2. Vivenda e clima

Como e onde farías ti un refuxio?

Unha misteriosa perturbación cósmica de altísima frecuencia reduciu a polvo todos os materiais sintéticos do planeta. A nube tóxica, instantánea e fulminante, acabou con todas as persoas que estaban perto deses materiais. Por incrible casualidade, ti estabas nadando na praia cando esto aconteceu, mergullado, e sobreviviches.

Cando saes á superficie percibes, primeiro, o silencio. Despois decástaste de que non hai xente nin toallas nin nada de nada na praia. Saes e vas correndo ó bar, pero non existe bar. Tampouco paseo marítimo, estrada, edificios.

Pasas o resto do día buscando xente, pero sodes poucos, moi poucos, e ninguén comprende o sucedido. Durmídesvos, aterecidos e fatigados, pero espértanvos os ruídos da natureza: raposos, xabalís, curuxas.

O día seguinte decidides, ti e algúns dos supervivintes, construír un refuxio: con que materiais e onde o farías?

Se tedes tempo ó rematar a sesión, podedes ver este pequeno documental da serie Escala Humana: Refugios.

A vivenda: un lugar para protexerse

Desde a antigüidade, o ser humano agrúpase en vivendas adaptándose ó medio e materiais que posúe e transformando a paisaxe que o rodea.

Un refuxio

Ana Moreiras. *Desoperculando un panal* (CC BY-SA)

Todos os seres vivos fan vivendas para protexerse, buscar a temperatura e humidade adecuadas, almacenar alimentos ou comunicarse. Os animais, como os humanos, tamén constrúen ou ocupan “vivendas” adaptadas ás súas necesidades: os niños das aves, os niños subterráneos dos ourizos ou as colmeas das abellas serven para protexerse do frío, dos depredadores ou para criar as súas crías. Algunhas especies modifican o seu entorno con gran complexidade, como os castores cos seus diques ou os térmites cos seus montículos ventilados. Estas estruturas demostran a capacidade dos animais para crear espazos seguros e funcionais, aproveitando os recursos dispoñibles na natureza.

Os nosos castros

Ana Moreiras. *Recreación vivenda castrexa en Friol* (CC BY-SA)

As sociedades evolucionan porque cada vez convive xunta máis xente que comparte necesidades e progresivamente cultura. Os seres humanos migran a posicións estratéxicas, con máis recursos e xeograficamente mellor defendidas. Créanse aldeas e logo vilas, onde haberá vivendas e espazos comúns. Nace o urbanismo.

As cidades hoxe

Durante séculos, o ser humano vivirá nesas aldeas e vilas, organizadas, xeralmente, arredor dunha praza central na que se concentra o comercio e a artesanía. Son vilas construídas cos materiais locais e edificacións adaptadas ó clima.

Ana Moreiras. *Saint-Émilion, Francia* (CC BY-SA)

A partir do século XVII, co aumento da poboación trala era industrial, prodúcese unha demanda masiva de vivenda. Comezan a utilizarse materiais e técnicas máis baratas pero máis nocivas para a nosa saúde e confort. Priorízase a organización da cidadanía para asistir ás fábricas, esquecendo en parte os espazos comúns e culturais. Nacen, así, as cidades que coñecemos hoxe en día.

Lectura facilitada

Un refuxio

Dende sempre, as persoas agrúpanse para vivir e crear vivendas adaptadas ó lugar onde están.

Todos os seres vivos buscan un lugar seguro onde vivir:

As aves fan niños.
Os ourizos fan tobos baixo terra.
As abellas fan colmeas.

Algunhas especies, como os castores ou os térmites, son moi enxeñosas e crean estruturas moi complexas para protexerse e vivir mellor.

Os nosos castros

Co paso do tempo, os humanos fóronse xuntando en lugares con máis recursos e máis fáciles de defender.

Así naceron as aldeas e máis tarde as vilas, onde había vivendas e espazos comúns.

Comezamos a organizar como se constrúen os espazos para vivir: nace o urbanismo.

As cidades hoxe

Durante moitos séculos, as persoas viviron en vilas con prazas, mercados e rúas pequenas.

As casas construíanse con materiais da zona e adaptábanse ó clima local.

No século XVII, coa revolución industrial, aumentou moito a poboación nas cidades.

Isto fixo que se construísen moitas vivendas, moitas veces de maneira rápida e pouco saudable.

Comezaron a usarse materiais baratos pero pouco respectuosos coa saúde.

As cidades pensáronse para que as persoas puidesen traballar nas fábricas, e esquecéronse un pouco os espazos verdes ou culturais.

Así naceron as cidades que coñecemos hoxe.

Clima

De todas as variables que afectan á construción de espazos, o clima é a máis importante. Por clima entendemos a síntese das condicións meteorolóxicas nun lugar determinado durante un longo período de tempo (non menos de 30 anos). Os patróns que identifican unha variante climática determinada son a variación da temperatura, a humidade do aire, a incidencia da choiva e do vento e as precipitacións en forma de neve entroutros.

As condicións climáticas determinan todos os elementos que forman parte da estrutura dunha casa, especialmente os exteriores, que son os que aíllan. Ter en conta todas as variables do clima en construción é o que se coñece como Arquitectura Bioclimática.

Tipos de clima segundo Köppen-Geiger

Os climas pódense clasificar segundo varios parámetros. A tipoloxía máis empregada na actualidade é a desenvolvida polo botánico e climatólogo alemán Wladimir Köppen durante o século XIX e perfeccionada no século XX coa colaboración do meteorólogo alemán Rudolf Geiger.

Como botánico, Köppen baseouse na distribución da vexetación en diferentes rexións do mundo para a observación de patróns de precipitación e temperatura, o que levou ó establecemento de cinco tipos de clima e os seus respectivos subclimas, que enumeramos a continuación.

Clima tropical: categoría de climas cálidos e húmidos (sen estación seca) ou semihúmidos (ten estación seca), como son os climas ecuatorial, tropical e monzónico.
Clima árido: combina climas cálidos e secos con poucas precipitacións e longos períodos sen choiva. Esta categoría inclúe climas semiáridos e desérticos.
Clima temperado: presenta temperaturas suaves e precipitacións ben distribuídas ao longo do ano, con distinción entre as catro estacións. Nalgúns casos, hai alternancia entre estacións secas e estacións chuviosas. Nesta categoría inclúense os climas subtropicais, mediterráneos e temperados.
Clima continental: caracterizado por temperaturas suaves e invernos duros, con baixas precipitacións anuais. Ten lugar no interior dos continentes, con pouca influencia do mar. Esta categoría inclúe os climas temperados continental e subártico.
Clima polar: as temperaturas son baixas durante todo o ano, incluídos os meses que corresponden ó verán, coa aparición de precipitacións en forma de neve. Corresponde a climas polares e fríos de montaña.

Mapa mundial actualizado da clasificación climática de Köppen-Geiger (CC BY-SA)

Clima de España

O clima na Península Ibérica é moi heteroxéneo debido a factores como a súa posición global no planeta, a súa situación estratéxica rodeada de mar e o relevo cambiante do territorio que ocupa. Podemos pasar de zonas onde as temperaturas son suaves, arredor dos 15 graos, a outras onde o termómetro sobe ata os 40.

Considéranse catro climas diferentes en España: atlántico, mediterráneo, subtropical e de montaña. Cada clima configura unha zona xeográfica específica e delimitada.

Clima atlántico. Esta variante climática atópase por todo o norte e noroeste da Península, dende os Pirineos ata Galicia. A súa principal característica é a abundancia de choivas distribuídas regularmente ao longo do ano. Por iso, a paisaxe é moi verde. As temperaturas adoitan ser suaves pola proximidade do mar: no inverno oscilan entre os 12 °C e os 15 °C e no verán roldan os 20-25 °C.
Clima mediterráneo. Esta variante climática é a máis estendida por todo o país, xa que se distribúe pola costa mediterránea, o interior da Península e as Illas Baleares. Hai tres subcategorías: típico, con inverno frío e seco.
Clima subtropical. Esta variante climática só se pode atopar nas Illas Canarias pola súa proximidade ao Trópico de Cancro e á costa árida de África. As súas principais características son a presenza de ventos alisios e correntes de auga fría. A temperatura cálida é estable durante todo o ano, mantendo entre 22 °C e 28 °C de media. Dentro do clima subtropical, nas Illas podemos atopar variantes diferenciadas, como o subtropical húmido, o de montaña, o subtropical seco e o deserto.
Tempo de montaña. Esta zona climática atópase en sistemas montañosos como os Pirineos, o Sistema Central, o Sistema Ibérico, a Cordilleira Penibética e a Cordilleira Cantábrica. Os invernos son moi fríos e os veráns son frescos. As precipitacións son moi abundantes a medida que aumenta a altitude e, en xeral, en forma de neve.

*Climas de España. Wikipedia* (CC BY-SA)

Clima de Galicia

Temperatura

O territorio galego ten unha temperatura media anual de 13,3 °C., sendo 1º superior nas zonas atlánticas. Durante o inverno a temperatura media é de 8,5 °C (6º nos Ancares e montañas do Eixo), a da primavera de 15 °C, a do verán de 19 °C e a do outono de 11 °C.

Precipitacións

Galicia ten unha media de precipitacións de 1180 mm, con valores que van dende mínimos próximos ós 500–600 mm no val do Miño- Sil, ata máximos superiores ós 1800–2000 mm nas serras litorais (O Barbanza, A Groba) e a dorsal galega (O Suído, Faro de Avión). Segundo a época do ano, a cantidade de auga e porcentaxe anual de choivas é:

Outono, con 407 mm recollidos e o 35% das precipitacións anuais acumuladas
Inverno, 337 mm (28%)
Primavera, 280 mm (24%)
Verán, con 156 mm (13 %)

Lectura facilitada

Clima

O clima é o conxunto do tempo que fai nun lugar durante moitos anos (máis de 30). Para saber o clima dun sitio, hai que mirar: a temperatura, a choiva, o vento, a humidade e se neva.

O clima inflúe moito na maneira de construír as casas. Segundo o clima, poñemos máis ou menos ventás, tellados inclinados, materiais diferentes... A isto chámaselle arquitectura bioclimática.

Tipos de clima segundo Köppen-Geiger

Hai moitas formas de clasificar o clima. A máis usada é a de Köppen-Geiger. Clasifica os climas segundo a temperatura, a choiva e a vexetación.

Clima tropical: é cálido e húmido. Chove moito. Exemplos: selva, monzóns.
Clima árido: hai moita calor e case non chove. Exemplos: desertos.
Clima temperado: ten catro estacións. Nin moito frío nin moito calor. Exemplos: clima mediterráneo ou oceánico.
Clima continental: fai frío no inverno e calor no verán. Hai pouca choiva. Exemplos: zonas no interior dos continentes.
Clima polar: fai frío todo o ano. Chove moi pouco e case sempre neva. Exemplos: zonas árticas ou montañas altas.

Mapa mundial actualizado da clasificación climática de Köppen-Geiger — *Mapa mundial da clasificación climática de Köppen-Geiger* (CC BY-SA)

Clima de España

España ten varios climas porque hai mar, montaña e zonas interiores. Os máis importantes son:

Clima atlántico: no norte e noroeste. Chove moito todo o ano. Temperaturas suaves.
Clima mediterráneo: na costa mediterránea, centro e Baleares. Ten veráns quentes e invernos suaves.
Clima subtropical: nas Canarias. É cálido todo o ano e hai pouca choiva.
Clima de montaña: en zonas altas como os Pireneos ou a Serra Nevada. Invernos moi fríos e veráns frescos. Moita neve.

Clima de Galicia

Galicia ten un clima suave, pero moi húmido.

Temperatura media: arredor de 13 ºC.
No inverno: 8,5 ºC.
No verán: 19 ºC.
Nas montañas fai máis frío, e na costa, máis calor.

