Saltar navegación

4. Bioconstrución: técnicas

Que recordas sobre confort e saúde?

Confort e saúde
Ana Moreiras. Confort e saúde (CC BY-SA)

Nas vivendas pasivas, o obxectivo e logro absoluto é garantir o confort e saúde. Na secuencia 1. O mundo que habitamos analizamos os principais factores para logralos. Que lembras?

Actividade completar

Selecciona a opción correcta para cada elemento. Preme Corrixir para ver o resultado.
Relaciona espazos e funcións
  • Cociña:
  • Dormitorio:
  • Zona de lecer:
  • Zona húmida:
Relaciona material co seu tipo
  • Cortiza:
  • Poliestireno:
  • La de ovella:
  • Porexpán:
Relaciona acción co tipo de contaminación que reduce
  • Xanelas dobre vidro:
  • Ventilar a diario:
  • Estores e contras:
  • Aislar do chan:

Actividade resposta múltiple

1. Cal é o intervalo de iluminancia recomendable para o confort lumínico?




2. Que tipo de iluminación é máis eficiente?




3. Cal destas accións mellora o confort lumínico?




4. Cal é a temperatura ideal para o confort térmico?




5. Cal destes materiais é natural e serve para illar?




6. Que sistema de calefacción é máis sostible no rural?




7. Cando debemos purgar os radiadores?




8. Cal é a humidade relativa óptima no inverno?




9. Que material é transpirable e axuda a regular a humidade?




10. Para mellorar a humidade relativa, que combinación é recomendable?

Técnicas de construción habituais vs bioconstrución

A bioconstrución non é só un conxunto de “materiais verdes”, senón unha estratexia integral que busca equilibrio entre medio ambiente, saúde e cultura local. Combina técnicas tradicionais (terra, pedra, madeira) con innovacións actuais (SATE natural, CLT, hempcrete) para crear edificios confortables, eficientes e respectuosos co planeta.

A grandes rasgos, as diferencias entre unha edificación típica e unha bioconstrución son estas:

Fase / Aspecto Bioconstrución Construción habitual
Deseño e proxecto - Análise climática (orientación, soleamento, ventilación).
- Cálculo de ciclo de vida dos materiais.
- Encontro inicial de arquitecto + instalador + artesáns.
- Dimensionado segundo normativa mínima (CTE).
- Peso maior a instalacións mecánicas que a solución pasiva.
- Equipo fragmentado: cada oficio entra máis tarde.
Cimentación - Busca reducir formigón (zapatas corridas rasas, zapatas ciclópeas, parafusos de terra, pozos secos).
- Aposta por drenaxe natural arredor da vivenda.
- Lousa ou zapatas tradicionais de formigón armado.
- Impermeabilización con láminas sintéticas; drenaxes convencionais.
Estrutura portante - Madeira maciza ou CLT; postes-viga; muros de tapial ou balas de palla portantes.
- Sistemas en seco, prefabricables, baixo peso.
- Captura de carbono e baixa enerxía embebida.
- Formigón armado, aceiro ou fábrica de ladrillo.
- Gran consumo enerxético na fabricación (cemento, aceiro).
- Maior tempo de curado e humidade de obra.
Envolvente - Illamento natural exterior (cortiza, fibra madeira, cáñamo).
- Recebados transpirables de cal ou barro.
- Fiestras madeira/aluminio de baixa emisividade.
- Cámara de aire interior con illante sintético (la mineral, EPS, XPS).
- Ladrillo cara vista ou SATE acrílico.
- PVC habitual en carpintarías.
Instalacións - Máquinas pequenas (aerotermia, biomasa, ventilación con recuperador).
- Predominan solucións pasivas: estufas de inercia, paneis solares térmicos/fotovoltaicos.
- Cableado libre de halóxenos.
- Climatización baseada en caldeira gas/gasoil ou climatizadores eléctricos de gran potencia.
- Illamento de condutos con espuma sintética.
- PVC-fío de cobre estándar.
Acabados interiores - Pinturas minerais ou de silicato sen COV.
- Pavimentos de madeira maciza, linóleo natural ou terra compactada.
- Preferencia por separacións lixeiras FSC.
- Pinturas plásticas, lacas con base disolvente.
- Chan flotante laminado HDF ou baldosa porcelánica.
- Tabiques de pladur con la de vidro convencional.
Xestión de residuos - Separación de entullos, compostaxe de restos orgánicos (palla, madeira).
- Deseño para desmontaxe futura.
- Priorízase reutilización en obra (terra excedente, ripio).
- Contedor único de mestura, maior destino vertedoiro.
- Materiais compostos difíciles de reciclar.
- Demolición convencional sen segregación.
Tempo e custo - Man de obra algo máis lenta no arranque (artesáns), pero menor custo enerxético no uso.
- Custos competitivos a medio-longo prazo polo aforro de enerxía.
- Execución rápida con materiais industriais e subministración continua.
- Custos iniciais axustados, pero maior gasto enerxético ó longo da vida útil.
Saúde e confort - Regulación natural da humidade, aire interior sen COV.
- Moita inercia térmica ou alto illamento, evitando condensacións.
- Posible presenza de formaldehidos, PVC, radón sen control.
- Confort dependente de climatización mecánica.

