existen nun idioma e que teñen diferentes funcións dentro das oracións.
Hai moitas categorías gramaticais, pero nesta unidade traballaredes as máis importantes.
Estades preparados e preparadas?
Os pronomes persoais son palabras que se empregan para nomear ás persoas, seres ou obxectos dos que se está a falar, sen a necesidade de facer uso dos substantivos.
Recordades cales son?
Os pronomes persoais de 1º persoa son: eu e nós.
Exemplo:
Eu nunca tomo batido de froita.
Nós queremos ir á montaña.
Os pronomes persoais de 2º persoa son: ti e vós.
Exemplos:
Quero saber que opinas ti.
Vós queredes algo do mercado?
Os pronomes persoais de 3º persoa son: el/ela e eles/elas.
Exemplo:
Ela non fixo moi ben o exame.
Eles queren xogar xuntos ao baloncesto.
Os pronomes persoais tónicos son: eu, ti, el, ela, nós, vós, eles e elas.
Poden aparecer sós, sen necesidade de estar acompañados por ningunha outra palabra.
Exemplo:
Ti mais eu iremos pola esquerda, eles deberán ir pola dereita.
Os pronomes persoais átonos son: me, te, se, lle, nos, vos e lles.
Sempre deben ir acompañados dun verbo, que pode ir diante ou detrás.
Exemplo:
A Pedro encántanlle as lambonadas.
Os adverbios son palabras invariables, que non teñen xénero nin número, e que proporcionan información sobre que, como, cando, onde ou de que xeito se realiza unha acción.
Cales son os tipos de adverbios que debemos coñecer?
Son palabras que indican cando acontece unha acción.
Exemplo:
Non quero que me dirixas a palabra nunca máis.
Son palabras que indican onde acontece unha acción.
Exemplo:
Deixa ese libro aí!
Son palabras que indican como se realiza unha acción.
Exemplo:
Quero que fagas o exame ben.
Son palabras que se empregan para afirmar algo.
Exemplo:
Ese viaxe faime moita ilusión, si que quero ir.
Son palabras que se empregan para negar algo.
Exemplo:
Non sei si chegarei a tempo.
Son palabras que indican canto se realiza unha acción.
Exemplo:
Bótame menos comida, estou chea!
Son palabras que se empregan para expresa dúbida ou incerteza.
Exemplo:
Se segues facendo iso, quizais perdamos o avión.
Os verbos son palabras que indican accións ou estados. Cada verbo ten diferentes formas verbais.
Recordades como se clasifican os verbos?
Pódense clasificar segundo a súa conxugación.
Nesta categoría inclúense os verbos rematados en -ar.
Exemplo:
Gústame moito esta canción, prodúceme ganas de bailar e cantar.
Nesta categoría inclúense os verbos rematados en -er.
Exemplo:
Teño tanta fame que non sei que comer.
Nesta categoría inclúense os verbos rematados en -ir.
Exemplo:
Din que o ladrón, ao ver á policía, non fixo outra cousa que fuxir.
Segundo a persoa, os verbos poden aparecer en 1º persoa, 2º persoa ou 3º persoa.
Distinguimos a 1ª persoa do singular (eu) e a 1ª persoa do plural (nós).
Exemplo:
Como (eu) tantos doces que teño moita dor de barriga.
Dame igual, queremos (nós) facer o exame mañá.
Distinguimos a 2ª persoa do singular (ti) e a 2ª persoa do plural (vós).
Exemplo:
Pensas (ti) que isto sairá en?
Queredes (vós) calar?
Distinguimos a 3ª persoa do singular (el ou ela) e a 3ª persoa do plural (eles ou elas).
Exemplo:
Ten (el ou ela) moito medo.
Queren (eles ou elas) cambiar a data do exame.
Segundo o tempo, os verbos poden presentarse en pasado, en presente ou en futuro.
Indican unha acción que xa sucedeu.
Exemplo:
Aprobei o exame de matemáticas.
Indican unha acción que está a acontecer.
Por exemplo:
Eu leo unha novela romántica.
Indican unha acción que vai acontecer, pero que aínda non sucedeu.
Exemplo:
O vindeiro ano viaxarei a Madagascar.
Segundo o modo, os verbos poden estar en indicativo, subxuntivo e imperativo.
Emprégase cando se quere falar de feitos ou de situacións que son certas e están acontecendo.
Exemplo:
Eu estudo todos os días.
Emprégase cando se fala de desexos, emocións, dúbidas ou situacións que aínda non aconteceron e non son seguras.
Exemplo:
Oxalá gañemos o partido!