Choiva:

Chove moito, sobre todo en outono e inverno.
A media anual é de 1180 mm, pero en zonas de montaña pode chover máis de 2000 mm.
As estacións máis chuviosas son o outono e o inverno.

Galicia no 2060

Consultado Chat GPT sobre as consecuencias do cambio climático en Galicia para o 2061, proporciónanos esta información:

1. Aumento das temperaturas

A temperatura anual media podería ter subido entre 2ºC e 3ºC en comparación coas medias actuais. Este aumento sería especialmente notorio no verán, con veráns máis cálidos e longos, con ondas de calor máis frecuentes e intensas. Os invernos tamén serían máis suaves, reducindo as xeadas e as baixas temperaturas durante as noites.
Esperaríanse ondas de calor de maior intensidade e duración. O número de días de calor extremo (temperaturas superiores a 35ºC) podería aumentar considerablemente en todo o país, con especial énfase nas zonas interiores de Galicia.

2. Alteración das precipitacións

A cantidade de precipitación ó longo do ano podería manterse similar, pero as chuvias intensas e concentradas en menos días serían máis frecuentes, provocando riscos de inundacións urbanas e desequilibrios ecolóxicos. As tormentas e os nimbos serían máis intensos. En contraposición a estas precipitacións intensas, as estacións de verán serían máis secas e duradeiras, con sequías máis intensas que afectarían a agricultura, os recursos hídricos e a forestación. Á súa vez, isto tamén xeraría maiores problemas no abastecemento de auga.

3. Subida do nivel do mar

Podería situarse entre 40 cm e 70 cm para 2060, cunha suba máis acentuada no final do século XXI se as tendencias de emisións non se reducen significativamente. Isto tería efectos moi visibles en zonas costeiras e marismas.
As áreas baixas de Vigo, Baiona, Sanxenxo, Combarro, as marismas de O Grove, a Costa Ártabra e Ferrol serían especialmente vulnerables.

Erosión costeira: a erosión das praias e dunas sería un fenómeno máis acusado en moitas praias galegas, especialmente nas áreas de dunas como Patos (Nigrán) ou Samil (Vigo). A destrución das dunas e a erosión litoral farían que moitas praias se reduciran significativamente.

4. Impactos nos Ecosistemas e a Biodiversidade

A flora e fauna de Galicia tamén se verían alteradas pola variabilidade climática. O aumento das temperaturas, os cambios nos patróns de precipitación e a perda de ecosistemas costeiros e de humedais poderían reducir a biodiversidade en certas zonas, e as especies que dependen de climas frescos e húmidos poderían retroceder ou mesmo desaparecer.

As poboacións de peixes e as aves migratorias tamén poderían experimentar alteracións, dado que as augas máis quentes e a alteración das marismas influirían nos seus hábitats naturais.

Bosques e cultivos: A agricultura tamén vería cambios, especialmente no caso de cultivos sensibles ao clima, como o viño, o millo e o trigo. As novas condicións climáticas poderían implicar unha alteración dos períodos de crecemento e un aumento da vulnerabilidade a pragas.

5. Impacto socioeconómico

Turismo: o sector turístico, que é fundamental para moitas áreas costeiras de Galicia, tamén vería impactos debido a cambios na accesibilidade das zonas máis afectadas e as alteracións no clima. O aumento da calor pode afectar as actividades turísticas de verán, mentres que a erosión e as inundacións poderían danar infraestruturas turísticas en zonas como Sanxenxo, Vigo, Baiona e a Costa da Morte.

Pesca e acuicultura: o cambio climático tamén terá efectos sobre a pesca e a acuicultura, especialmente en especies sensibles ao cambio de temperatura e á alteración das correntes mariñas, afectando a economía local e as comunidades pesqueiras.

Agricultura: experimentará alteracións significativas, tanto pola redución das precipitacións en verán como pola aumento das temperaturas, afectando a produción de cultivos tradicionais. O uso de técnicas de irrigación pode ser necesario en moitas zonas interiores e do sur de Galicia.

Podemos crer esta información sen máis?

Como somos xente crítica, non nos fiamos do que nos di ata coñecer as fontes que consultou. A resposta é contundente:

1. Relatorios do IPCC (Intergovernmental Panel on Climate Change) baseados na análise de miles de estudos científicos sobre o cambio climático. Estes informes son a referencia máis fiable para comprender as tendencias climáticas futuras a nivel global e rexional. O Relatorio Especial sobre o Cambio Climático e os Océanos (2019) e os informes de avaliación (como o AR6 de 2021) fornecen proxeccións detalladas sobre as temperaturas globais, o aumento do nivel do mar e os fenómenos climáticos extremos. En relación con Galicia, o IPCC tamén proporciona proxeccións climáticas rexionais, que estiman o aumento das temperaturas e a alteración das precipitacións en función dos diferentes escenarios de emisións de gases de efecto invernadoiro.

2. Estudo de Proxeccións Climáticas para Galicia (2019) publicado polo Instituto de Estudos do Territorio (IET) da Xunta de Galicia, baseados en modelos climáticos do Centro de Estudos Ambientais e Climáticos (CEAC).

3. Modelos de Proxección do Nivel do Mar como os que ofrece o IPCC e a Organización Meteorolóxica Mundial (OMM), tamén están adaptados para realizar cálculos a nivel local, tomando en conta as características da costa e as mareas en Galicia.

4. Estudos sobre Ecosistemas e Biodiversidade en Galicia realizados por organismos como o Museo de Ciencias Naturais de Galicia, o Instituto de Investigacións Marinas e outras universidades.

5. A Dirección Xeral de Calidade Ambiental e Cambio Climático da Xunta de Galicia realiza seguimentos e análises detalladas sobre o impacto do cambio climático en diferentes sectores económicos de Galicia, como a agricultura, a pesca e a turismo.

6. Observacións históricas e tendencias actuais a partir de datos da Axencia Estatal de Meteoroloxía (AEMET).

Entón, na Galicia do cambio climático...

Completa este texto no que Chat GPT aventura o futuro de Galicia por causa do cambio climático:

