Saltar navegación

O latexo da música

A intensidade na música

Corazón
Gordon Johnson (Pixabay). Música-onda-sonido (CC0)

O pulso é o latexo da música. Coma se dun corazón se tratara, o seu latexo segue un ritmo constante que nunca se detén.  Xa coñecemos o metrónomo, ese aparello que empregamos na unidade anterior para establecer un pulso cando tocamos e evitar así variacións no tempo. Pois ben, a maior parte das cancións coñecidas (non todas) empregan un pulso determinado e tamén un compás. O do pulso está claro pero vos preguntaredes... que é iso de compás? Ten que ver coa agrupación do número de pulsos, e para diferencialos acostumamos a otorgarlle más intensidade a algúns que a outros, de maneira que cando o escoitamos algúns teñen máis presenza (soan máis forte) que o resto permitindo diferencialos. Desta maneira obtemos pulsos fortes (contan con máis intensidade) e pulsos débiles (contan cunha intensidade menor) que serán de vital importancia para determinar o compás musical.

CARDIOGRAMA

Duración:
00:15
Frecuencia corazón
Gerd Altmann (Pixabay). Corazón (CC BY)

Unha boa forma para coñecer o compás dunha canción, é facendo o seu "cardiograma". Con esta técnica poderemos precisar a súa distribución de pulsos fortes ou débiles e establecer un patrón que sempre se repite. 

O procedemento para facer o cardiograma é moi sinxelo, xa que soamente empregaremos dous símbolos: 

  • Unha liña vertical longa para marcar os pulsos fortes.
  • Unha liña vertical curta (ou un punto) para marcar os pulsos débiles.

Imaxinaremos que o espazo dunha folla en horizontal é a liña do tempo, e escribiremos comezando pola marxe esquerda movéndonos sempre cara a dereita. 

No seguinte despregable atoparemos un exemplo para cada un dos compases musicais que traballaremos nesta unidade.

Compás de dous tempos (2/4)

Neste tipo de compás sempre se repite o mesmo patrón: altérnanse un pulso forte e un pulso débil. De maneira que cada unidade de compás está formada por dous pulsos (o primeiro forte e o segundo débil).

Iván Suárez. Compás de 2/4 (CC BY)

Compás de 3 tempos (3/4)

Neste tipo de compás sempre se repite o mesmo patrón: altérnanse un pulso forte e dous pulsos débiles. De maneira que cada unidade de compás está formada por tres pulsos (o primeiro forte e o segundo e o terceiro débiles).

Iván Suárez. Compás 3/4 (CC BY)

Compás de 4 tempos (4/4)

Neste tipo de compás sempre se repite o mesmo patrón: altérnanse un pulso forte e tres pulsos débiles. De maneira que cada unidade de compás está formada por catro pulsos (o primeiro forte e o resto débiles).

Iván Suárez. Compás 4/4 (CC BY)

Agora toca afinar o oído!

Pregunta

Escoitamos o latexo da música nas seguintes cancións.

De seguido imos a escoitar varias pezas, de diferentes xéneros e estilos pero que como apuntabamos antes teñen algo en común: o pulso.

Mentres escoitas a canción, podes levar o pulso co pe, dar palmas ou incluso bailar ao ritmo do tempo se o consideras! Presta moita atención aos pulsos que para tí soan con máis forza (pulsos fortes) e que determinan o compás da peza. 

Serás quen de adiviñar o compás de cada unha? Comezamos!

Para escoitar a canción, soamente tedes que facer clic no seguinte arquivo de audio:

1.- Primeiro audio:

Unicorn Heads. URL Melt (CC0)

Respostas

Compás de 2/4

Compás de 3/4

Compás de 4/4

Retroalimentación

Pregunta

2.- Segundo audio:

Esther Abrami. N.1 A Minor Waltz (CC0)

Respostas

Compás de 2/4

Compás de 4/4

Compás de 3/4

Retroalimentación

Pregunta

3.- Terceiro audio:

Nat Keefe. The Slow Rabbit (CC0)

Respostas

Compás de 2/4

Compás de 3/4

Compás de 4/4

Retroalimentación

A miña canción favorita... ten compás?

Duración:
00:15

Como última actividade, e agora que xa somos profesionais na materia, imos a adiviñar o compás da canción que máis nos guste. É dicir, imos a practicarlle un cardiograma musical!

Para facelo precisaremos os seguintes materiais: 

  • Un papel en branco ou unha folla de libreta (en horizontal).
  • Un lápis ou bolígrafo para poder escribir as liñas do pulso
  • Equipo de son para reproducir os audios e conexión a rede.

Tamén poderemos empregar recursos dixitais como a pizarra dixital interactiva (PDI) ou ben as aplicacións de debuxo que desexemos.

Pódese facer de xeito individual ou en grupo, onde unha persoa escolle a canción e as demais tentan adiviñar o compás facendo o cardiograma. Despois poñerase en común e será a quenda da seguinte persoa.