Producción Artística

Obra de Xuventude: Susana e os Vellos (1610)

Artemisia Gentilleschi. Susana e os Vellos, 1610, Wikipedia, (CC BY-NC-SA)

En 1610, cando tiña 17 anos, Artemisia Gentileschi pintou un cadro que chegaría a estar entre as súas pinturas máis coñecidas: a súa versión de Susana e os vellos, unha escena bíblica na que dous homes sorprenden a Susana mentres se baña e ameázana con acusala de adulterio si non se deita con eles. 

No seu cadro, a expresión e linguaxe corporal de Susana non deixan lugar a dúbidas: ao contrario que noutras versións da escena nas que a moza só parece un pouco molesta ou nos que se mostra mesmo divertida e cun medio sorriso de flirteo, aquí lese de forma evidente a incomodidade extrema, a repulsa, o medo.

A perfección técnica do cadro fixo que durante moito tempo dubidásese da autoría de Artemisia: algo así non o podía pintar unha rapariga de 17 anos, sen dúbida era obra do seu pai, o tamén pintor Orazio Gentileschi. Ou o pintou ela, si, pero máis tarde. A opinión experta hai xa tempo que o aceptou: foi Artemisia e foi en 1610.

A sía obra máis coñecida: Judith e Holofernes

Artemisia Gentilleschi. Judith e Holofernes, Wikimedia (CC BY-NC-SA)

Esta é unha das grandes obras da pintora Artemisia Gentileschi (1593 – 1654), a gran pintora do Barroco, cuxo nome realmente non é excesivamente coñecido. Aínda que na súa época alcanzou bastante prestixio.

Trátase dun lenzo pintado ao óleo cara ao ano 1620 e que na actualidade exponse na Galería dos Uffizi, curiosamente moi preto de varios cadros de Caravaggio, co cal ás veces se lle compara, dada a tremenda influencia deste artista nas súas obras. Curiosamente Caravaggio tamén fixo un cadro coa mesma temática.

Esta de Judith decapitando a Holofernes podería ser un bo exemplo de como traballou os claroscuros e o realismo seguindo as correntes caravaggistas. Unha obra de temática bastante truculenta e dunha carga de brutalidade que a pintora deixou ben ás claras. Tanto é así que cando entregou a obra a Cosimo II de Medicis quen lla encargou, leste mandou que o cadro colgase nunha estancia non moi frecuentada do Palacio Pitti, e mesmo se di que non lle pagou, e que a pintora non a cobrou até a morte de Cosimo II e grazas á intervención ao seu favor do propio Galileo Galilei, co que lle unía unha sincera amizade.

A escena representa o triunfo da heroína bíblica Judith. Un personaxe que tiña que salvar ao seu pobo dos asirios, comandados por Holofernes. Para iso, Judith, unha muller virtuosa e caste foi capaz de engatusar ao seu inimigo e finalmente rebanarle o pescozo, dunha forma tan brutal como a que vemos no cadro.

Unha escena en grao sumo explícito como outras moitas que pintou Artemisia Gentileschi, xa que ela mesma fixouse neste tipo de mulleres fortes, porque a propia artista sufriu unha violación de moza a cargo do seu preceptor o paisajista Agostino Tassi, e ese feito obviamente marcoulle para toda a súa vida.

E evidentemente unha muller como a Judith atraíalle enormemente porque ela fora capaz de exercitar a violencia sobre o seu inimigo. Tanto é así, que na Galería Palatina do propio Palazzo Pitti na actualidade consérvase outra tea que representa a Judith e a súa doncela.

Mesmo hai críticos que especulan que a pintora á hora de facer o rostro do seu protagonista fíxose un autorretrato, e por suposto, a cara de Holofernes lembraría á de Tassi.

Aquel episodio da violación marcoulle non só psicoloxicamente, senón tamén socialmente, xa que tivo que sufrir un xuízo realmente humillante, a pesar de que a culpabilidade do agresor quedou probada. Con todo, foi unha muller moi forte, capaz de loitar e levantarse até alcanzar bastante éxito en vida e traballando para grandes mecenas italianos e ingleses. Aínda que, só con que digamos que conseguiu vivir holgadamente da súa arte xa sería de admirar, porque aquilo non era nada fácil para as mulleres.