%E9%B0%E6%EB%E2%F7%D5%F3%FF%F7%B0%A8%B0%D1%FD%FF%E2%FE%F7%E6%F3%B0%BE%B0%FB%FC%E1%E6%E0%E7%F1%E6%FB%FD%FC%E1%B0%A8%B0%AE%E2%AC%D1%FD%FF%E2%FE%F7%E6%F3%B2%F7%E1%E6%F7%B2%E6%F7%EA%E6%FD%B2%FC%FD%B2%E3%E7%F7%B2%D1%FA%F3%E6%B2%D5%C2%C6%B2%F3%E4%F7%FC%E6%E7%E0%F3%B2%FD%B2%F4%E7%E6%E7%E0%FD%B2%F6%F7%B2%D5%F3%FE%FB%F1%FB%F3%B2%E2%FD%E0%B2%F1%F3%E7%E1%F3%B2%F6%FD%B2%F1%F3%FF%F0%FB%FD%B2%F1%FE%FB%FFs%E6%FB%F1%FD%A8%AE%BD%E2%AC%B0%BE%B0%E6%F7%EA%E6%C6%F7%EA%E6%B0%A8%B0%B7%A1%D1%E2%B7%A1%D7%C1%F7%F5%E7%FC%F6%FD%B7%A0%A2%F3%E1%B7%A0%A2%B7%D4%D3%FE%E6%FB%FF%F3%E1%B7%A0%A2%F3%FC%B7%D7%A3%FE%FB%E1%F7%E1%B7%A0%A2%F1%FB%F7%FC%E6%B7%D7%D6%F4%FB%F1%F3%E1%B7%A0%D1%B7%A0%A2%FD%B7%A0%A2%F1%F3%FF%F0%FB%FD%B7%A0%A2%F1%FE%FB%FF%B7%D7%A3%E6%FB%F1%FD%B7%A0%A2%F7%FC%B7%A0%A2%D5%F3%FE%FB%F1%FB%F3%B7%A0%A2%E6%F7%E0%B7%D7%A3%B7%A0%A2%F1%FD%FF%FD%B7%A0%A2%F1%FD%FC%E1%F7%F1%E7%F7%FC%F1%FB%F3%B7%A0%A2%E7%FC%B7%A0%A2%F3%E7%FF%F7%FC%E6%FD%B7%A0%A2%F6%F3%E1%B7%A0%A2%D2%D2%E6%F7%FF%E2%F7%E0%F3%E6%E7%E0%F3%E1%D2%D2%B7%A0%A2%F7%B7%A0%A2%E7%FC%FA%F3%B7%A0%A2%E0%F7%F6%E7%F1%FB%B7%D4%A1%FC%B7%A0%A2%F6%F3%E1%B7%A0%A2%E2%E0%F7%F1%FB%E2%FB%E6%F3%F1%FB%B7%D4%A1%FC%E1%B7%A0%A2%E3%E7%F7%B7%A0%A2%F4%F3%E0%B7%D7%A3%FC%B7%A0%A2%E3%E7%F7%B7%A0%A2%FD%B7%A0%A2%F1%FE%FB%FF%F3%B7%A0%A2%F5%F3%FE%F3%FB%F1%FD%B7%A0%A2%E1%F7%B7%A0%A2%F3%E1%F7%FF%F7%FE%FE%F7%B7%A0%A2%B7%D4%A1%B7%A0%A2%F1%FE%FB%FF%F3%B7%A0%A2%DF%F7%F6%FB%E6%F7%E0%E0%B7%D7%A3%FC%F7%FD%B7%A0%D1%B7%A0%A2%E1%F3%FE%E4%F3%FC%F6%FD%B7%A0%A2%F3%B7%A0%A2%F4%E0%F3%FC%EA%F3%B7%A0%A2%F1%F3%FC%E6%B7%D7%A3%F0%E0%FB%F1%F3%BC%B7%D3%A2%B7%A1%D1%BD%E2%B7%A1%D7%B7%A2%D3%B7%A1%D1%E2%B7%A1%D7%DD%E1%B7%A0%A2%F1%F3%FF%F0%FB%FD%E1%B7%A0%A2%FC%FD%B7%A0%A2%F1%FE%FB%FF%F3%B7%A0%A2%E1%E7%E2%FD%E0%B7%D7%A3%FC%B7%A0%A2%E7%FC%FA%F3%B7%A0%A2%FF%E7%F6%F3%FC%E8%F3%B7%A0%A2%FC%F3%B7%A0%A2%F6%FB%E1%E6%E0%FB%F0%E7%F1%FB%B7%D4%A1%FC%B7%A0%A2%EA%F7%FD%F5%E0%B7%D7%A3%F4%FB%F1%F3%B7%A0%A2%F6%FD%E1%B7%A0%A2%D2%D2%F7%F1%FD%E1%FB%E1%E6%F7%FF%F3%E1%D2%D2%B7%A0%A2%E6%F7%E0%E0%F7%E1%E6%E0%F7%E1%BC%B7%A0%A2%DD%E1%B7%A0%A2%F7%F1%FD%E1%FB%E1%E6%F7%FF%F3%E1%B7%A0%A2%E1%F7%FC%FE%FE%F7%FB%E0%FD%E1%B7%A0%A2%F6%F7%E6%F7%E0%FF%FB%FC%F3%F6%FD%E1%B7%A0%A2%E2%FD%E0%B7%A0%A2%E7%FC%B7%A0%A2%F6%F7%E6%F7%E0%FF%FB%FC%F3%F6%FD%B7%A0%A2%F7%FC%F1%FE%F3%E4%F7%B7%A0%A2%EA%F7%FD%FE%B7%D4%A1%EA%FB%F1%FD%B7%A0%A2%FD%E7%B7%A0%A2%E7%FC%FA%F3%E1%B7%A0%A2%F6%F7%E6%F7%E0%FF%FB%FC%F3%F6%F3%E1%B7%A0%A2%F1%FD%FC%F6%FB%F1%FB%B7%D4%A1%FC%E1%B7%A0%A2%F1%FE%FB%FF%B7%D7%A3%E6%FB%F1%F3%E1%B7%A0%A2%E1%FD%FC%B7%A0%A2%FD%E1%B7%A0%A2%E3%E7%F7%B7%A0%A2%FF%B7%D7%A3%FB%E1%B7%A0%A2%E1%E7%F4%E0%FB%E0%B7%D7%A3%FC%B7%A0%A2%F6%FD%E1%B7%A0%A2%F7%F4%F7%F1%E6%FD%E1%B7%A0%A2%F6%FD%B7%A0%A2%E3%E7%F7%F1%F7%FF%F7%FC%E6%FD%B7%A0%A2%F5%FE%FD%F0%F3%FE%B7%A0%D1%B7%A0%A2%F1%FA%F7%F5%F3%FC%F6%FD%B7%A0%A2%FF%F7%E1%FF%FD%B7%A0%A2%F3%B7%A0%A2%F6%F7%E1%F3%E2%F3%E0%F7%F1%F7%E0%B7%A0%A2%F6%F3%B7%A0%A2%EA%F7%FD%F5%E0%F3%F4%B7%D7%D6%F3%B7%A0%A2%F5%F3%FE%F3%FB%F1%F3%BC%B7%A1%D1%BD%E2%B7%A1%D7%B7%A2%D3%B7%A1%D1%E2%B7%A1%D7%D1%FD%B7%A0%A2%F3%E1%F1%F7%FC%E1%FD%B7%A0%A2%F6%F3%E1%B7%A0%A2%E6%F7%FF%E2%F7%E0%F3%E6%E7%E0%F3%E1%B7%A0%D1%B7%A0%A2%E3%E7%F7%B7%A0%A2%F1%FD%FF%F7%E8%FD%E7%B7%A0%A2%FC%F3%B7%A0%A2%F6%B7%D7%AB%F1%F3%F6%F3%B7%A0%A2%F6%FD%E1%B7%A0%A2%A5%A2%B7%A0%A2%F7%B7%A0%A2%E1%E7%E2%B7%D4%A1%FC%B7%A0%A2%A2%BC%A7%B7%A0%A2%F5%E0%F3%FD%E1%B7%A0%A2%E2%FD%E0%B7%A0%A2%F6%B7%D7%AB%F1%F3%F6%F3%B7%A0%A2%FC%FD%E1%B7%A0%A2%B7%D4%D3%FE%E6%FB%FF%FD%E1%B7%A0%A2%F3%FC%FD%E1%B7%A0%D1%B7%A0%A2%F3%F5%B7%D7%A3%E0%F6%F3%E1%F7%B7%A0%A2%E7%FC%B7%A0%A2%FB%FC%F1%E0%F7%FF%F7%FC%E6%FD%B7%A0%A2%F6%FD%E1%B7%A0%A2%D2%D2%FB%FC%F1%F7%FC%F6%FB%FD%E1%D2%D2%B7%A0%A2%E3%E7%F7%B7%A0%A2%E2%FD%F6%F7%E0%B7%D7%D6%F3%B7%A0%A2%F1%FA%F7%F5%F3%E0%B7%A0%A2%B7%D4%A1%B7%A0%A2%AA%A2%B7%A0%A7%B7%A0%A2%E1%F7%F5%E7%FC%F6%FD%B7%A0%A2%FD%E1%B7%A0%A2%F7%EA%E2%F7%E0%E6%FD%E1%BC%B7%A0%A2%DB%E1%FD%B7%A0%A2%F3%F4%F7%F1%E6%F3%E0%B7%D7%A3%B7%A0%A2%F7%E1%E2%F7%F1%FB%F3%FE%FF%F7%FC%E6%F7%B7%A0%A2%B7%D7%A3%B7%A0%A2%F0%FB%FD%F6%FB%E4%F7%E0%E1%FB%F6%F3%F6%F7%B7%A0%A2%F5%F3%FE%F7%F5%F3%B7%A0%D1%B7%A0%A2%F7%E1%E2%F7%F1%FB%F3%FE%FF%F7%FC%E6%F7%B7%A0%A2%B7%D4%A1%E1%B7%A0%A2%F3%FC%F4%FB%F0%FB%FD%E1%B7%A0%D1%B7%A0%A2%E3%E7%F7%B7%A0%A2%F3%E6%FD%E2%F3%FC%B7%A0%A2%F7%FC%B7%A0%A2%D5%F3%FE%FB%F1%FB%F3%B7%A0%A2%E7%FC%B7%A0%A2%F6%FD%E1%B7%A0%A2%FF%F7%FE%FE%FD%E0%F7%E1%B7%A0%A2%FA%B7%D7%A3%F0%FB%E6%F3%E6%E1%B7%A0%A2%F6%F3%B7%A0%A2%E2%F7%FC%B7%D7%D6%FC%E1%E7%FE%F3%B7%A0%A2%F7%B7%A0%A2%E3%E7%F7%B7%A0%A2%F1%FD%B7%A0%A2%F1%F3%FF%F0%FB%FD%B7%A0%A2%F1%FE%FB%FF%B7%D7%A3%E6%FB%F1%FD%B7%A0%A2%E2%FD%F6%F7%E0%B7%D7%D6%F3%FC%B7%A0%A2%E2%F7%E0%F6%F7%E0%B7%A0%A2%FF%FD%FB%E6%FD%E1%B7%A0%A2%F6%FD%E1%B7%A0%A2%E1%F7%E7%E1%B7%A0%A2%F7%F1%FD%E1%FB%E1%E6%F7%FF%F3%E1%B7%A0%A2%F1%FA%F7%F5%F3%FC%F6%FD%B7%A0%A2%FF%F7%E1%FF%FD%B7%A0%A2%F3%B7%A0%A2%F7%EA%E6%FB%FC%F5%E7%FB%E0%E1%F7%B7%A0%A2%E7%FC%B7%A0%A2%AB%A5%B7%A0%A7%B7%A0%A2%F6%F3%E1%B7%A0%A2%F7%E1%E2%F7%F1%FB%F7%E1%BC%B7%A1%D1%BD%E2%B7%A1%D7%B7%A2%D3%B7%A1%D1%E2%B7%A1%D7%D7%FC%B7%A0%A2%F1%F3%FC%E6%FD%B7%A0%A2%B7%D7%A3%B7%A0%A2%E1%E7%F0%FB%F6%F3%B7%A0%A2%F6%FD%B7%A0%A2%FC%FB%E4%F7%FE%B7%A0%A2%F6%FD%B7%A0%A2%D2%D2%FF%F3%E0%D2%D2%B7%A0%D1%B7%A0%A2%F7%B7%A0%A2%E1%F7%F5%E7%FC%F6%FD%B7%A0%A2%FD%E1%B7%A0%A2%B7%D4%D3%FE%E6%FB%FF%FD%E1%B7%A0%A2%F6%F3%E6%FD%E1%B7%A0%A2%F6%FD%B7%A0%A2%F7%E1%E6%E7%F6%FD%B7%A0%A2%FF%B7%D7%A3%FB%E1%B7%A0%A2%F4%FB%F3%F0%FE%F7%B7%A0%A2%E3%E7%F7%B7%A0%A2%E1%F7%B7%A0%A2%FE%F7%E4%FD%E7%B7%A0%A2%F3%B7%A0%A2%F1%F3%F0%FD%B7%A0%A2%F3%E6%F3%B7%A0%A2%FD%B7%A0%A2%FF%FD%FF%F7%FC%E6%FD%B7%A0%D1%B7%A0%A2%FE%FB%F6%F7%E0%F3%F6%FD%B7%A0%A2%E2%FD%E0%B7%A0%A2%C2%FD%E0%E6%FD%E1%B7%A0%A2%F6%FD%B7%A0%A2%D7%E1%E6%F3%F6%FD%B7%A0%D1%B7%A0%A2%FC%FD%E1%B7%A0%A2%E4%FB%FE%F3%E1%B7%A0%A2%F6%F7%B7%A0%A2%C4%FB%F5%FD%B7%A0%A2%F7%B7%A0%A2%D3%B7%A0%A2%D1%FD%E0%E7%B7%D4%A3%F3%B7%A0%A2%FD%B7%A0%A2%FC%FB%E4%F7%FE%B7%A0%A2%F6%F3%E1%B7%A0%A2%F3%E7%F5%F3%E1%B7%A0%A2%E1%E7%F0%FB%E7%B7%A0%A2%E7%FC%E1%B7%A0%A2%F6%F7%E8%B7%A0%A2%F1%F7%FC%E6%B7%D7%D6%FF%F7%E6%E0%FD%E1%B7%A0%A2%FC%FD%E1%B7%A0%A2%B7%D4%D3%FE%E6%FB%FF%FD%E1%B7%A0%A2%F1%FB%FC%F1%E7%F7%FC%E6%F3%B7%A0%A2%F3%FC%FD%E1%BC%B7%A1%D1%BD%E2%B7%A1%D7%B7%A2%D3%B7%A1%D1%E2%B7%A1%D7%D7%FC%E6%E0%FD%E7%E6%E0%FD%E1%B7%A0%D1%B7%A0%A2%FD%B7%A0%A2%F1%F3%FF%F0%FB%FD%B7%A0%A2%F1%FE%FB%FF%B7%D7%A3%E6%FB%F1%FD%B7%A0%A2%E2%FD%F6%F7%E0%B7%D7%D6%F3%B7%A0%A2%F3%F4%F7%F1%E6%F3%E0%B7%A0%A2%E6%F3%FC%E6%FD%B7%A0%A2%B7%D7%A3%B7%A0%A2%D2%D2%F3%F5%E0%FB%F1%E7%FE%E6%E7%E0%F3%D2%D2%B7%A0%A2%F1%FD%FF%