Recursos materiais necesarios

Para a correcta implantación do recurso "¡Cómo está el patio!", e para garantir que o alumnado poida desenvolver os seus prototipos e propostas de ampliación de maneira efectiva, é fundamental contar cos seguintes recursos materiais:

• Ordenadores: Cada equipo de traballo necesitará acceso a un ordenador para visualizar o REA, realizar investigacións, elaborar os deseños e documentar o progreso do proxecto. Ademais, os ordenadores serán esenciais para o uso de software de deseño e modelado 3D, así como para a preparación de arquivos para a impresión 3D ou a cortadora láser.
• Recursos da aula taller: Será necesario dispoñer dun espazo adecuado onde os estudantes poidan traballar na construción das maquetas. A aula taller debe estar equipada con mesas de traballo amplas, ferramentas manuais básicas (tesoiras, coitelas, regras, lapis, etc.), materiais de construción (cartón, madeira, plásticos, colas, pinturas), así como equipamento de seguridade (lentes, luvas, etc.).
• Equipamento para propostas de ampliación:
  • Impresora 3D: Fundamental para a fabricación de pezas e elementos específicos das maquetas. O alumnado deberá aprender a preparar e enviar arquivos de impresión 3D, así como a manexar a impresora de maneira segura.
  • Cortadora láser: Para a creación de pezas precisas e detalladas, a cortadora láser será un recurso valioso. Este equipo permitirá ao alumnado traballar con diferentes materiais, como madeira, acrílico e cartón, ofrecendo posibilidades de ampliación e mellora dos seus prototipos.
• Materiais adicionais:
  • Materiais de construción de maquetas: Diferentes tipos de materiais, como cartón pluma, madeira de balsa, acrílicos, espumas, entre outros, para a construción das maquetas.
  • Consumibles para impresora 3D: Filamentos de PLA ou ABS, dependendo das necesidades do proxecto.
  • Consumibles para cortadora láser: Placas de madeira fina, acrílico e cartón, que serán cortadas ou gravadas segundo os deseños dos estudantes.
    Equipo de protección: Lentes de seguridade, luvas, e máscaras para asegurar un traballo seguro tanto na impresora 3D como na cortadora láser.
  • Recursos educativos:
    • Guías e manuais: Manuais de uso e seguridade para a impresora 3D e a cortadora láser, así como titoriais de software de deseño.
    • Acceso a Internet: Para que o alumnado poida investigar, acceder a recursos adicionais e colaborar en liña se fose necesario.
• Software:
  • Software de deseño e modelado 3D: Programas como Tinkercad, SketchUp, ou Autodesk Fusion 360 serán necesarios para o deseño dixital das pezas que se imprimirán en 3D ou se cortarán con láser.
  • Software libre de ofimática. Recoméndase dispoñer dun paquete de sotware libre ofimático instalado nos equipos empregados para a elaboración da documentación técnica do proxecto, por exemplo LibreOffice ou OpenOffice.

Estes recursos materiais garantirán que o alumnado poida desenvolver o proxecto do REA de forma efectiva e segura, fomentando tanto a aprendizaxe técnica como a creatividade e a innovación.

Proposta de agrupamentos para actividades grupais

Para a correcta realización das actividades propostas neste recurso educativo, é importante organizar ao alumnado de maneira que se potencie tanto o traballo individual como o colaborativo. A continuación, achéganse unhas directrices para o agrupamento dos estudantes que contribúen a unha boa organización:

Actividades individuais:
As actividades individuais están deseñadas para que cada alumno e alumna desenvolva competencias específicas e consolide coñecementos teóricos. Estas tarefas permitirán ao alumnado adquirir unha base sólida que lle será de utilidade no desenvolvemento do proxecto en grupo. Recoméndase que estas actividades sexan realizadas de maneira autónoma, proporcionando ao alumnado o tempo suficiente para reflexionar e traballar ao seu propio ritmo.

