Saltar navegación

2. Contextualización curricular

Eixes da proposta didáctica

Esta proposta didáctica está baseada nos eixes da materia "Lingua Castelá e Literatura" de 5º de primaria:

  • Funcionamento da lingua e os seus usos, nos que o alumnado aprenderá a analizar e comprender textos informativos, así como textos multimedia (como vídeos, presentacións), desenvolvendo habilidades críticas. 

  • Comprensión de textos escritos, nos que o alumnado terá que  desenvolver habilidades para comprender textos de diversa índole, identificar ideas principais, inferir significados e recoñecer detalles.
  • Produción de textos escritos no que o alumnado terá que expresarse por escrito de xeito clara e coherente, desenvolvendo a ortografía, a gramática e a redacción. Conleva o estudo e aplicación de regras gramaticais e ortográficas.
  • Comprensión de textos orais, nos que o alumnado terá que extraer información, identificando ideas principais, inferir significados...
  • Produción de textos orais, no que o alumnado terá que compartir información, expresarse con coherencia, principalmente en dúas prácticas discursivas (argumentación e exposición)
  • Produción de contidos audiovisuais e uso de ferramentas TIC, nas que o alumando terá que aprender a manexar de forma básica as ferramentas dixitais para a elaboración da infografía e saber buscar material con licenzas libres para o programa, de tal forma que se respecten os dereitos de autoría.

  • Colaboración na consecución dos obxectivos de desenvolvemento sostible (ODS) e á súa conexión có mundo real. En concreto, ODS 5 (lograr a igualdade entre os xéneros e empoderar a todas as mulleres e as nenas) e o ODS16 (promover sociedades xustas, pacíficas e inclusivas). Como contribuímos? A historia das mulleres foi tradicionalmente ignorada ou minimizada. A visibilización das mulleres na historia axuda a educar á sociedade sobre o seu papel no mundo. Isto axuda a crear un futuro máis xusto e inclusivo para todos. Cando as nenas e os nenos aprenden sobre mulleres que tiveron un impacto no mundo, comezan a ver que as mulleres poden ser líderes, inventoras, artistas, científicas e todo o que queiran ser. Isto axuda a romper cos estereotipos de xénero que limitan as oportunidades das mulleres. Cando as nenas e os nenos ven a mulleres que tiveron éxito nas súas carreiras, inspíranse para perseguir as súas propias metas, promovendo o seu empoderamento. Isto axuda a crear un futuro máis equitativo para as mulleres. Polo tanto, ao incluír ás mulleres nos currículos escolares, pódese axudar ás nenas para ver que poden ter éxito en calquera área que elixan. Isto pode axudar a reducir a brecha de xénero na educación e no mercado laboral.

Contidos, obxectivos específicos e competencias clave

Este REA, en relación coa programación didáctica de referencia publicada en PROENS para a materia de "Lingua Castelá e Literatura" de 5º de educación primaria, contextualízase na terceira unidade didáctica "Leo para coñecer, para saber, para aprender, para gozar"

O recurso englóbase fundamentalmente nos bloques de contidos 2, 3, 4, 5 e 6.

Bloque 2: Comunicación oral. Recolle aspectos fundamentais da lingua oral. O uso oral da lingua ten o propósito de favorecer a adquisición de destrezas específicas de pronuncia e entoación idóneas; de estratexias de recoñecemento, selección e interpretación da información; da construción e comunicación do coñecemento mediante a planificación e produción de textos orais e multimodais; da identificación e modelización das propiedades e tipoloxías dos textos; da interacción oral en situacións de aula, e de escoita activa na resolución dialogada de conflitos, respectando as normas esenciais da cortesía lingüística. A lectura e a produción oral implican unha paulatina mellora na comprensión de textos e inciden na aprendizaxe da lingua.

Bloque 3: Comunicación escrita. Inclúe aspectos básicos e indispensables da lingua escrita, intensificando gradualmente o uso persoal, autónomo e creativo da lingua escrita. Implica o coñecemento das posibilidades que ofrece o código desde a perspectiva do léxico, da ortografía, da estrutura do discurso e das dimensións ética e estética. A produción de textos escritos e multimodais supoñerá a procura do xénero discursivo e do tipo de texto adecuado para cada situación comunicativa, utilizando, tanto de forma individual como colectiva, estratexias de planificación, redacción, revisión e edición. Nesta etapa teñen que consolidarse o dominio de técnicas gráficas, a relación entre son e grafía, as normas ortográficas convencionais e a disposición do texto desde as diferentes fases do proceso evolutivo da escritura. A lectura, tanto de forma individual como compartida e a comprensión lectora, permitirán ao alumnado adquirir as destrezas necesarias para a identificación das ideas máis relevantes e do sentido global dos textos, para a realización de inferencias e para a detección dos usos discriminatorios da linguaxe.