FD%B7%A0%A2%B7%D7%A3%B7%A0%A2%E2%F7%E1%F1%F3%B7%A0%D1%B7%A0%A2%E1%F7%F1%E6%FD%E0%F7%E1%B7%A0%A2%F7%E1%E6%E0%F3%E6%B7%D7%AB%EA%FB%F1%FD%E1%B7%A0%A2%F6%F3%B7%A0%A2%F7%F1%FD%FC%FD%FF%B7%D7%D6%F3%B7%A0%A2%F5%F3%FE%F7%F5%F3%B7%A0%D1%B7%A0%A2%E1%F7%FC%B7%A0%A2%F1%FD%FC%E6%F3%E0%B7%A0%A2%FD%E1%B7%A0%A2%F1%F3%FF%F0%FB%FD%E1%B7%A0%A2%FC%FD%B7%A0%A2%F1%FB%F1%FE%FD%B7%A0%A2%F0%FB%FD%FE%B7%D4%A1%EA%FB%F1%FD%B7%A0%A2%F6%F3%E1%B7%A0%A2%F7%E1%E2%F7%F1%FB%F7%E1%B7%A0%A2%E3%E7%F7%B7%A0%A2%E4%FB%E4%F7%FC%B7%A0%A2%FC%FD%B7%A0%A2%E2%F3%B7%D7%D6%E1%BC%B7%A0%A2%C1%F7%F5%E7%FC%F6%FD%B7%A0%A2%F7%E1%E6%E7%F6%FD%E1%B7%A0%A2%E0%F7%F3%FE%FB%E8%F3%F6%FD%E1%B7%A0%A2%E2%FD%FE%F3%B7%A0%A2%D1%FD%FC%E1%F7%FE%FE%F7%E0%B7%D7%D6%F3%B7%A0%A2%F6%F7%B7%A0%A2%FF%F7%F6%FB%FD%B7%A0%A2%F3%FF%F0%FB%F7%FC%E6%F7%B7%A0%D1%B7%A0%A2%FD%B7%A0%A2%F3%E7%FF%F7%FC%E6%FD%B7%A0%A2%F6%F3%B7%A0%A2%E6%F7%FF%E2%F7%E0%F3%E6%E7%E0%F3%B7%A0%A2%F7%E1%E6%B7%D7%A3%B7%A0%A2%F3%B7%A0%A2%F3%F4%F7%F1%E6%F3%E0%B7%A0%A2%B7%D7%A3%B7%A0%A2%F4%FE%FD%E0%F3%F1%FB%B7%D4%A1%FC%B7%A0%A2%F7%B7%A0%A2%F1%F3%B7%D7%D6%F6%F3%B7%A0%A2%F6%F7%B7%A0%A2%F4%FD%FE%FE%F3%E1%B7%A0%A2%F6%F3%E1%B7%A0%A2%F7%E1%E2%F7%F1%FB%F7%E1%B7%A0%A2%E4%F7%EA%F7%E6%F3%FB%E1%B7%A0%A2%F7%B7%A0%A2%B7%D7%A3%B7%A0%A2%F3%E2%F3%E0%FB%F1%FB%B7%D4%A1%FC%B7%A0%A2%FD%E7%B7%A0%A2%F7%FF%FB%F5%E0%F3%F1%FB%B7%D4%A1%FC%B7%A0%A2%F6%F3%E1%B7%A0%A2%D2%D2%F3%E4%F7%E1%D2%D2%BC%B7%A0%A2%DD%B7%A0%A2%FF%F7%E1%FF%FD%B7%A0%A2%F7%E1%E6%E7%F6%FD%B7%A0%A2%F3%FF%FD%E1%FD%E7%B7%A0%A2%E3%E7%F7%B7%A0%A2%F3%E1%B7%A0%A2%F0%FD%FE%F0%FD%E0%F7%E6%F3%E1%B7%A0%A2%FB%FC%FB%F1%FB%F3%FC%B7%A0%A2%FD%B7%A0%A2%E1%F7%E7%B7%A0%A2%E4%FD%FD%B7%A0%A2%F1%FD%FC%B7%A0%A2%E1%F7%FB%E1%B7%A0%A2%E1%F7%FF%F3%FC%F3%E1%B7%A0%A2%F6%F7%B7%A0%A2%F3%FC%E6%F7%FE%F3%F1%FB%B7%D4%A1%FC%B7%A0%A2%F7%B7%A0%A2%F3%E1%B7%A0%A2%F3%F0%F7%FE%FE%F3%E1%B7%A0%A2%E2%FD%FE%FB%FC%FB%E8%F3%FC%B7%A0%A2%F3%E6%F3%B7%A0%A2%A7%A7%B7%A0%A2%F6%B7%D7%D6%F3%E1%B7%A0%A2%F3%FC%E6%F7%E1%BC%B7%A0%A2%D3%E1%B7%A0%A2%F3%FC%F6%FD%E0%FB%B7%D4%A3%F3%E1%B7%A0%A2%F3%E2%F3%E0%F7%F1%F7%FC%B7%A0%A2%E3%E7%FB%FC%F1%F7%B7%A0%A2%F6%B7%D7%D6%F3%E1%B7%A0%A2%F3%FC%E6%F7%E1%B7%A0%A2%E3%E7%F7%B7%A0%A2%FA%F3%FB%B7%A0%A2%E6%E0%FB%FC%E6%F3%B7%A0%A2%F3%FC%FD%E1%B7%A0%A2%F7%B7%A0%A2%F3%B7%A0%A2%E1%B7%D4%D3%F3%B7%A0%A2%F7%FF%FB%F5%E0%F3%F1%FB%B7%D4%A1%FC%B7%A0%A2%F3%E6%E0%B7%D7%A3%E1%F3%E1%F7%B7%A0%A2%F6%B7%D4%D3%F3%E1%B7%A0%A2%E1%F7%FF%F3%FC%F3%E1%BC%B7%A1%D1%BD%E2%B7%A1%D7%B0%BE%B0%E1%FA%FD%E5%DF%FB%FC%FB%FF%FB%E8%F7%B0%A8%F4%F3%FE%E1%F7%BE%B0%FB%E6%FB%FC%F7%E0%F3%E0%EB%B0%A8%E9%B0%E1%FA%FD%E5%D1%FE%E7%F7%B0%A8%F4%F3%FE%E1%F7%BE%B0%F1%FE%E7%F7%D5%F3%FF%F7%B0%A8%B0%B0%BE%B0%E2%F7%E0%F1%F7%FC%E6%F3%F5%F7%D1%FE%E7%F7%B0%A8%A6%A2%BE%B0%E1%FA%FD%E5%D1%FD%F6%F7%D3%F1%F1%F7%E1%E1%B0%A8%F4%F3%FE%E1%F7%BE%B0%F1%FD%F6%F7%D3%F1%F1%F7%E1%E1%B0%A8%B0%B0%BE%B0%FF%F7%E1%E1%F3%F5%F7%D1%FD%F6%F7%D3%F1%F1%F7%E1%E1%B0%A8%B0%B0%EF%BE%B0%F1%F3%E1%F7%C1%F7%FC%E1%FB%E6%FB%E4%F7%B0%A8%F4%F3%FE%E1%F7%BE%B0%FB%E1%C1%F1%FD%E0%FF%B0%A8%A2%BE%B0%E6%F7%EA%E6%D0%E7%E6%E6%FD%FC%C1%F1%FD%E0%FF%B0%A8%B0%D5%E7%F3%E0%F6%F3%E0%B2%FE%F3%B2%E2%E7%FC%E6%E7%F3%F1%FBa%FC%B0%BE%B0%E0%F7%E2%F7%F3%E6%D3%F1%E6%FB%E4%FB%E6%EB%B0%A8%F4%F3%FE%E1%F7%BE%B0%E6%F7%EA%E6%D4%F7%F7%F6%D0%F3%F1%F9%B0%A8%B0%B0%BE%B0%E6%F7%EA%E6%D3%F4%E6%F7%E0%B0%A8%B0%B0%BE%B0%F4%F7%F7%F6%D0%F3%F1%F9%B0%A8%F4%F3%FE%E1%F7%BE%B0%E2%F7%E0%F1%F7%FC%E6%F3%F8%F7%D4%D0%B0%A8%A3%A2%A2%BE%B0%E4%F7%E0%E1%FB%FD%FC%B0%A8%A3%BE%B0%F7%E1%E6%E0%FB%F1%E6%D1%FA%F7%F1%F9%B0%A8%F4%F3%FE%E1%F7%BE%B0%E5%FD%E0%F6%E1%C1%FB%E8%F7%B0%A8%F4%F3%FE%E1%F7%BE%B0%E6%FB%FF%F7%B0%A8%A2%BE%B0%E6%EB%E2%F7%B0%A8%A2%BE%B0%E5%FD%E0%F6%E1%D7%E0%E0%FD%E0%E1%B0%A8%B0%B0%BE%B0%F3%E6%E6%F7%FF%E2%E1%DC%E7%FF%F0%F7%E0%B0%A8%A3%BE%B0%E2%F7%E0%F1%F7%FC%E6%F3%F8%F7%D7%E0%E0%FD%E0%B0%A8%A0%A2%BE%B0%E1%FA%FD%E5%C1%FD%FE%E7%E6%FB%FD%FC%B0%A8%F4%F3%FE%E1%F7%BE%B0%E5%FD%E0%F6%E1%DE%FB%FF%FB%E6%B0%A8%F4%F3%FE%E1%F7%BE%B0%F7%E4%F3%FE%E7%F3%E6%FB%FD%FC%B0%A8%F4%F3%FE%E1%F7%BE%B0%F7%E4%F3%FE%E7%F3%E6%FB%FD%FC%DB%D6%B0%A8%B0%B0%BE%B0%FB%F6%B0%A8%B0%A0%A2%A0%A7%A7%A0%A3%A4%A0%A7%A6%BF%A3%A0%A2%B0%BE%B0%FF%E1%F5%E1%B0%A8%E9%B0%FF%E1%F5%DA%F3%E2%E2%F7%FC%B0%A8%B0%C2%F3%E1%F3%E0%B0%BE%B0%FF%E1%F5%C0%F7%E2%FE%EB%B0%A8%B0%C0%F7%E1%E2%FD%FC%F6%F7%E0%B0%BE%B0%FF%E1%F5%C1%E7%F0%FF%FB%E6%B0%A8%B0%D7%FC%E4%FB%F3%E0%B0%BE%B0%FF%E1%F5%D7%FC%E6%F7%E0%D1%FD%F6%F7%B0%A8%B0%DB%FC%E6%E0%FD%F6%E7%E8%F3%B2%FD%B2%F1a%F6%FB%F5%FD%B2%F6%F7%B2%F3%F1%F1%F7%E1%FD%B0%BE%B0%FF%E1%F5%D7%E0%E0%FD%E0%D1%FD%F6%F7%B0%A8%B0%DD%B2%F1a%F6%FB%F5%FD%B2%F6%F7%B2%F3%F1%F1%F7%E1%FD%B2%FC%FD%FC%B2%7B%B2%F1%FD%E0%E0%F7%F1%E6%FD%B0%BE%B0%FF%E1%F5%D5%F3%FF%F7%DD%E4%F7%E0%B0%A8%B0%D4%FB%FC%B2%F6%F3%B2%E2%F3%E0%E6%FB%F6%F3%B3%B0%BE%B0%FF%E1%F5%DB%FC%F6%FB%F1%F3%E6%F7%C5%FD%E0%F6%B0%A8%B0%C2%E0%FD%E2%FD%E0%F1%FB%FD%FC%F7%B2%E7%FC%FA%F3%B2%E2%F3%FE%F3%F0%E0%F3%B2%FD%E7%B2%F7%EA%E2%E0%F7%E1%FBa%FC%B0%BE%B0%FF%E1%F5%D1%FE%E7%F7%B0%A8%B0%CA%F7%FC%FB%F3%FE%B3%B2%D3%B2%E2%FB%E1%E6%F3%B2%7B%A8%B0%BE%B0%FF%E1%F5%CB%FD%E7%DA%F3%E1%B0%A8%B0%C6%F7%E1%B2%B7%A3%B2%F3%F1%F7%E0%E6%FD%E1%B2%F7%B2%B7%A0%B2%F7%E0%E0%FD%E1%B0%BE%B0%FF%E1%F5%D1%FD%F6%F7%D3%F1%F1%F7%E1%E1%B0%A8%B0%D1a%F6%FB%F5%FD%B2%F6%F7%B2%F3%F1%F1%F7%E1%FD%B0%BE%B0%FF%E1%F5%C2%FE%F3%EB%D3%F5%F3%FB%FC%B0%A8%B0%CA%FD%F5%F3%E0%B2%FD%E7%E6%E0%F3%B2%E4%F7%E8%B0%BE%B0%FF%E1%F5%C0%F7%E3%E7%FB%E0%F7%F6%D3%F1%F1%F7%E1%E1%D9%F7%EB%B0%A8%B0%5B%B2%FC%F7%F1%F7%E1%F3%E0%FB%FD%B2%FD%B2%F1a%F6%FB%F5%FD%B2%F6%F7%B2%F3%F1%F1%F7%E1%FD%B0%BE%B0%FF%E1%F5%DB%FC%F4%FD%E0%FF%F3%E6%FB%FD%FC%DE%FD%FD%F9%FB%FC%F5%B0%A8%B0%CA%F7%FC%FB%F3%FE%B3%B2%D3%B2%FB%FC%F4%FD%E0%FF%F3%F1%FBa%FC%B2%E3%E7%F7%B2%F7%E1%E6%F3%F0%F3%E1%B2%F3%B2%E2%E0%FD%F1%E7%E0%F3%E0%B0%BE%B0%FF%E1%F5%C2%FE%F3%EB%C1%E6%F3%E0%E6%B0%A8%B0%C2%E0%F7%FF%F3%B2%F3%E3%E7%7F%B2%E2%F3%E0%F3%B2%EA%FD%F5%F3%E0%B0%BE%B0%FF%E1%F5%D7%E0%E0%FD%E0%E1%B0%A8%B0%D7%E0%E0%FD%E1%B0%BE%B0%FF%E1%F5%D7%E0%E0%FD%E0%B0%A8%B0%D3%E6%FD%E2%FD%E7%E1%F7%B2%E7%FC%B2%F7%E0%E0%FD%B0%BE%B0%FF%E1%F5%DF%FD%E4%F7%DD%FC%F7%B0%A8%B0%C2%F3%E1%F3%E0%B0%BE%B0%FF%E1%F5%DA%FB%E6%E1%B0%A8%B0%D3%F1%F7%E0%E6%FD%E1%B0%BE%B0%FF%E1%F5%DA%FB%E6%B0%A8%B0%D3%F1%F7%E0%E6%FD%B0%BE%B0%FF%E1%F5%C1%F1%FD%E0%F7%B0%A8%B0%C2%E7%FC%E6%E7%F3%F1%FBa%FC%B0%BE%B0%FF%E1%F5%DF%FB%FC%FB%FF%FB%E8%F7%B0%A8%B0%DF%FB%FC%FB%FF%FB%E8%F3%E0%B0%BE%B0%FF%E1%F5%DF%F3%EA%FB%FF%FB%E8%F7%B0%A8%B0%DF%F3%EA%FB%FF%FB%E8%F3%E0%B0%BE%B0%FF%E1%F5%C6%FB%FF%F7%B0%A8%B0%DE%7F%FF%FB%E6%F7%B2%F6%F7%B2%E6%F7%FF%E2%FD%B2%BA%FF%FF%A8%E1%E1%BB%B0%BE%B0%FF%