Emprégase para dar ordes, instrucións ou pedir algo a alguén de forma concreta.
Exemplo:
Fai a tarefa.
Tamén debemos coñecer as formas non persoais, que son o infinitivo, o xerundio e o participio.
É a forma básica do verbo, así é como se pode atopar no dicionario.
Exemplo:
Saltar á corda é o meu pasatempo favorito.
Emprégase cando se fala de accións que acontecen no momento.
Exemplo:
Nestes intres estou saltando á corda.
Emprégase para facer sobre feitos e accións que xa aconteceron.
Exemplo:
Cando era nena, teño saltado moito á corda.
Os substantivos son as palabras que se empregan para nomear persoas, obxectos, animais e cousas.
En función da persoa, obxecto, animal ou cousa á que se refiran, os substantivos clasifícanse en diferentes categorías.
1. COMÚN - PROPIO
Os substantivos comúns fan sobre un elemento de forma xeral.
Exemplo:
A cidade está moi lonxe.
Os substantivos propios fan sobre un elemento concreto.
Exemplo:
Santiago de Compostela está moi lonxe.
2. INDIVIDUAL - COLECTIVO
Os substantivos individuais fan referencia a un único elemento.
Exemplo:
A abella perseguiume polo parque.
Os substantivos colectivos fan referencia a un conxunto de elementos. Escríbense sempre en singular.
Exemplo:
O enxame perseguiume polo parque.
3. CONCRETO - ABSTRACTO
Os substantivos concretos fan referencia a elementos que se poden percibir cos sentidos.
Exemplo:
O balón rompeu a ventá da catedral.
Os substantivos abstractos fan referencia a elementos que non se poden percibir cos sentidos, como é o caso das emocións.
Exemplo:
A alegría de acabar o traballo foi marabillosa.
Os adxectivos son palabras que indican como están ou como son os substantivos aos que acompañan.
Os adxectivos que cambian de xénero denomínanse variables.
Exemplo:
A miña amiga é moi guapa.
O meu amigo é moi guapo.
Os adxectivos que non cambian de xénero denomínanse invariables.
Exemplo:
A miña amiga é unha artista.
O meu amigo é un artista.
Os adxectivos poden presentar diferentes graos: positivo, comparativo e superlativo.
O grao positivo indica como é algo ou alguén, sen comparalo con nada.
Exemplo:
A miña amiga é guapa.
O grao comparativo emprégase para comparar unha cousa ou persoa con outra.
Exemplo:
A miña amiga é máis guapa ca miña moza.
O grao superlativo emprégase para indicar unha característica no seu máximo grao.
Exemplo:
A miña amiga é guapísima.
Os determinantes son aquelas palabras que van diante do substantivo e que o concretan.
Os determinantes permiten identificar o xénero ou o número do substantivo ao que acompañan, a que distancia se atopa o obxecto ao que facemos referencia ou a quen pertence dito obxecto.
É moi importante que coñezades os distintos tipos de determinantes.
Permiten identificar o xénero, que pode ser masculino ou feminino, e o número, que pode ser singular ou plural.
Os artigos poden ser determinados ou indeterminados.
Os artigos determinados fan referencia a elementos concretos.
Os artigos indeterminados non fan referencia a elementos concretos.
Os demostrativos son as palabras que permiten identificar a distancia á que se atopa un elemento da persoa que fala.
Os demostrativos poden expresar que un elemento está próximo, a unha distancia media ou lonxe da persoa que fala.
PRÓXIMO DO FALANTE
DISTANCIA MEDIA DO FALANTE
LONXE DO FALANTE
Os posesivos son palabras que se empregan para indicar que algo lle pertence a alguén.
1º PERSOA DO SINGULAR
1º PERSOA DO PLURAL
2º PERSOA DO SINGULAR
2º PERSOA DO PLURAL
3º PERSOA DO SINGULAR E DO PLURAL
As formas da 3º persoa mantense igual para o singular e para o plural.
Os indefinidos son palabras que se empregan para indicar unha cantidade de forma imprecisa.
Hai indefinidos nos cales o xénero e número varía. Entre estes indefinidos atopamos: algún, algunha, ningún, ningunha, outro, outra, moito, moita, pouco, pouca, todo e toda.
Exemplo:
Algún día aprobarei este exame tan complicado.
Hai moita xente nese centro comercial.
Entre os indefinidos que non varían: bastante, alguén, ninguén, varios e calquera.
Exemplo:
A mestra dixo que ninguén aprobara o exame.
Licenciado baixo a Licenza Creative Commons Atribución Non-comercial Compartir igual 4.0
