España, con unha extensión de máis de medio millón de quilómetros cadrados, é o segundo país máis grande da Unión Europea só superado por  Francia. Está situada nas medias latitudes no hemisferio norte, e ten a particularidade de ser o país máis ao sur e ao oeste de Europa.

A Península Ibérica, na que se atopa España, experimenta diferentes tipos de fenómenos meteorolóxicos pola á súa localización entre as zonas de climas tépedos e subtropicais. Isto fai que, de vez en cando, se produzan episodios meteorolóxicos extremos, que hoxe en día son máis frecuentes.

Os fenómenos que máis afectan á poboación e ao territorio son as inundacións, as secuencias de seca, os temporais de vento, os episodios de frío e calor extremos, as tormentas fortes con saraiba (pedra) e os tornados. Estes fenómenos causan moitos danos ás persoas e ás infraestruturas como vivendas, estradas e colleitas.

Debido a isto, España está entre os países máis expostos a riscos meteorolóxicos na Unión Europea, especialmente na costa mediterránea e en ambos os arquipélagos. Estes lugares, xunto con algúns puntos do norte de España, son considerados como "rexións de risco" debido ao perigo que presentan os fenómenos meteorolóxicos.

As chuvias intensas e torrenciais representan o principal risco meteorolóxico no noso territorio debido ao seu forte impacto sobre a poboación. De feito, constitúen o fenómeno natural que con máis frecuencia se rexistra en España, sobre todo no Levante peninsular.

Podemos diferenciar dous tipos principais de inundacións:

Inundacións extensas: prodúcense cando chove de forma continua e abondosa durante un período prolongado. Estas precipitacións provocan desbordamentos de ríos que afectan grandes extensións de terreo. Adoitan ocorrer no inverno e son máis comúns nas zonas do interior e do norte peninsular.

Inundacións repentinas: son causadas por chuvascos moi intensos pero de curta duración. Provocan subas bruscas do nivel da auga en ríos pequenos, torrentes ou barrancos. Estas situacións son típicas das zonas próximas ao Mediterráneo e tamén se dan con frecuencia nos dous arquipélagos. Aínda así, tamén poden producirse en áreas montañosas doutras rexións.

En canto á DINA (Depresión Illada en Niveis Altos), trátase dun núcleo de aire frío que queda separado da corrente principal en chorro, rodeado de aire máis cálido. Esta configuración atmosférica xera moita inestabilidade, dando lugar a tormentas intensas e chuvascos fortes, sobre todo se na superficie hai aire cálido e húmido. En España, estas situacións son habituais no outono e afectan especialmente as zonas costeiras mediterráneas, o Cantábrico, así como o suroeste e sur peninsular.

Fóra de España, destaca o fenómeno de O Neno (El Niño South Oscilation) que se produce no Pacífico fronte as costas de Chile e Australia. Na súa fase máis intensa –periodicamente uns 14/16 episodios cada século– a perda de poder do Anticiclón de Pascua –centro de acción clave da circulación do Pacífico Sur– agudízase e substitúese por unha profunda Baixa Presión nas costas chilenas, mentres que sucede ao contrario en Australia, instalándose un anticiclón, cando o normal é unha Baixa, sufrindo unha severa seca. Nas terras de Sudamérica instálase unha Baixa que causa precipitacións e temperaturas insólitamente altas, con inundacións no interior e calamitosas caídas de pesca.

A seca é unha ameaza silenciosa e constante. Prodúcese amodo e case sen que nos deamos conta, a escaseza de choiva deixa baleiros os encoros e quita a humidade do chan. 

Afecta á subministración de augas para a poboación, á agricultura de secaño, e tamén se dá a falta de auga para regar os terreos (seca agrícola) chegando a afectar á produción hidroeléctrica. Todo isto leva consigo importantes custes económicos, escaseza de produtos, alza de prezos, encarecemento das facturas da luz e auga, chegando ás restricións ó consumo nas zonas afectadas.

A seca é un grande perigo climático que motivado pola ampla extensión xeográfica e á diversidade de climas que presenta España, presenta dous tipos principais de seca:

Secas prolongadas, de longa duración que se estenden durante dous ou máis anos e golpean con diferente intensidade en practicamente todas as zonas do país. Exemplos destacables destas secas prolongadas foron as dos períodos 1981–1984, 1990–1995 e 2016–2017.

Os anos secos,  son máis frecuentes, especialmente no sueste peninsular, unha área xa de por si máis vulnerable á escaseza de precipitacións. Tamén existen casos menos habituais, como as secas cantábricas (1989–1990), que teñen un forte impacto en zonas que normalmente reciben abundante choiva e que non están preparadas para períodos prolongados de seca.

Os efectos destas secas, especialmente cando se manteñen no tempo, son ben coñecidos: reducións nas colleitas, perdas económicas no sector agrario e gandeiro, e incluso restricións na subministración de auga en zonas urbanas cando a situación se agrava.

Como resposta á persistencia deste fenómeno no noso territorio, en 2009 púxose en marcha o Observatorio Nacional da Seca, un organismo dependente do goberno central encargado de facer un seguimento regular deste risco climático. Ademais, segundo o establecido pola Lei 10/2000 do Plan Hidrolóxico Nacional, cada demarcación hidrográfica debe contar cun plan específico de xestión das secas.

A seca é un problema moi grave e frecuente no noso país, polo que en 2009 o goberno creou o Observatorio Nacional da Seca, encargado de controlar e estudar este fenómeno climático. Ademais, segundo a Lei do Plan Hidrolóxico Nacional, as distintas zonas dos ríos, chamadas demarcacións hidrográficas, elaboraron plans para xestionar mellor as épocas de seca e minimizar os seus efectos.

Os termos "Furacán", "ciclón" e "tifón" fan referencia a un mesmo fenómeno meteorolóxico, caracterizado por intensas choivas de caracter torrenciail e ventos con velocidades máximas superior aos 119 km/h.

Este tipo de tormenta recibe distintos nomes segundo a zona do planeta.

• No mar Caribe e no golfo de México chámase furacán.
• No Pacífico norte occidental, tifón.
• Na baía de Bengala e no mar Arábigo, ciclón.
• No Pacífico sur occidental e no océano Índico suroriental, ciclón tropical severo.
• No océano Índico suroccidental, ciclón tropical.