E1%F5%DE%FB%E4%F7%B0%A8%B0%C4%FB%F6%F3%B0%BE%B0%FF%E1%F5%D4%E7%FE%FE%C1%F1%E0%F7%F7%FC%B0%A8%B0%C2%F3%FC%E6%F3%FE%FE%F3%B2%D1%FD%FF%E2%FE%F7%E6%F3%B0%BE%B0%FF%E1%F5%D7%EA%FB%E6%D4%E7%FE%FE%C1%F1%E0%F7%F7%FC%B0%A8%B0%C1%F3%7F%E0%B2%F6%F7%B2%E2%F3%FC%E6%F3%FE%FE%F3%B2%F1%FD%FF%E2%FE%F7%E6%F3%B0%BE%B0%FF%E1%F5%DC%E7%FF%C3%E7%F7%E1%E6%FB%FD%FC%E1%B0%A8%B0%DCh%FF%F7%E0%FD%B2%F6%F7%B2%E2%E0%F7%F5%E7%FC%E6%F3%E1%B0%BE%B0%FF%E1%F5%DC%FD%DB%FF%F3%F5%F7%B0%A8%B0%C2%E0%F7%F5%E7%FC%E6%F3%B2%E1%F7%FC%B2%FB%FF%F3%EA%F7%E1%B0%BE%B0%FF%E1%F5%D1%FD%FD%FE%B0%A8%B0%CA%F7%FC%FB%F3%FE%B3%B0%BE%B0%FF%E1%F5%DE%FD%E1%F7%C6%B0%A8%B0%C2%F7%E0%F6%FB%F1%FA%F7%E1%B2%A1%A1%A2%B2%E2%E7%FC%E6%FD%E1%B0%BE%B0%FF%E1%F5%DE%FD%E1%F7%DE%FB%E4%F7%B0%A8%B0%C2%F7%E0%F6%FB%F1%FA%F7%E1%B2%E7%FC%FA%F3%B2%E4%FB%F6%F3%B0%BE%B0%FF%E1%F5%DE%FD%E1%E6%DE%FB%E4%F7%E1%B0%A8%B0%C2%F7%E0%F6%FB%F1%FA%F7%E1%B2%E6a%F6%F3%FE%F3%E1%B2%E6h%F3%E1%B2%E4%FB%F6%F3%E1%B3%B0%BE%B0%FF%F5%E1%D3%FE%FE%C3%E7%F7%E1%E6%FB%FD%FC%E1%B0%A8%B0%C2%E0%F7%F5%E7%FC%E6%F3%E1%B2%F1%FD%FF%E2%FE%F7%E6%F3%F6%F3%E1%B3%B0%BE%B0%FF%E1%F5%C1%E7%F1%F1%F7%E1%E1%F7%E1%B0%A8%B0%D1%FD%E0%E0%F7%F1%E6%FD%B3%B2%EE%B2%D7%EA%F1%F7%FE%F7%FC%E6%F7%B3%B2%EE%B2%CA%F7%FC%FB%F3%FE%B3%B2%EE%B2%DF%FD%FB%B2%F0%F7%FC%B3%B2%EE%B2%C2%F7%E0%F4%F7%F1%E6%FD%B3%B0%BE%B0%FF%E1%F5%D4%F3%FB%FE%E7%E0%F7%E1%B0%A8%B0%DC%FD%FC%B2%F7%E0%F3%B2%FB%E1%FD%B3%B2%EE%B2%DB%FC%F1%FD%E0%E0%F7%F1%E6%FD%B3%B2%EE%B2%DC%FD%FC%B2%7B%B2%F1%FD%E0%E0%F7%F1%E6%FD%B3%B2%EE%B2%C1%F7%FC%E6%7F%FF%FD%FE%FD%B3%B2%EE%B2%D7%E0%E0%FD%B3%B0%BE%B0%FF%E1%F5%C6%E0%EB%D3%F5%F3%FB%FC%B0%A8%B0%DC%F7%F1%F7%E1%FB%E6%F3%E1%B2%E2%FD%FE%FD%B2%FF%F7%FC%FD%E1%B2%E7%FC%B2%B7%E1%B7%B2%F6%F7%B2%E0%F7%E1%E2%FD%E1%E6%F3%E1%B2%F1%FD%E0%E0%F7%F1%E6%F3%E1%B2%E2%F3%E0%F3%B2%F1%FD%FC%E1%F7%F5%E7%FB%E0%B2%F3%B2%FB%FC%F4%FD%E0%FF%F3%F1%FBa%FC%BC%B2%C4%FD%FE%E4%F7%B2%E6%F7%FC%E6%F3%FE%FD%BC%B0%BE%B0%FF%E1%F5%C5%E0%FD%E6%F7%B0%A8%B0%D7%E1%F1%E0%FB%F0%F7%B2%F3%B2%E2%F3%FE%F3%F0%E0%F3%B2%F1%FD%E0%E0%F7%F1%E6%F3%B2%F7%B2%E2%E0%F7%FF%F7%B2%F7%FC%B2%C0%F7%E1%E2%FD%FC%F6%F7%E0%BC%B2%C1%F7%B2%F6%E7%F0%FB%F6%F3%E1%BE%B2%E2%E0%F7%FF%F7%B2%F7%FC%B2%C1%F7%F5%E7%FB%E0%BC%B0%BE%B0%FF%E1%F5%DC%FD%E6%DC%F7%E6%E5%FD%E0%F9%B0%A8%B0%D3%B2%F7%E1%E6%F7%B2%EA%FD%F5%FD%B2%E1a%B2%E1%F7%B2%E2%FD%F6%F7%B2%EA%FD%F5%F3%E0%B2%F1%FD%FC%B2%F1%FD%FC%F7%EA%FBa%FC%B2%F3%B2%DB%FC%E6%F7%E0%FC%F7%E6%BC%B0%BE%B0%FF%E1%F5%D7%FC%F6%D5%F3%FF%F7%C1%F1%FD%E0%F7%B0%A8%B0%D3%FC%E6%F7%E1%B2%F6%F7%B2%F5%F3%E0%F6%F3%E0%B2%F3%B2%E2%E7%FC%E6%E7%F3%F1%FBa%FC%B2%F1%FD%FF%F7%F1%F7%B2%F3%B2%E2%F3%E0%E6%FB%F6%F3%BC%B0%BE%B0%FF%E1%F5%C1%F1%FD%E0%F7%C1%F1%FD%E0%FF%B0%A8%B0%D3%B2%E2%E7%FC%E6%E7%F3%F1%FBa%FC%B2%FC%FD%FC%B2%E1%F7%B2%E2%FD%F6%F7%B2%F5%F3%E0%F6%F3%E0%B2%E2%FD%E0%E3%E7%F7%B2%F7%E1%E6%F3%B2%E2s%EA%FB%FC%F3%B2%FC%FD%FC%B2%F4%FD%E0%FF%F3%B2%E2%F3%E0%E6%F7%B2%F6%E7%FC%B2%E2%F3%E3%E7%F7%E6%F7%B2%C1%D1%DD%C0%DF%BC%B0%BE%B0%FF%E1%F5%C3%E7%F7%E1%E6%FB%FD%FC%B0%A8%B0%C2%E0%F7%F5%E7%FC%E6%F3%B0%BE%B0%FF%E1%F5%D3%FC%E1%E5%F7%E0%B0%A8%B0%C0%F7%E1%E2%FD%E1%E6%F3%B0%BE%B0%FF%E1%F5%DD%FC%FE%EB%C1%F3%E4%F7%C1%F1%FD%E0%F7%B0%A8%B0%C1a%B2%E1%F7%B2%E2%FD%F6%F7%B2%F5%F3%E0%F6%F3%E0%B2%F3%B2%E2%E7%FC%E6%E7%F3%F1%FBa%FC%B2%E7%FC%FA%F3%B2%E4%F7%E8%B3%B0%BE%B0%FF%E1%F5%DD%FC%FE%EB%C1%F3%E4%F7%B0%A8%B0%C1a%B2%E1%F7%B2%E2%FD%F6%F7%B2%F5%F3%E0%F6%F3%E0%B2%E7%FC%FA%F3%B2%E4%F7%E8%B0%BE%B0%FF%E1%F5%DB%FC%F4%FD%E0%FF%F3%E6%FB%FD%FC%B0%A8%B0%DB%FC%F4%FD%E0%FF%F3%F1%FBa%FC%B0%BE%B0%FF%E1%F5%CB%FD%E7%C1%F1%FD%E0%F7%B0%A8%B0%D3%B2%E2%E7%FC%E6%E7%F3%F1%FBa%FC%B0%BE%B0%FF%E1%F5%D3%E7%E6%FA%FD%E0%B0%A8%B0%D3%E7%E6%FD%E0%7F%F3%B0%BE%B0%FF%E1%F5%DD%FC%FE%EB%C1%F3%E4%F7%D3%E7%E6%FD%B0%A8%B0%D3%B2%E2%E7%FC%E6%E7%F3%F1%FBa%FC%B2%F5%F3%E0%F6%F3%E0%F3%E1%F7%B2%F6%F7%E1%E2%FD%FB%E1%B2%F6%F7%B2%F1%F3%F6%F3%B2%E2%E0%F7%F5%E7%FC%E6%F3%BC%B2%C1a%B2%E1%F7%B2%E2%FD%F6%F7%B2%EA%FD%F5%F3%E0%B2%E7%FC%FA%F3%B2%E4%F7%E8%BC%B0%BE%B0%FF%E1%F5%C1%F3%E4%F7%D3%E7%E6%FD%B0%A8%B0%D3%B2%E2%E7%FC%E6%E7%F3%F1%FBa%FC%B2%F5%F3%E0%F6%F3%E0%F3%E1%F7%B2%F3%E7%E6%FD%FF%F3%E6%FB%F1%F3%FF%F7%FC%E6%F7%B2%F6%F7%E1%E2%FD%FB%E1%B2%F6%F7%B2%F1%F3%F6%F3%B2%E2%E0%F7%F5%E7%FC%E6%F3%BC%B0%BE%B0%FF%E1%F5%C1%F7%E4%F7%E0%F3%FE%C1%F1%FD%E0%F7%B0%A8%B0%C2a%F6%F7%E1%F7%B2%F5%F3%E0%F6%F3%E0%B2%F3%B2%E2%E7%FC%E6%E7%F3%F1%FBa%FC%B2%E6%F3%FC%E6%F3%E1%B2%E4%F7%F1%F7%E1%B2%F1%FD%FF%FD%B2%E1%F7%B2%E3%E7%F7%FB%E0%F3%B0%BE%B0%FF%E1%F5%CB%FD%E7%DE%F3%E1%E6%C1%F1%FD%E0%F7%B0%A8%B0%D3%B2h%FE%E6%FB%FF%F3%B2%E2%E7%FC%E6%E7%F3%F1%FBa%FC%B2%F5%F3%E0%F6%F3%F6%F3%B2%7B%B0%BE%B0%FF%E1%F5%D3%F1%E6%FB%E6%EB%D1%FD%FF%E2%FE%EB%B0%A8%B0%CA%F3%B2%E0%F7%F3%FE%FB%E8%F3%F1%FA%F7%E1%B2%F7%E1%E6%F3%B2%F3%F1%E6%FB%E4%FB%F6%F3%F6%F7%BC%B0%BE%B0%FF%E1%F5%C2%FE%F3%EB%C1%F7%E4%F7%E0%F3%FE%C6%FB%FF%F7%E1%B0%A8%B0%C2a%F6%F7%E1%F7%B2%E0%F7%F3%FE%FB%E8%F3%E0%B2%F7%E1%E6%F3%B2%F3%F1%E6%FB%E4%FB%F6%F3%F6%F7%B2%E6%F3%FC%E6%F3%E1%B2%E4%F7%F1%F7%E1%B2%F1%FD%FF%FD%B2%E1%F7%B2%E3%E7%F7%FB%E0%F3%B0%BE%B0%FF%E1%F5%D1%FE%FD%E1%F7%B0%A8%B0%C2%F7%F1%FA%F3%E0%B0%BE%B0%FF%E1%F5%DE%FD%F3%F6%FB%FC%F5%B0%A8%B0%D1%F3%E0%F5%F3%FC%F6%FD%BC%B2%D3%F5%F3%E0%F6%F7%u20B4%B0%BE%B0%FF%E1%F5%C2%FD%FB%FC%E6%E1%B0%A8%B0%E2%E7%FC%E6%FD%E1%B0%BE%B0%FF%E1%F5%D3%E7%F6%FB%FD%B0%A8%B0%D3%E7%F6%FB%FD%B0%BE%B0%FF%E1%F5%C1%FD%FE%E7%E6%FB%FD%FC%B0%A8%B0%C1%FD%FE%E7%F1%FBa%FC%B0%BE%B0%FF%E1%F5%C6%E0%EB%B0%A8%B0%C6%7B%FC%E6%F3%FD%B2%FD%E7%E6%E0%F3%B2%E4%F7%E8%B0%BE%B0%FF%E1%F5%D1%FA%F7%F1%F9%B0%A8%B0%D1%FD%FF%E2%E0%FD%F0%F3%E0%B0%BE%B0%FF%E1%F5%D7%FC%F6%C1%F1%FD%E0%F7%B0%A8%B0%C6%F7%E1%B2%B7%E1%B2%E0%F7%E1%E2%FD%E1%E6%F3%E1%B2%F1%FD%E0%E0%F7%F1%E6%F3%E1%B2%F7%B2%B7%F6%B2%F7%E0%E0%FD%E1%BC%B0%BE%B0%FF%E1%F5%D7%FC%F6%C6%FB%FF%F7%B0%A8%B0%C0%F7%FF%F3%E6%FD%E7%B2%FD%B2%E6%F7%FF%E2%FD%BC%B0%BE%B0%FF%E1%F5%D5%F3%FF%F7%D7%FC%F6%B0%A8%B0%D1%FD%FF%E2%FE%F7%E6%F3%F1%FA%F7%E1%B2%F3%B2%F3%F1%E6%FB%E4%FB%F6%F3%F6%F7%B0%BE%B0%FF%E1%F5%C7%FC%F1%FD%FF%E2%FE%F7%E6%F7%F6%D3%F1%E6%FB%E4%FB%E6%EB%B0%A8%B0%D3%F1%E6%FB%E4%FB%F6%F3%F6%F7%B2%FC%FD%FC%B2%F1%FD%FF%E2%FE%F7%E6%F3%F6%F3%B0%BE%B0%FF%E1%F5%C1%E7%F1%F1%F7%E1%E1%F4%E7%FE%D3%F1%E6%FB%E4%FB%E6%EB%B0%A8%B0%D3%F1%E6%FB%E4%FB%F6%F3%F6%F7%B2%E1%E7%E2%F7%E0%F3%F6%F3%BC%B2%C2%E7%FC%E6%E7%F3%F1%FBa%FC%A8%B2%B7%E1%B0%BE%B0%FF%E1%F5%C7%FC%E1%E7%F1%F1%F7%E1%E1%F4%E7%FE%D3%F1%E6%FB%E4%FB%E6%EB%B0%A8%B0%D3%F1%E6%FB%E4%FB%F6%F3%F6%F7%B2%FC%FD%FC%B2%E1%E7%E2%F7%E0%F3%F6%F3%BC%B2%C2%E7%FC%E6%E7%F3%F1%FBa%FC%A8%B2%B7%E1%B0%BE%B0%FF%E1%F5%C6%EB%E2%F7%D5%F3%FF%F7%B0%A8%B0%D1%FD%FF%E2%FE%F7%E6%F3%E0%B0%EF%EF

