Pensa por ti

• Que sucedeu? Quen son as vítimas do discurso de odio neste exemplo?
• Que forma de prexuízo e/ou discriminación se deu (por exemplo, racismo, sexismo, etc.)?
• Cales son as consecuencias que estas expresións teñen nas vítimas? Que consecuencias teñen na sociedade en xeral?
• Que pode suceder se estas situacións de odio cibernético non son controladas?

1. "As gordas son como as medicinas, só as chingas se estás enfermo. #GordasNonPodenSerFelices"
2. "Non hai peor castigo que ser homosexual, excepto ser negro homosexual. GaisNonMerecenIgualdade"
3. "Sempre un puto moro merda marroquí" [inserindo a nova sobre a identificación dun belga-marroquí como coordinador dos atentados de París e Bruxelas]
4. "Gordo e nazi. Fáltalle ser galego"
5. "Estes sudacas aprópianse da praza, das canchas, e son uns merdentos, póñense a mexar en calquera sitio. Deportacións masivas, iso é o que fai falta"
6. "Retirar os gais da vida pública. Asine aquí para dicírllelo aos políticos"
7. "Son só criaturas, negros non humanos, que moitos idiotas progres din que foxen da morte e a guerra. Pero, onde están as mulleres e fillos? Non deberían estar con eles para saír fuxindo igual da morte?"
8. "Metade das persoas da miña idade son putas, dous terzos homosexuais e un terzo normais"
9. "Os galegos din que teñen lingua propia, pero é mestura de castelán e portugués e ese acento de subnormal que teñen"
10. "As mulleres sempre controlándoo todo pero índose co máis malote. Merecen o que lles pasa"

a) Cal será a frase máis xeral do cuarto parágrafo (o que comeza "As investigacións tamén apuntan...")?
b) Redactade a listaxe das ideas, reelaboradas, dese mesmo parágrafo, incluíndo a seguinte.

- Moitos medios presentan con connotacións negativas determinados grupos sociais ou nacionalidades.
...

c) Diferenciade as ideas principais e secundarias, con subliñado previo, do sexto parágrafo (o que comeza "Outro estudo...").
d) Compoñede un esquema visualmente claro coas ideas dos catro parágrafos de Estereotipo, prexuízo, rumor e discriminación.
e) Explicade por que hai unha relación de progresión entre estereotipo, prexuízo e discriminación.
f) Conectade dun xeito máis claro os diferentes modos de intolerancia do gráfico da p. 3 do primeiro documento.
g) Engadide cando menos unha forma máis de discriminación ás nove recollidas nesa mesma páxina.
h) Cal das cinco posibilidades de actuación escolleriades ante un caso que vos indignase e por que.
i) Escollede agora as cinco estratexias de resposta máis útiles segundo a vosa opinión.
k) Que dous dereitos e principios dos sintetizados na páxina 2 do segundo documento se relacionan directamente co tema da expresión do odio na rede? Por que? l) Despois de lembrar que, tal e como establece o artigo 18 da Declaración Universal, "Toda persoa ten dereito á liberdade de pensamento, de conciencia e de relixión”, incluíndo a liberdade de manifestar crenzas, xa sexa de forma individual ou colectiva, en público ou en privado, dise que "este dereito comprende a liberdade relixiosa e non debe ser utilizado ilegalmente para limitar os Dereitos Humanos". A que credes que se refire isto último?
m) De que xeito o artigo "Todo o mundo ten o deber e a responsabilidade de respectar os dereitos de todos os individuos na contorna da internet" pode colisionar coa liberdade de expresión (punto 5 do segundo documento)? Elaborade unhas conclusións persoais ao respecto.

• Cales son os feitos básicos presentes nas tres noticias?
• Que diferenzas se advirten nos titulares? Consultade o apoio que está máis abaixo.
• Que distintos focos de atención (o cantante, a policía...) hai en cada nova? A cal desles se lle presta máis atención en cada unha?
• Que datos significativos varían dunha noticia a outra?
• Como contribúen as imaxes a apoiar a perspectiva de cada xornal?
• Localizade algunha valoración na noticia do ABC. Botade tamén aquí man do apoio.
• Cal credes que é a noticia máis obxectiva e cal a menos? Por que?

Titulares e recursos de modalización

Elaboración de titulares

- Suxeito + Predicado con complementos, co verbo en presente de indicativo, pretérito perfecto ou futuro: A neve e o xeo dificultan o tránsito
- Estilo nominal (sen verbo): Retencións na AP9 por causa da neve
- Declaracións en estilo directo: Vázquez: "As institucións non están a cumprir co seu papel"

Tipos de titulares
Informativos: claros e afirmativos (por exemplo, todos os anteriores)
Rechamantes: con recursos retóricos (No último suspiro), ambiguos (Viaxe sen airbag), etc.

Perspectivas
Os titulares, tanto os informativos como os rechamantes, poden mostrar a perspectiva do xornalista sobre a noticia, e condicionar a lectura desta. O contraste de titulares dunha mesma nova en medios de distinta orientación deixa ver claramente diferentes ópticas: máis críticas, máis compracentes, máis "neutrais".

Recursos de modalización

O emisor dos actos comunicativos, aínda que non empregue a 1ª persoa nin expresións como “penso que...”, “a min paréceme...”, soe mostrar a súa actitude en relación co que está a comunicar, polo ton que emprega, pola escolla do léxico, etc. Iso é o que entendemos por modalización. No caso da prensa, alteran a información e condicionan o noso coñecemento da realidade.

1. Mecanismos extralingüísticos.
- A elección duns contidos fronte a outros desbotados e ocultados
- O lugar na páxina ou no tempo do radio/telexornal e a extensión da noticia
- O apoio gráfico: imaxes suxestivas ou non, etc.

2. Mecanismos lingüísticos.
Os principais recursos lingüísticos para expresar a postura do emisor:
- Presenza de léxico valorativo (segundo o contexto): substantivos como progreso, éxito, logro, fracaso, ridículo...; adxectivos como furibundo, estupendo, grandioso, magnífico, decepcionante, pésimo, cruel...; verbos como rebentar, impoñer, triunfar, someterse...; adverbios como lamentabelmente, evidentemente, felizmente...; expresións como romper con, abrazarse a, é imprescindíbel, é conveniente...
- Uso de substantivos, adxectivos ou verbos de significado bélico, con connotacións de agresividade: retagarda, implacábel, atacar... Ou ben con valor positivo: brillo, xenial, coroar...
- Modalidade oracional desiderativa: Ogallá...
- Perífrases modais: hai que + INF, deber + INF, etc.

Exemplos en titulares reais:

Telefónica e Xunta prometen en campaña crear 500 empregos tras destruíren 1.600 traballos
Dimite por fin o alcalde de Ourense ao quedar sen apoios
Feijoo brilla en Madrid
Volve a movida a Santiago: horas de diversión, moito ruído e un disparate de alcol