Reto en grupo:
O reto principal deste recurso consiste no deseño e construción dunha maqueta con algún elemento estrutural que mellore o patio do centro. Para levar a cabo este proxecto, o alumnado formará grupos de entre 3 e 5 integrantes. Esta estrutura de agrupamento permite unha colaboración efectiva e asegura que cada integrante teña a oportunidade de contribuír activamente ao proxecto.

Criterios para a formación dos grupos:

• Diversidade de habilidades: É recomendable que cada grupo teña unha combinación de habilidades e fortalezas, de modo que o alumnado poida complementar os coñecementos e capacidades dos seus compañeiros e compañeiras.
• Equilibrio de responsabilidades: Deberase fomentar a equidade na distribución das tarefas, asegurando que cada quen teña responsabilidades claras e participe activamente en todas as fases do proxecto.
• Compatibilidade de traballo: Considerar as preferencias persoais e a capacidade de traballo conxunto pode mellorar a dinámica do grupo e a eficiencia no desenvolvemento do proxecto.
• Dinámica de traballo en grupo:
  • Planificación conxunta: Cada grupo deberá comezar cun tempo de brainstorming para identificar as necesidades do patio e propoñer ideas de mellora.
  • Distribución de tarefas: As tarefas deben ser asignadas de acordo coas competencias e intereses dos integrantes, promovendo así a implicación e motivación de cada persoa integrante do equipo.
  • Reunións periódicas: Establecer reunións regulares para revisar o progreso, resolver problemas e realizar axustes necesarios no plan de traballo.
  • Reflexión e avaliación: Ao final do proxecto, cada grupo realizará unha avaliación conxunta do traballo realizado, identificando logros, dificultades e aprendizaxes adquiridas.

Produtos finais

O produto final do proxecto consiste no deseño e construción dunha maqueta que inclúa un elemento estrutural para a mellora do patio do centro educativo. Esta maqueta debe reflectir as ideas e solucións propostas polos grupos de estudantes, amosando unha planificación detallada e un traballo colaborativo eficiente.

O produto final debe cumplir as seguintes condicións:

• Ser estable.
• Ser resistente e ríxido (onde sexa necesario).
• As estruturas deseñadas para soportar peso enriba, como o mobiliario, teñen que aguantar una masa mínima de 1 quilogramo sobre elas sen romperse.
  As estruturas deseñadas para protexer ou ser a cuberta dun espazo, acoller equipamento ou persoas no seu interior, deben soportar as cargas variables máis habituais:
  • Vento: simularase cun pequeno secador de pelo o un pequeno ventilador.
  • Neve sobre a súa parte superior: comprobarase con 500 gramos uniformemente distribuídos sobre a súa superficie. Para esta comprobación pode empregarase un  un caderno aberto por exemplo.

Con estes condicionantes preténdese que o alumnado entenda que cando se deseña unha estrutura esta debe cumprir as especificacións técnicas legalmente establecidas no Código Técnico de Edificación.

Ademais do reto final, na fase 2 do REA o alumnado deseñará unha estrutura de inspiración natural para xerar sombra ou protexer da chuvia.

Na fase 3 do recurso preséntase unha actividade multinivel na que o alumnado realizará distintas experiencias para a comprobación das distintas condicións que debe cumprir unha estrutura.

Enfoque multinivel do reto

A característica multinivel do presente recurso educativo responde á necesidade de adaptar o proceso de aprendizaxe ás diferentes capacidades, intereses e niveis de coñecemento do alumnado. Esta metodoloxía permite que cada equipo de traballo desenvolva un prototipo único, favorecendo a diversidade de ideas e solucións para a mellora do patio do centro educativo. Ademais, as propostas de ampliación e mellora que aparecen no REA (Recurso Educativo Aberto) permiten personalizar e enriquecer o proxecto, ofrecendo oportunidades para afondar nos aspectos que máis interesen a cada grupo. A continuación, explícanse os principais motivos que xustifican esta característica multinivel:

Adaptación ás diferentes capacidades e intereses:
Cada estudante posúe unhas habilidades e intereses propios, e a característica multinivel do recurso permite que estes poidan ser aproveitados ao máximo. Ao permitir que cada equipo desenvolva un prototipo diferente, foméntase a creatividade e a innovación, xa que os estudantes poden escoller traballar en áreas que lles resulten máis atractivas ou nos que teñan máis habilidades. Este enfoque contribúe a unha maior motivación e implicación no proxecto.