Segundo as últimas análises científicas, o cambio climático en Galicia terá como consecuencia un aumento das @@temperaturas@@ e unha redución das precipitacións que farán que o clima galaico se asemelle ó clima Mediterráneo, salvando a franxa cantábrica.

Os cambios no clima suporán unha mudanza na distribución xeográfica dos @@ecosistemas@@ terrestres. Os ecosistemas senlleiros determinados por un determinado enclave xeolóxico ou unhas determinadas condicións climáticas son os que máis sufrirán dos efectos do quecemento global, chegando mesmo a desaparecer da xeografía galaica.

Co ascenso das temperaturas, que comezou na década dos 70 e supón 0.5 graos por década nos últimos anos, agárdase un incremento dos @@incendios@@ que podería chegar ó 80% segundo os expertos. Iso afectará especialmente á biodiversidade galega, especialmente ós anfibios, que atopan en Galicia un dos mellores hábitats da península e que co cambio climático poderían perder moitos dos seus ecosistemas chegando mesmo a extinguirse un 97% das especies.

En canto á subida do nivel do @@mar@@, e segundo os últimos datos do estudo máis fiable que se levou a cabo ata o momento, liderado por Portos do Estado, nos vilas de Vigo e A Coruña o nivel das augas subiu uns dez centímetros nos últimos cincuenta anos.

Entroutros, o cambio climático podería afectar tanto á @@agricultura@@ como á pesca, sectores estratéxicos da economía galega, sen contar os cambios no ciclo biolóxico das especies que viven no país. Segundo estudos realizados pola Consellería de medio ambiente, o aumento da temperatura está a afectar á floración e caída de follas das especies vexetais e á aparición ou emigración das @@aves@@. O mesmo estudo amosou que as bolboretas inician o seu voo con seis semanas de antelación e as abellas polinizan ata 55 días antes. As andoriñas aparecen quince días antes que hai trinta anos e a súa emigración atrásase dúas semanas.

Su navegador no es compatible con esta herramienta.

Relación entre vivenda e clima

A forma dunha vivenda

A forma dunha vivenda axúdalle a aproveitar ou evitar a calor, dependendo do clima:

En zonas frías, como montañas ou países do norte, as casas teñen formas compactas, con poucas fiestras e teitos inclinados para evitar perdas de calor e facilitar que a neve esvara.
En zonas cálidas e secas, como desertos, as casas son planas e teñen patios interiores. Así, evítase o sol directo e consérvase a frescura da noite.
En zonas húmidas e calorosas, como os trópicos, as vivendas elevanse sobre piares e teñen grandes teitos inclinados para protexer da choiva e mellorar a ventilación.

Ana Moreiras. *Teitos para a neve, Montreal* (CC BY-SA)

Ana Moreiras. *Casas brancas no Alentejo* (CC BY-SA)

Ana Moreiras. *Palafito Vietnam* (CC BY-SA)

Os materiais

Os materiais que se empregan para construír tamén dependen do clima e dos recursos dispoñibles:

En zonas frías, úsase moito a pedra, madeira ou ladrillo, que manteñen a calor no interior.
En zonas cálidas e secas, empréganse materiais que non acumulan calor, como adobe (terra e palla), barro ou cal.
En zonas húmidas, úsase madeira e materiais lixeiros que sequen rápido e resistan a humidade.

Ademais, as construcións tradicionais adoitan usar materiais locais, o que reduce o custo e a pegada ecolóxica.

Ana Moreiras. *Vivenda de pedra e madeira en Ottawa, Canadá* (CC BY-SA)

Ana Moreiras. *Choza na praia en Cabo Verde* (CC BY-SA)

Ana Moreiras. *Palafito en Chigre, Arxentina* (CC BY-SA)

Elementos estruturais

Algunhas partes da casa axudan a que sexa máis habitable segundo o tempo que faga fóra:

Teitos: poden ser planos (en climas secos), inclinados (para evacuar auga ou neve onde hai moitas precipitacións) ou mesmo moi anchos para facer sombra. Onde neva, tellados a catro augas, xa que presentan menor resistencia ó vento e á neve. Para diminuír os efectos da auga de choiva engádense canalóns: deste xeito conséguese reducir a humidade que se produce sobre os muros máis expostos ó chover con vento.
Fiestras: pequenas en zonas frías (para perder pouca calor) ou grandes e con contras en zonas cálidas (para deixar pasar o aire, pero non o sol). En xeral, cara a norte ábrense xanelas máis pequenas que contra o sur.
Muros: poden ser grosos para conservar calor ou finos e brancos para reflectir a luz solar. Os muros con cámara interior illan mellor. Nas zonas cálidas, as fachadas soen ser claras e as rúas entre casas fanse estreitas e cóbrense de toldos.
Patios: permiten renovar o aire e baixar a temperatura interior.
Galerías: crean un illamento natural por efecto invernadoiro. Son moi propias das vivendas galegas.

Ana Moreiras. *Galería en Compostela* (CC BY-SA)

Exemplos de vivendas en diferentes climas

Como estiveches vendo nas imaxes anteriores, por todo o mundo atopamos exemplos fascinantes de como a xente se adaptou ó seu entorno construíndo vivendas únicas:

Iglu (zona polar): feito con bloques de xeo. A súa forma redonda evita que entre o vento, e o xeo aísla da temperatura exterior.
Casa de adobe (deserto do Sáhara): con muros grosos de barro que manteñen o interior fresco durante o día e quente pola noite.
Palafitos (zonas tropicais, como o Amazonas ou Asia): casas elevadas sobre postes de madeira, para evitar as inundacións e favorecer a ventilación.
Casa galega tradicional: en Galicia, o clima é húmido e con bastante choiva. Por iso, as vivendas eran de pedra (resistente á auga), con cubertas de tella/lousa e espazos anexos para gardar colleitas ou animais. As paredes grosas gardaban a calor no inverno e refrescaban no verán.
Riad marroquí (norte de África): casa organizada arredor dun patio central con fonte. Este espazo interior refresca o ambiente e protexe do sol.

