Modos eclesiásticos ou gregorianos

Tomando como referencia os modos gregos, no s. IX aséntase a base do que será o noso sistema musical actual.

Os modos eclesiásticos ou gregorianos reciben ese nome porque nesa época a Iglesia era a que tiña os medios para compoñer música escrita e polo papa Gregorio Magno, considerado o creador de todo o sistema.

Pero o sistema tamén foi empregado polos trobadores, aínda que foi a Iglesia a que axudou na súa difusión.

Igual que no sistema grego, hai 8 modos, dos cales os principais reciben o nome de auténticos e os secundarios de plagais, pero neste caso son ascendentes:

Protus

autentico finalis re repercusio la

plagal, finalis re, repercusio fa

Deuterus

autentico finalis mi, repercusio do

Plagal, finalis mi, repercusio la

Tritus

autentico finalis fa, repercusio do

plagal, finalis fa, repercusio la

Tetrardus

auténtico, finalis sol, repercusio re

plagal, finalis sol, repercusio do

Á nota máis importante do modo chámaselle nota finalis, que sería como a nosa tónica, é dicir, a primeira nota; e a seguinte nota máis importante chámase repercusio, que sería a dominante; é a nota sobre a que se organiza a melodía.

Cada modo auténtico ten un correspondente plagal, e ambos teñen a mesma nota finalis. No modo auténtico a repercusio está a unha 5ª ascendente e no plagal a unha 3ª.

Hai un recurso nemotécnico para lembrarse de todas as repercusio:

La Farola de Laredo= La-Fa-Do-La-Re-La-Re-Do

A nota Si non era fixa. Para evitar o tritono Fa- Si, considerado o "diabulus in musica", que se consideraba moi desagradable, poñíase un bemol.

Debuxo man con notas musicais Na Idade Media un monxe, Guido D`Arezzo, estableceu as bases da notación actual empregando o que se coñece co nome de Mano Guidoniana, onde cada parte da man indicaba unha altura.

Foi o creador do tetragrama (4 liñas) e da notación cuadrada, antecesores do que serán o pentagrama e as notas redondas que empregamos hoxe en día.

Tamén é o creador da Solmisación, que ven sendo o nome das notas: a través do Himno de San Ioan, no comezo de cada verso e con diferente altura, empregando a primeira sílaba, xurdiron 6 notas: Ut, Re, Mi, Fa, Sol, La. Posteriormente engadiuse o Si (das dúas primeiras letras de San Ioan); e no s. XVII cambiouse o Ut polo Do.

tetragrama con notación cuadrada

Nesa mesma época, Odón de Cluny, empregaba un sistema de notación baseado en letras, que a día de hoxe todavía permanece, na notación anglosaxona (A, B, C, D, E, F, G).