Bloque 4: Alfabetización mediática e informacional. Integra criterios de avaliación e contidos relacionados coa procura, selección e contraste da información procedente de fontes documentais variadas en distintos soportes e formatos con criterios de fiabilidade e pertinencia. Propóñense un proceso de investigación e pescuda para que o alumnado, individualmente ou de forma cooperativa, progrese na planificación e procura de información en diversos contextos, formatos e soportes, para transformala, xestionala, comunicala de maneira persoal e creativa, e utilizala con distintos fins, adoptando un punto de vista crítico e de respecto pola propiedade intelectual. A biblioteca de aula ou do centro serán os espazos ideais para desenvolver proxectos globais e interdisciplinares, coa utilización de todos os recursos dixitais que dispoñan.

O bloque 5, Educación literaria, pretende implicar os alumnos e alumnas nun proceso de formación lectora que continúe ao longo de toda a súa vida. Acadar este obxectivo supón iniciar un camiño de progreso deseñado cara á construción de personalidades lectoras. A lectura, a comprensión e interpretación de obras próximas aos seus gustos e á súa madurez cognitiva, o recoñecemento dos elementos básicos da obra literaria, a dramatización ou interpretación de fragmentos e a creación de textos propios con intención literaria facilitará o progreso na construción da identidade lectora, na comprensión das relacións con outras manifestacións artísticas ou culturais e no coñecemento básico sobre obras representativas tradicionais e actuais da literatura. As bibliotecas de aula, do centro e as virtuais conformarán os escenarios básicos para as actividades literarias compartidas

Bloque 6: Reflexións sobre as linguas e os seus usos no marco de propostas de produción e comprensión de textos orais, escritos ou multimodais, incorpora criterios de avaliación e contidos relacionados co coñecemento da lingua e a súa organización, facilitando a construción guiada de conclusións propias sobre o sistema lingüístico e a mellora dos textos propios. Supón para o alumnado o establecemento de xeneralizacións básicas respecto do funcionamento da lingua, prestando especial atención ás diferentes relacións de forma, función, concordancia e significado entre as palabras e grupos de palabras; á observación e comprensión das regras de acentuación; ás modalidades oracionais en relación coa intención comunicativa; á correlación temporal establecida polos tempos verbais e ao uso de dicionarios, en distintos soportes. Preténdese, así mesmo, facilitar e permitir ao alumnado o coñecemento e a reflexión sobre a situación das linguas da contorna e do seu ámbito escolar dentro dun contexto plurilingüe, e a identificación de similitudes e diferenzas entre estas para conseguir unha competencia comunicativa integrada

Contidos Bloques da materia

- Incidencia entre os compoñentes do feito comunicativo (situación, participantes, propósito comunicativo) na comunicación oral.

- Estratexias para a coherencia, cohesión e adecuación na produción e reprodución oral de textos.

- Participación activa en situacións de comunicación, espontáneas e dirixidas, utilizando un discurso coherente, ordenado e lóxico, e mobilizando a empatía na escoita e na expresión para transmitir necesidades, vivencias e emocións propias e alleas.

- Produción e reprodución de textos orais de diversa tipoloxía segundo o seu formato e intención comunicativa, adecuados ao nivel e que estimulen o seu interese.

Bloque 2. Comunicación oral

- Estratexias para a adquisición de destrezas sobre xéneros discursivos propios do ámbito persoal, social e educativo. Contido e forma. Redes sociais e os seus riscos.

- Intención comunicativa e claves da tipoloxía textual básica: narración, descrición, diálogo, exposición e argumentación breve.

- Elementos básicos de contido en textos escritos (tema, fórmulas fixas, léxico, inferencias de información) e forma (estrutura, formato, título, imaxes, tipografía).

- Comprensión global e específica de distintos tipos de texto atendendo a forma da mensaxe (descritivos, narrativos, dialogados, expositivos) e a súa intención comunicativa (informativos, literarios e prescritivos), desenvolvendo unha valoración crítica destes.

- Uso de fontes documentais diversas, tanto en papel como dixitais, para mellorar a expresión escrita.

- Uso da biblioteca para a lectura dos libros propostos, na procura de información e utilización desta como fonte de información e lecer.

- Uso das bibliotecas de aula, do centro e as virtuais, mostrando coñecementos básicos da súa organización catalogación, funcionamento) e participación en actividades de corte literario. Interese por manter a biblioteca propia e persoal, ampliando os seus fondos físicos e virtuais.

Bloque 3. Comunicación escrita

- Estratexias para a procura de información en fontes documentais e dixitais no contorno familiar e social.

