Competencia media

A distinta abertura da vogal depende da etimoloxía: 

As vogais longas do latín > son “pechadas” en galego e as breves >"abertas “:

             /e/ pechada: lat. Sîtim > sede; rede> rede, etc.

             /E/ aberta: lat. sedem> (sE eclesiástica); terra > tErra; dEus, etc.

En posición anterior á tónica pódense ver tamén 7 vogais, cando hai parellas de palabras nas que a oposición aberta/ pechada da vogal de grao medio átona é pertinente, é dicir cando o significado é diferente segundo se pronuncie con vogal aberta ou pechada (como botar/ bOtar).

/E/ , /O/ aberto nas vogais pretónicas aparece:

Nos derivados das formas con vogal tónica aberta formados co sufixo "iño": pEdra > pEdriña, rOda > rOdiña, pOla > pOliña, bOla > bOliña.

Nas derivadas e primitivas que se senten próximas ás palabras primitivas que tiñan /E/, /O/ abertos: cOrda > cOrdeiro ("año"), quEnto > quEntamos, pOdo > pOdemos.

/e/ , /o/ pechados nas vogais pretónicas aparecen :

Nos derivados das formas con tónica pechada formados co sufixo "iño": pola > poliña.

Nas derivadas que se senten afastadas das palabras primitivas, aínda que tivesen /E/, /O/ abertos: cordeiro (que fai cordas , non "año"), ferreiro(<fErro), pelexo (<pEl), pedroso (<pEdra), porteiro (<pOrta).

A acentuación diacrítica permite saber cando a vogal é aberta, como no caso de óso (articulación) e oso (animal plantígrado); mais non todas as palabras homógrafas -pero non homófonas- portan til diacrítico, como ocorre nos seguintes exemplos:

- A preposición “sen” (pronúnciase con timbre pechado) e o substantivo “sen”, sinónimo de “tempa” (pronúnciase con timbre aberto).

- O substantivo "xogo" (pronúnciase con timbre pechado) e o verbo "xogo" (pronúnciase con timbre aberto).