A última fase dunha obra é o remate das fachadas. En galego e castelán empréganse diferentes termos técnicos e a miúdo levan a confusión:

Termo Lingua / ámbito Significado exacto
revestimento galego / técnico Capa final que cobre o soporte (morteiro, pedra vista, SATE, etc.).
acabado galego / xeral Resultado visual superficial (textura, cor, aspecto final).
recebado galego (adaptación de “revoco”) Capa continua de morteiro de cal ou cemento aplicada a pa para regularizar o paramento.
revoco castelán Sinónimo de recebado; usado cando o proxecto está en castelán.
enfoscado castelán (CTE) Capa de morteiro máis groso, previa ao revoco ou para protexer fábrica non vista.
enlucido / lucido castelán Capa fina de xeso ou cal sobre o enfoscado, xeralmente no interior.

Casa de madeira en Marrozos

com/watch?v=3qkCYJDScI0

A Casiña dos maios: un modelo escolar

Frontal Casiña Maios con cornixa a sur
Ana Moreiras. Frontal Casiña Maios con cornixa a sur (CC BY-SA)
Lateral Casiña Maios con mostra de adobes
Ana Moreiras. Lateral Casiña Maios con mostra de adobes (CC BY-SA)
Entorno Casiña dos Maios
Ana Moreiras. Entorno Casiña dos Maios (CC BY-SA)

No IES A Cachada existe un módulo de bioconstrución no seu día que chamamos "A Casiña dos maios". Trátase dun pequeno edificio de  3x2m2 construído polo alumnado e o o profesional Guido Tomasini.

O material que máis se empregou é o adobe, mestura de auga e barro-palla concretamente da Pontenova. O adobe fíxose no instituto empregando unha amasadora e unha batidora de albanelería. O adobe aplicouse con tres técnicas:

  • Bloques de adobe e palla, en dúas paredes. O alumnado fixo os bloques, empregando moldes de encofrado de madeira. Cada semana facíase un lote deles e secaban ó sol ata a semana seguinte, cando eran colocados nas súas respectivas ringleiras e unidos con morteiro de cal. 
  • Encofrado de madeira con recheo de palla e barro.
  • Trenzado de vimbio con barro (barrotillo). O revoque é morteiro de cal.

A Casiña dos maios é un módulo didáctico, non aspira a ser habitable. Ten dúas "xanelas" de metacrilato para que s e observe a técnica de construción e todos os elementos que definen a bioconstrución:

  • Está orientado ó sur. Esa cara protexímola cun voladizo de maior tamaño, para dar sombra.
  • Os cimentos son de ladrillos de termoarxila.
  • O chan está feito cun aglomerado de cal e cuncha de mexillón. O mexillón machacado compórtase como un árido excelente!
  • A estrutura é de madeira laminada de piñeiro galego.
  • O teito é vexetal e repousa sobre unha lámina de plástico transpirable EPDM que illa o recinto interior.
  • Os enfoscados son de morteiro de cal e o acabado exterior, que fixo o equipo de Plástica, con pinturas á cal.

No seu momento, Allicia Guijas, ó frente do grupo de rapazas e rapaces do Club de Ciencia, contounos con este vídeo como foi o proceso.

Creado con eXeLearning (Ventana nueva)