Eixes da proposta didáctica

Esta proposta didáctica baséase nos seguintes eixes da materia de Lingua Castelá e Literatura de 1º de ESO:

Reflexión explícita sobre o funcionamento da lingua, que proporciona a ferramenta necesaria para desenvolver a conciencia lingüística e mellorar os procesos de expresión, comprensión e recepción crítica de textos de diferentes ámbitos.
Interacción oral e escrita adecuadas nos distintos contextos en función do propósito comunicativo.
Interpretación de textos literarios e non literarios (sociais e propios da vida cotiá).
Concienciación para a consecución dos Obxectivos de Desenvolvemento Sostible (ODS), concretamente o ODS 4 (educación de calidade), mediante a inclusión da ludificación como metodoloxía que activa a motivación pola aprendizaxe.

Contidos, obxectivos específicos e competencias clave

Tendo en conta a programación didáctica de referencia publicada en PROENS para a materia de Lingua Castelá e Literatura de 1º de ESO, este REA traballa os contidos da unidade 4 (O misterio das palabras). Nesta proposta, trasládase ao primeiro trimestre, en concreto como segunda unidade do curso, para que o alumnado afonde na súa reflexión sobre a lingua desde o comezo e poida aplicar os coñecementos adquiridos nos outros dous trimestres, especialmente nas unidades quinta e sétima.

Por iso, este recurso céntrase nos seguintes bloques de contidos:

Bloque 2. Comunicación: comprensión oral e escrita.
Bloque 5. Reflexión sobre a lingua.

Contidos	Bloque da materia
Recoñecemento dos elementos lingüísticos en textos orais, escritos e multimodais. Uso de dicionarios, de manuais de consulta e de correctores ortográficos en soporte analóxico ou dixital. Os signos básicos de puntuación como mecanismo organizador do texto escrito. A súa relación co significado.	Bloque 2
Elaboración de conclusións propias sobre o funcionamento do sistema lingüístico cunha linguaxe específica a partir da observación, comparación e clasificación das unidades comunicativas e do contraste entre linguas. Diferenzas relevantes e interseccións entre a lingua oral e a lingua escrita atendendo a aspectos sintácticos, léxicos e pragmáticos. Aproximación á lingua como sistema e ás súas unidades básicas tendo en conta os diferentes niveis: o son e o sistema de escritura, as palabras (forma e significado) e a súa organización no discurso (orde das palabras, compoñentes das oracións ou conexión entre os significados). Relación entre os esquemas semántico e sintáctico da oración simple. Observación e transformación de enunciados de acordo con estes esquemas e co uso da terminoloxía sintáctica necesaria. Orde das palabras e concordancia. Estratexias de uso progresivamente autónomo de dicionarios e manuais de gramática para obter información gramatical básica.	Bloque 5

Contidos

Bloque da materia

Recoñecemento dos elementos lingüísticos en textos orais, escritos e multimodais.
- Uso de dicionarios, de manuais de consulta e de correctores ortográficos en soporte analóxico ou dixital.
- Os signos básicos de puntuación como mecanismo organizador do texto escrito. A súa relación co significado.

Bloque 2

Elaboración de conclusións propias sobre o funcionamento do sistema lingüístico cunha linguaxe específica a partir da observación, comparación e clasificación das unidades comunicativas e do contraste entre linguas.
- Diferenzas relevantes e interseccións entre a lingua oral e a lingua escrita atendendo a aspectos sintácticos, léxicos e pragmáticos.
- Aproximación á lingua como sistema e ás súas unidades básicas tendo en conta os diferentes niveis: o son e o sistema de escritura, as palabras (forma e significado) e a súa organización no discurso (orde das palabras, compoñentes das oracións ou conexión entre os significados).
- Relación entre os esquemas semántico e sintáctico da oración simple. Observación e transformación de enunciados de acordo con estes esquemas e co uso da terminoloxía sintáctica necesaria. Orde das palabras e concordancia.
- Estratexias de uso progresivamente autónomo de dicionarios e manuais de gramática para obter información gramatical básica.

Bloque 5

Os obxectivos da materia nos que se centra especificamente este REA son os seguintes:

Obxectivos	Descrición
OBX5	Producir textos escritos e multimodais coherentes, cohesionados, adecuados e correctos atendendo ás convencións propias do xénero discursivo elixido, para construír coñecemento e para dar resposta de maneira informada, eficaz e creativa a demandas comunicativas concretas.
OBX9	Mobilizar o coñecemento sobre a estrutura da lingua e os seus usos e reflexionar de maneira progresivamente autónoma sobre as eleccións lingüísticas e discursivas, coa terminoloxía adecuada, para desenvolver a conciencia lingüística, aumentar o repertorio comunicativo e mellorar as destrezas tanto de produción oral e escrita como de recepción crítica.

As competencias clave e os descritores operativos traballados son os seguintes:

Competencias clave	Clave dos descritores operativos
Competencia en comunicación lingüística (CCL)	CCL1, CCL2, CCL3, CCL5
Competencia plurilingüe (CP)	CP3
Competencia matemática e competencia en ciencia, tecnoloxía e enxeñería (STEM)	STEM1
Competencia dixital (CD)	CD2, CD3
Competencia persoal, social e de aprender a aprender (CPSAA)	CPSAA3, CPSAA5
Competencia cidadá (CC)	CC1, CC2, CC3