- Estratexias de comparación, clasificación e valoración crítica da información.

- Identificación e valoración crítica, de forma autónoma, das mensaxes e da información recollidas e transmitidas de distintas fontes e de distintos tipos de texto.

- Síntese e reelaboración de coñecementos con apoio de modelos.

- Estratexias de elaboración de contidos a partir de información obtida noutros textos, coas convencións formais básicas.

- Utilización progresivamente autónoma da biblioteca e dos recursos dixitais da aula ou do centro.

- Utilización das tecnoloxías da información e da comunicación de modo eficiente e responsable para elaborar e presentar as súas producións, adoptando hábitos de uso crítico, seguro, sustentable e saudable.

Bloque 4. Alfabetización mediática e informacional

- Estratexias para compartir experiencias de lectura que perfilen a identidade lectora.

- Participación activa en comunidades lectoras a través da biblioteca escolar.

Bloque 5. Educación literaria

- Modalidades oracionais en relación coa intención comunicativa. 

- Aproximación á lingua como sistema con distintos niveis: sons, letras, palabras, oracións e textos. Observación e comparación de unidades comunicativas básicas.

- Mecanismos léxicos básicos para adquisición de vocabulario a través da formación de palabras e enunciados.

- Recoñecemento das distintas clases de palabras e características do seu uso en situacións concretas de comunicación (substantivo, verbo, adxectivo, preposición, adverbio, pronomes e artigos) e utilización das regras ortográficas e de puntuación.

Bloque 6. Reflexión sobre a lingua e os seus usos no marco de propostas de produción e comprensión de textos orais, escritos ou multimodales

Porén, é fundamental comprender que o avance nestes aspectos lingüísticos non  debe abordarse de xeito illado; o seu tratamento debe ser integrador e globalizado, que lle permita ao alumnado, adquirir coñecementos útiles para interpretar os feitos, sucesos e problemas dun xeito integral. Isto implica a transferencia de coñecementos, habilidades e actitudes doutras áreas disciplinarias, que se reflicten nestes bloques interconectados. 

Así, este enfoque aborda de xeito transversal os seis bloques, enfocándose especialmente nos seguintes obxectivos da materia.

Obxectivos Descrición
OBX2 Comprender e interpretar textos orais e multimodais identificando o sentido xeral e a información
máis relevante, e valorando con axuda aspectos formais e de contido básicos para construír coñecemento e
responder a diferentes necesidades comunicativas.
OBX3 Producir textos orais e multimodais con coherencia, claridade e rexistro adecuados para expresar
ideas, sentimentos e conceptos; construír coñecemento; establecer vínculos persoais; e participar con
autonomía e unha actitude cooperativa e empática en interaccións orais variadas.
OBX4 Comprender e interpretar textos escritos e multimodais, recoñecendo o sentido global, as ideas
principais e a información explícita e implícita, e realizando con axuda reflexións elementais sobre aspectos
formais e de contido, para adquirir e construír coñecemento e para responder a necesidades e intereses
comunicativos diversos.
OBX5 Producir textos escritos e multimodais, con corrección gramatical e ortográfica básicas, seriando
correctamente os contidos e aplicando estratexias elementais de planificación, textualización, redacción,
revisión e edición para construír coñecemento e para dar resposta a demandas comunicativas concretas.
OBX6 Buscar, seleccionar e contrastar información procedente de dúas ou máis fontes, de forma planificada
e co debido acompañamento, avaliando a súa fiabilidade e recoñecendo algúns riscos de manipulación e
desinformación, para transformala en coñecemento e para comunicala de maneira creativa, adoptando un
punto de vista persoal e respectuoso coa propiedade intelectual.
OBX9
Reflexionar de forma guiada sobre a linguaxe a partir de procesos de produción e comprensión de textos
en contextos significativos, utilizando a terminoloxía elemental adecuada para iniciarse no desenvolvemento
da conciencia lingüística e para mellorar as destrezas de produción e comprensión oral e escrita.

A continuación inclúense os descritores das competencias clave estipuladas pola normativa traballadas neste recurso.

Competencias clave Clave dos descritores operativos
CCL: competencia en comunicación lingüística. CCL1, CCL2, CCL3, CCL5
CP: competencia plurilingüe. CP2
STEM: competencia matemática e competencia en ciencia, tecnoloxía e enxeñería. STEM1, STEM2
CD: competencia dixital. CD1, CD2, CD3, CD4
CPSAA: competencia persoal, social e de aprender a aprender. CPSAA3, CPSAA4, CPSAA5
CC: competencia cidadá. CC2, CC3
CE: competencia emprendedora. CE1, CE3

Feito con eXeLearning (Nova xanela)