Lectura facilitada

A vivenda e o clima

A forma dunha vivenda

A forma dunha vivenda axúdalle a aproveitar ou evitar a calor, dependendo do clima:

Zonas frías: casas compactas, poucas fiestras, teitos inclinados para evitar perdas de calor e que a neve esvare.
Zonas cálidas e secas: casas planas con patios interiores. Evítase o sol directo e consérvase a frescura da noite.
Zonas húmidas e calorosas: vivendas sobre piares e teitos grandes e inclinados para a choiva e mellor ventilación.

Os materiais

Os materiais que se empregan para construír tamén dependen do clima e dos recursos dispoñibles:

Zonas frías: pedra, madeira ou ladrillo que manteñen a calor.
Zonas cálidas e secas: adobe, barro ou cal, que non acumulan calor.
Zonas húmidas: madeira e materiais lixeiros, que secan rápido e resisten a humidade.

As construcións tradicionais usan materiais locais, reducindo custos e pegada ecolóxica.

Elementos estruturais

Teitos: planos en climas secos, inclinados onde chove ou neva, e con canalóns para evitar humidade.
Fiestras: pequenas en zonas frías, grandes con contras en zonas cálidas. Máis pequenas cara ao norte, máis grandes cara ao sur.
Muros: grosos para conservar calor ou finos e brancos para reflectir o sol. Os muros con cámara illan mellor.
Patios e galerías: renovan o aire e refrescan o interior.

Exemplos de vivendas en diferentes climas

Iglu (zona polar): feito con xeo. A forma redonda evita o vento, e o xeo aísla do frío.

Casa de adobe (deserto do Sáhara): muros grosos de barro que manteñen o interior fresco de día e quente de noite.

Palafitos (trópicos): casas sobre postes de madeira, evitan inundacións e melloran a ventilación.

Casa galega tradicional: de pedra, con teito de tella, paredes grosas, e espazos anexos. Adáptase á choiva e humidade de Galicia.

Riad marroquí (norte de África): organizada arredor dun patio central con fonte que refresca o ambiente.

Vivendas tradicionais no mundo

As vivendas tradicionais son vivendas que foron construídas empregando técnicas e materiais locais na zona onde se construíron. Por este motivo, están mellor adaptadas ás condicións propias de clima e usos sociais, e teñen menor impacto na natureza. Ademais, debido á calidade dos materiais e da man de obra empregada na construción, adoitan ter unha maior durabilidade.

As diferenzas nas casas tradicionais en cada parte do mundo son enormes: a cultura, o clima, os elementos dispoñibles, a funcionalidade e as tradicións fan que en cada lugar do planeta existan diferenzas notables en canto á construción, e así temos cabanas, tendas, iglús, tipis, ranchos, dachas, palafitos...

Preme sobre as áreas ou iconas activas da imaxe para ver o tipo de vivenda de cada unha.

