PRINCIPAL

Saltar navegación

1- Bloque occidental

Abrangue a parte occidental das provincias da Coruña e de Pontevedra e unha pequena zona no sudoeste da provincia de Ourense. En xeral, os trazos propios deste bloque son considerados máis innovadores cós dos outros bloques. Dentro deste bloque localízanse as áreas fisterrá, bergantiñá e pontevedresa.

Onde está Xoán?

Como se chama a área lingüística na que está Xoán?

área

Habilitar JavaScript

Trazo fonéticos

-Gheada: fenómeno que consiste na pronuncia aspirada do /g/ en calquera posición:ghato, algho...

-Seseo: fenómeno consistente na inexistencia do fonema "z" /θ/, no seu lugar, existen dous tipos de "s" /S / (un apical e outro predorsal). Segundo a posición na que se dea, distínguense dous tipos de seseo: implosivo, en posición final de sílaba: lus, des, rapás, etc.; e explosivo, en posición inicial de sílaba: sebola, faser, etc.

lus/sopa (seseo implosivo) //seseo total: sopa/ sebola/lus

-Ditongo oi convive ó lado de ui, que proveñen dos grupos latinos –ULT-, _UCT-, _OCT-, _ORI- (área fisterrá e sur de Pontevedra): noite, troita, loita, moito, coiro, nuite (só fisterrá) truita, luita, cuiro.

-Mantemento do ditongo ai diante de –x: caixa, baixo.

-Eliminación do U do grupo CUA: catro, cando, cal.

Escoita

Onde ghardaches os sapatos neghros?

 

un gato na figueira Se cadra, este ghato sobe á figheira cando come moito.

Trazos morfosintácticos

Nomes:

 - Solución das terminacións latinas –ANU, -ANA en –an: (o) irmán, (a) irmán.

- Solución da terminación latina –INU en iño: paxariño, peixiño.

- Plural dos nomes acabados en –n en –ns: camións.

- Plural dos nomes acabados en –l en –les: caracoles.

Pronomes:

- Pronome persoal suxeito de 2ª persoa ti.

- Distinción entre te e che fronte a zonas onde só se emprega che (área fisterrá) ou te (Baixo Miño).

- Uso da contracción llo, tanto referida a el como a eles.

- Formas masculinas dos demostrativos e do pronome persoal de 3ª persoa este, ese, aquel, el; formas neutras isto, iso, aquilo, no centro e sur de Pontevedra.

Verbos:

- Segunda persoa do singular do Pretérito de Indicativo da 2ª conxugación do tipo comeches/comestes.

- Presente de Subxuntivo con –e pechado ou –a- tónicos (andemos, comamos, partamos).

- 2ª persoas do plural do tipo cantades (cantás na fisterrá norte); cantandes e cantais no Baixo Miño).

  • Uso das formas irregulares tendes, vindes. 

  • Von, ton: área fisterrá.

  • Uso do verbo tar (estar).

  • corriu/correu.

caracol Neste bloque, o plural de "caracol" é "caracoles".

Escoita o seguinte texto da Festa da Dorna de Ribeira, poñendo atención ás características propias desta área.

Nas áreas

Existen outros trazos de extensión máis reducida e que se localizan nalgunha das áreas deste bloque:

-Área fisterrá: cheísmo (uso de che como OD): vinche na praia.

-Área bergantiñá: terminación –iu na P3 do pret. perf. Dos verbos da 2ª e 3ª conxugación: colliu, partiu.

-Área pontevedresa: terminación –eu na p3 do pret. perf. Dos verbos da 2ª e 3ª conxugación: colleu, parteu. Terminación en -in (verbo parar: parín un autobús para ir a Santiago).

Na subárea do Salnés existe confusión entre ver e mirar, no Morrazo emprégase o arquilexema mirar. Na subárea do Baixo Miño (Oia, A Guarda, O Rosal, Tomiño) existe teísmo.

Na área limega (Lovios , Entrimo) mantéñense as consoantes sonoras.

A localidade ourensá de Entrimo aparece no mapa sinalada cunha estrela.