Fomento da colaboración e aprendizaxe entre iguais:
A diversidade de prototipos dentro dun mesmo proxecto facilita a colaboración e o intercambio de coñecementos entre os diferentes equipos. Os estudantes poden aprender uns dos outros ao compartir ideas, métodos e solucións aos problemas que van atopando durante o desenvolvemento dos seus prototipos. Esta interacción enriquece o proceso de aprendizaxe e promove unha cultura de traballo colaborativo e respectuoso.

Propostas de ampliación e mellora:
As propostas de ampliación e mellora incluídas no REA permiten ao alumnado profundar en aspectos específicos do proxecto, ofrecendo retos adicionais que se adaptan aos diferentes niveis de competencia. Estes retos adicionais inclúen a integración de tecnoloxías avanzadas, ou a consideración de aspectos medioambientais e de sostenibilidade. Deste xeito, o alumnado máis avanzado ten a oportunidade de ampliar os seus coñecementos, mentres que aqueles alumnos e alumnas que necesiten reforzar conceptos básicos poden centrarse nas tarefas principais do proxecto.

Avaliación personalizada:
A característica multinivel do recurso permite unha avaliación máis personalizada e equitativa, xa que os docentes poden considerar o progreso e o rendemento de cada equipo en función das súas capacidades e do nivel de dificultade do prototipo que desenvolvan. Isto favorece unha valoración máis xusta e motivadora para o alumnado, recoñecendo o esforzo e a creatividade de cada grupo.

En conclusión, a característica multinivel do recurso non só atende á diversidade do alumnado, senón que tamén promove un ambiente de aprendizaxe enriquecedor e dinámico, onde cada estudante pode desenvolver ao máximo o seu potencial, contribuíndo de maneira significativa á mellora do patio do centro educativo.

Competencias dixitais

Esta situación de aprendizaxe pon ao alumnado ante a necesidade de investigar a partir de múltiples fontes avaliando a fiabilidade e a veracidade da información obtida con actitude crítica, facendo unha valoración dos beneficios e dos riscos do acceso aberto e ilimitado á información que ofrece a Internet.

O alumnado fará uso de ferramentas dixitais tanto na elaboración da información como no relativo á comunicación desta, realizará a exposición de propostas, representación de deseños, etc. Ademais de elaborar a documentación técnica relativa ao proxecto.

O reto proposto implica interactuar mediante ferramentas dixitais para comunicarse, compartir datos e información e traballar colaborativamente, aplicando os códigos de comunicación e comportamento específicos do ámbito dixital, a denominada «etiqueta dixital».

Esta situación de aprendizaxe axudará ao alumnado a profundar na comprensión dos fundamentos do funcionamento dos dispositivos e aplicacións habituais da súa contorna dixital de aprendizaxe, analizando os seus compoñentes e funcións e axustándoos ás súas necesidades para facer un uso máis eficiente e seguro destes e para detectar e resolver problemas técnicos sinxelos.

Rúbricas de avaliación

Na fase 4 do REA preséntase ao alumnado a rúbrica de avaliación do reto. Nesta guía, no apartado de recursos, ofrécese unha versión editable para o profesorado, sendo moi fácil a súa adaptación para poder facer de xeito diferenciado a avaliación das actividades grupais e individuais, facilitandose así o traballo de corrección.

Considerouse non poñer a versión separada para conservar a similitude co formato presentado ao alumnado.