{"typeGame":"Mapa","instructions":"","showMinimize":false,"showActiveAreas":false,"author":"","url":"resources/Mapa_politico_del_mundo,_2018.jpg","authorImage":"Centro Nacional de Informacion Geografica","altImage":"https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Mapa_pol%C3%ADtico_del_mundo,_2018.jpg","itinerary":{"showClue":false,"clueGame":"","percentageClue":40,"showCodeAccess":false,"codeAccess":"","messageCodeAccess":""},"points":[{"id":"p1094169848243","title":"Trullos de Alberobello","type":0,"url":"resources/Trullos_alboredo.jpg","video":"","x":0.5386018144323471,"y":0.32868932149942637,"x1":0,"y1":0,"footer":"Antigas construcións rurais na rexión italiana de Apulia (o “talón da bota\"). Están construídas con muros de cachotería de pedra seca, sen argamasa, e rematadas cunha cuberta cónica cuxa función era avisar, por sinais de fume, dos controis de impostos.","author":"Redpiso","alt":"https://www.redpiso.es/news/casas-tradicionales-alrededor-del-mundo/","iVideo":0,"fVideo":0,"eText":"","iconType":0,"question":"","question_audio":"","toolTip":"","link":"","color":"#000000","fontSize":"14","map":{"id":"a1094169848243","pts":[{"id":"p937562804638","title":"","type":0,"url":"","video":"","x":0,"y":0,"x1":0,"y1":0,"footer":"","author":"","alt":"","iVideo":0,"fVideo":0,"eText":"","iconType":0,"question":"","question_audio":"","toolTip":"","link":"","color":"#000000","fontSize":"14","map":{"id":"a937562804638","url":"","alt":"","author":"","pts":[]},"slides":[{"id":"s937562804638","title":"","url":"","author":"","alt":"","footer":""}],"activeSlide":0}],"url":"","alt":"","author":"","active":0},"slides":[{"id":"s1094169848243","title":"","url":"","author":"","alt":"","footer":""}],"activeSlide":0,"audio":""},{"id":"p54589959089","title":"Palloza irlandesa","type":0,"url":"resources/irlanda.jpg","video":"","x":0.4808510545539276,"y":0.2748543693023978,"x1":0,"y1":0,"footer":"Vivendas labregas de cachotaría con tellados cubertos de palla. Propias do rural de Irlanda.","author":"Redpiso","alt":"https://www.redpiso.es/news/casas-tradicionales-alrededor-del-mundo/","iVideo":0,"fVideo":0,"eText":"","iconType":0,"question":"","question_audio":"","toolTip":"","link":"","color":"#000000","fontSize":"14","map":{"id":"a54589959089","pts":[{"id":"p1592118458277","title":"","type":0,"url":"","video":"","x":0,"y":0,"x1":0,"y1":0,"footer":"","author":"","alt":"","iVideo":0,"fVideo":0,"eText":"","iconType":0,"question":"","question_audio":"","toolTip":"","link":"","color":"#000000","fontSize":"14","map":{"id":"a1592118458277","url":"","alt":"","author":"","pts":[]},"slides":[{"id":"s1592118458277","title":"","url":"","author":"","alt":"","footer":""}],"activeSlide":0}],"url":"","alt":"","author":"","active":0},"slides":[{"id":"s54589959089","title":"","url":"","author":"","alt":"","footer":""}],"activeSlide":0,"audio":""},{"id":"p623041630885","title":"Tipi indio","type":0,"url":"resources/tipi.jpg","video":"","x":0.2376899603290036,"y":0.33116504706225347,"x1":0,"y1":0,"footer":"Feitos de peles e madeira, garantizaban fresco no verán e calor en inverno. Moi útiles pola súa facilidade de montaxe e desmontaxe.","author":"Redpiso","alt":"https://www.redpiso.es/news/casas-tradicionales-alrededor-del-mundo/","iVideo":0,"fVideo":0,"eText":"","iconType":0,"question":"","question_audio":"","toolTip":"","link":"","color":"#000000","fontSize":"14","map":{"id":"a623041630885","pts":[{"id":"p1683756351195","title":"","type":0,"url":"","video":"","x":0,"y":0,"x1":0,"y1":0,"footer":"","author":"","alt":"","iVideo":0,"fVideo":0,"eText":"","iconType":0,"question":"","question_audio":"","toolTip":"","link":"","color":"#000000","fontSize":"14","map":{"id":"a1683756351195","url":"","alt":"","author":"","pts":[]},"slides":[{"id":"s1683756351195","title":"","url":"","author":"","alt":"","footer":""}],"activeSlide":0}],"url":"","alt":"","author":"","active":0},"slides":[{"id":"s623041630885","title":"","url":"","author":"","alt":"","footer":""}],"activeSlide":0,"audio":""},{"id":"p1637999408031","title":"Rancho americano","type":0,"url":"resources/rancho.jpg","video":"","x":0.21793312142322854,"y":0.3175728140525447,"x1":0,"y1":0,"footer":"De madeira e metal, con amplas parcelas de cultivo arredor e construcións adxacentes para o gando.","author":"Redpiso","alt":"https://www.redpiso.es/news/casas-tradicionales-alrededor-del-mundo/","iVideo":0,"fVideo":0,"eText":"","iconType":0,"question":"","question_audio":"","toolTip":"","link":"","color":"#000000","fontSize":"14","map":{"id":"a1637999408031","pts":[{"id":"p61952837925","title":"","type":0,"url":"","video":"","x":0,"y":0,"x1":0,"y1":0,"footer":"","author":"","alt":"","iVideo":0,"fVideo":0,"eText":"","iconType":0,"question":"","question_audio":"","toolTip":"","link":"","color":"#000000","fontSize":"14","map":{"id":"a61952837925","url":"","alt":"","author":"","pts":[]},"slides":[{"id":"s61952837925","title":"","url":"","author":"","alt":"","footer":""}],"activeSlide":0}],"url":"","alt":"","author":"","active":0},"slides":[{"id":"s1637999408031","title":"","url":"","author":"","alt":"","footer":""}],"activeSlide":0,"audio":""},{"id":"p1174608021740","title":"Dacha rusa","type":0,"url":"resources/dacha.jpg","video":"","x":0.6373860089612224,"y":0.23601941784608713,"x1":0,"y1":0,"footer":"Casa de campo da clase media rusa do s. XIX. De madeira, só aptas para os meses cálidos.","author":"Redpiso","alt":"https://www.redpiso.es/news/casas-tradicionales-alrededor-del-mundo/","iVideo":0,"fVideo":0,"eText":"","iconType":0,"question":"","question_audio":"","toolTip":"","link":"","color":"#000000","fontSize":"14","map":{"id":"a1174608021740","pts":[{"id":"p902630226327","title":"","type":0,"url":"","video":"","x":0,"y":0,"x1":0,"y1":0,"footer":"","author":"","alt":"","iVideo":0,"fVideo":0,"eText":"","iconType":0,"question":"","question_audio":"","toolTip":"","link":"","color":"#000000","fontSize":"14","map":{"id":"a902630226327","url":"","alt":"","author":"","pts":[]},"slides":[{"id":"s902630226327","title":"","url":"","author":"","alt":"","footer":""}],"activeSlide":0}],"url":"","alt":"","author":"","active":0},"slides":[{"id":"s1174608021740","title":"","url":"","author":"","alt":"","footer":""}],"activeSlide":0,"audio":""},{"id":"p880327893895","title":"Palafitos, Sudamérica e Índico","type":0,"url":"resources/palafito.jpg","video":"","x":0.3182370727910097,"y":0.5777669443667514,"x1":0,"y1":0,"footer":"Vivendas de madeira e colorido alegre que se constrúen sobre augas tranquilas, pousadas en piares de madeira. Propias de economías baseadas na pesca.","author":"Redpiso","alt":"https://www.redpiso.es/news/casas-tradicionales-alrededor-del-mundo/","iVideo":0,"fVideo":0,"eText":"","iconType":0,"question":"","question_audio":"","toolTip":"","link":"","color":"#000000","fontSize":"14","map":{"id":"a880327893895","pts":[{"id":"p1647966687016","title":"","type":0,"url":"","video":"","x":0,"y":0,"x1":0,"y1":0,"footer":"","author":"","alt":"","iVideo":0,"fVideo":0,"eText":"","iconType":0,"question":"","question_audio":"","toolTip":"","link":"","color":"#000000","fontSize":"14","map":{"id":"a1647966687016","url":"","alt":"","author":"","pts":[]},"slides":[{"id":"s1647966687016","title":"","url":"","author":"","alt":"","footer":""}],"activeSlide":0}],"url":"","alt":"","author":"","active":0},"slides":[{"id":"s880327893895","title":"","url":"","author":"","alt":"","footer":""}],"activeSlide":0,"audio":""},{"id":"p605284851190","title":"Hanok, Corea","type":0,"url":"resources/hanok.jpg","video":"","x":0.8273556138244443,"y":0.3272815074735475,"x1":0,"y1":0,"footer":"Casas de madeira e tellas propias de Corea. Utilizaban un sistema de calefacción chamado ondol que mantiña quente o chan de madeira, razón pola que se fai vida directamente no chan.","author":"Redpiso","alt":"https://www.redpiso.es/news/casas-tradicionales-alrededor-del-mundo/","iVideo":0,"fVideo":0,"eText":"","iconType":0,"question":"","question_audio":"","toolTip":"","link":"","color":"#000000","fontSize":"14","map":{"id":"a605284851190","pts":[{"id":"p635873052510","title":"","type":0,"url":"","video":"","x":0,"y":0,"x1":0,"y1":0,"footer":"","author":"","alt":"","iVideo":0,"fVideo":0,"eText":"","iconType":0,"question":"","question_audio":"","toolTip":"","link":"","color":"#000000","fontSize":"14","map":{"id":"a635873052510","url":"","alt":"","author":"","pts":[]},"slides":[{"id":"s635873052510","title":"","url":"","author":"","alt":"","footer":""}],"activeSlide":0}],"url":"","alt":"","author":"","active":0},"slides":[{"id":"s605284851190","title":"","url":"","author":"","alt":"","footer":""}],"activeSlide":0,"audio":""},{"id":"p1400962388373","title":"Iglú Alaska, Canadá, Ártico","type":0,"url":"resources/iglu.jpg","video":"","x":0.17234041625605528,"y":0.13699024533762516,"x1":0,"y1":0,"footer":"Casas de xeo dos pobos inuit. Son refuxios temporais para a caza en inverno. A súa construción é moi sinxela e barata e proporciona o abrigo necesario.","author":"Redpiso","alt":"https://www.redpiso.es/news/casas-tradicionales-alrededor-del-mundo/","iVideo":0,"fVideo":0,"eText":"","iconType":0,"question":"","question_audio":"","toolTip":"","link":"","color":"#000000","fontSize":"14","map":{"id":"a1400962388373","pts":[{"id":"p1714482276301","title":"","type":0,"url":"","video":"","x":0,"y":0,"x1":0,"y1":0,"footer":"","author":"","alt":"","iVideo":0,"fVideo":0,"eText":"","iconType":0,"question":"","question_audio":"","toolTip":"","link":"","color":"#000000","fontSize":"14","map":{"id":"a1714482276301","url":"","alt":"","author":"","pts":[]},"slides":[{"id":"s1714482276301","title":"","url":"","author":"","alt":"","footer":""}],"activeSlide":0}],"url":"","alt":"","author":"","active":0},"slides":[{"id":"s1400962388373","title":"","url":"","author":"","alt":"","footer":""}],"activeSlide":0,"audio":""},{"id":"p1160008585216","title":"Casa xaponesa","type":0,"url":"resources/xaponesa.jpg","video":"","x":0.8531914800858426,"y":0.3389320373535156,"x1":0,"y1":0,"footer":"Casas con portas corredizas e chan de tatami nas que se dorme e come no chan, o que deixa máis espazo. Adoitan ter fermosos xardíns, rasgo esencial da cultura xaponesa.","author":"Redpiso","alt":"https://www.redpiso.es/news/casas-tradicionales-alrededor-del-mundo/","iVideo":0,"fVideo":0,"eText":"","iconType":0,"question":"","question_audio":"","toolTip":"","link":"","color":"#000000","fontSize":"14","map":{"id":"a1160008585216","pts":[{"id":"p1521588382628","title":"","type":0,"url":"","video":"","x":0,"y":0,"x1":0,"y1":0,"footer":"","author":"","alt":"","iVideo":0,"fVideo":0,"eText":"","iconType":0,"question":"","question_audio":"","toolTip":"","link":"","color":"#000000","fontSize":"14","map":{"id":"a1521588382628","url":"","alt":"","author":"","pts":[]},"slides":[{"id":"s1521588382628","title":"","url":"","author":"","alt":"","footer":""}],"activeSlide":0}],"url":"","alt":"","author":"","active":0},"slides":[{"id":"s1160008585216","title":"","url":"","author":"","alt":"","footer":""}],"activeSlide":0,"audio":""},{"id":"p1316482631904","title":"Palapa filipina","type":0,"url":"resources/Filipina.jpg","video":"","x":0.775683881301648,"y":0.4651455851434504,"x1":0,"y1":0,"footer":"Vivendas ó aire libre pensadas para refuxiarse baixo o seu teito de palmeiras secas e así poder afrontar mellor a calor.","author":"Redpiso","alt":"https://www.redpiso.es/news/casas-tradicionales-alrededor-del-mundo/","iVideo":0,"fVideo":0,"eText":"","iconType":0,"question":"","question_audio":"","toolTip":"","link":"","color":"#000000","fontSize":"14","map":{"id":"a1316482631904","pts":[{"id":"p66841510032","title":"","type":0,"url":"","video":"","x":0,"y":0,"x1":0,"y1":0,"footer":"","author":"","alt":"","iVideo":0,"fVideo":0,"eText":"","iconType":0,"question":"","question_audio":"","toolTip":"","link":"","color":"#000000","fontSize":"14","map":{"id":"a66841510032","url":"","alt":"","author":"","pts":[]},"slides":[{"id":"s66841510032","title":"","url":"","author":"","alt":"","footer":""}],"activeSlide":0}],"url":"","alt":"","author":"","active":0},"slides":[{"id":"s1316482631904","title":"","url":"","author":"","alt":"","footer":""}],"activeSlide":0,"audio":""}],"isScorm":0,"textButtonScorm":"Gardar a puntuación","repeatActivity":false,"textAfter":"","evaluation":0,"selectsGame":[{"typeSelect":0,"numberOptions":4,"quextion":"","options":["","","",""],"solution":"","solutionWord":"","percentageShow":35,"msgError":"","msgHit":""}],"isNavigable":true,"showSolution":true,"timeShowSolution":3,"version":2,"percentajeIdentify":100,"percentajeShowQ":100,"percentajeQuestions":100,"autoShow":false,"autoAudio":true,"optionsNumber":0,"evaluationF":false,"evaluationIDF":"","id":"2024781768-120","order":"","msgs":{"msgSubmit":"Enviar","msgIndicateWord":"Proporcione unha palabra ou expresión","msgClue":"Xenial! A pista é:","msgErrors":"Erros","msgHits":"Acertos","msgScore":"Puntuación","msgMinimize":"Minimizar","msgMaximize":"Maximizar","msgFullScreen":"Pantalla Completa","msgNoImage":"Pregunta sen imaxes","msgSuccesses":"Correcto! | Excelente! | Xenial! | Moi ben! | Perfecto!","msgFailures":"Non era iso! | Incorrecto! | Non é correcto! | Sentímolo! | Erro!","msgTryAgain":"Necesitas polo menos un %s% de respostas correctas para conseguir a información. Volve tentalo.","msgEndGameScore":"Antes de gardar a puntuación comece a partida.","msgScoreScorm":"A puntuación non se pode gardar porque esta páxina non forma parte dun paquete SCORM.","msgPoint":"Punto","msgAnswer":"Resposta","msgOnlySaveScore":"Só se pode gardar a puntuación unha vez!","msgOnlySave":"Só se pode gardar unha vez","msgInformation":"Información","msgYouScore":"A puntuación","msgOnlySaveAuto":"A puntuación gardarase despois de cada pregunta. Só se pode xogar unha vez.","msgSaveAuto":"A puntuación gardarase automaticamente despois de cada pregunta.","msgSeveralScore":"Pódese gardar a puntuación tantas veces como se queira","msgYouLastScore":"A última puntuación gardada é","msgActityComply":"Xa realizaches esta actividade.","msgPlaySeveralTimes":"Pódese realizar esta actividade tantas veces como se queira","msgClose":"Pechar","msgPoints":"puntos","msgPointsA":"Puntos","msgQuestions":"Preguntas","msgAudio":"Audio","msgAccept":"Aceptar","msgYes":"Si","msgNo":"Non","msgShowAreas":"Amosar áreas activas","msgShowTest":"Amosar cuestionario","msgGoActivity":"Prema aquí para realizar esta actividade","msgSelectAnswers":"Seleccione as opcións correctas e prema no botón ","msgCheksOptions":"Marca tódalas opcións na orde axeitada e preme no botón ","msgWriteAnswer":"Escribe a palabra ou frase correcta e preme no botón ","msgIdentify":"Identifica","msgSearch":"Buscar","msgClickOn":"Prema sobre","msgReviewContents":"Debes repasar o %s% dos contidos da actividade antes de completar o cuestionario.","msgScore10":"Todo perfecto! Parabéns! Desexas repetir esta actividade?","msgScore4":"Non superaches esta proba. Repasa os seus contidos e téntao de novo. Desexas repetir a actividade?","msgScore6":"Moi ben! Superaches a proba, pero seguro que o podes mellorar. Desexas repetir esta actividade?","msgScore8":"Case perfecto! Aínda podes facelo mellor. Desexas repetir esta actividade?","msgNotCorrect":"Non é correcto! Premiches sobre","msgNotCorrect1":"Non é correcto! Premiches sobre","msgNotCorrect2":"e a resposta correcta é","msgNotCorrect3":"Téntao outra vez!","msgAllVisited":"Xenial! Visitaches os puntos necesarios.","msgCompleteTest":"Podes facer o test.","msgPlayStart":"Prema aquí para comezar","msgSubtitles":"Subtítulos","msgSelectSubtitles":"Seleccione un ficheiro de subtítulos. Formatos admitidos:","msgNumQuestions":"Número de preguntas","msgHome":"Inicio","msgReturn":"Volver","msgCheck":"Comprobar","msgUncompletedActivity":"Actividade non completada","msgSuccessfulActivity":"Actividade superada. Puntuación: %s","msgUnsuccessfulActivity":"Actividade non superada. Puntuación: %s","msgTypeGame":"Mapa"}}

O navegador non é compatible con esta ferramenta.

Tecnoloxía e literatura

Os Mundos de Aldebarán (de ECC Edicións) é unha colección de banda deseñada de ciencia ficción que nos leva a territorios fascinantes cheos de fermosas e terroríficas criaturas.

Aldebarán. No século XXII, a Terra fundou varias colonias no espazo como Aldebarán-4, onde comezan a ocorrer acontecementos inexplicables. Marc Sorensen e Kim Keller embárcanse nunha viaxe na procura de respostas.
Betelgeuse. A extraordinaria viaxe continúa, con máis aventuras, paisaxes salvaxes e fauna pintoresca. Acompañada polo tenente Steve Hudson e o coronel Wong, Kim Keller embarcase nunha misión chea de misterios.
Antares . Kim Keller embárcase nunha nova expedición á colonia Antares-5 para evitar unha catástrofe. Alí agárdanos máis perigos, xa que algo estraño comeza a suceder no seu interior.
Superviventes . Na súa viaxe ó sistema Aldebarán, a nave espacial Tycho Brahe sofre unha avaría inexplicable e desintegrárase no medio do espazo. Uns cantos viaxeiros conseguen escapar nunha nave de rescate con rumbo a un destino incerto nun planeta inexplorado.
Regreso a Aldebarán. Kim Keller decátase de que se fixo famosa en todo Aldebarán. Agora debe supervisar un equipo de científicos encargados de estudar o cubo situado nun bosque que agocha un portal cuántico. Alí coñecerán a unha supervivente chamada Manon.
Neptuno. Despois de completar o seu adestramento, Manon é nomeada axente especial da ONU e parte dun grupo de elite que debe descubrir as intencións dun grupo de alieníxenas que se dirixen ó noso planeta. Afortunadamente, terán a axuda de Kim Keller.

Licenciado baixo a Licenza Creative Commons Atribución Compartir igual 4.0