Eixes da proposta didáctica

A proposta didáctica do REA "¡No nos mires, iguálate!" combina os contidos da modalidade textual narrativa e dos xéneros literarios, cos contidos de ortografía das letras (propios da materia de Lingua castelá e literatura en 1º da ESO), recollidos no Decreto 156/2022, de 15 de setembro, polo que se establecen a ordenación e o currículo da educación secundaria obrigatoria na Comunidade Autónoma de Galicia.

A temática elixida para o REA xira en torno á inclusión da diversidade, entendida esta nun sentido amplo. Así, traballarase a diversidade dende moitas perspectivas diferentes, facendo especial fincapé na linguaxe inclusiva en relación coa discapacidade e no recoñecemento dos usos discriminatorios da lingua pola situación socioeconómica.

Este REA está baseado nos seguintes eixes da materia Lingua castelá e literatura:

desenvolvemento das competencias relacionadas coa interacción oral, escrita e audiovisual adecuadas nos distintos ámbitos e contextos e en función de diferentes propósitos comunicativos;
fomento do hábito lector;
interpretación de textos literarios;
apropiación dun patrimonio cultural.

Asimesmo, traballa en prol de acadar dous dos Obxectivos de Desenvolvemento Sostible establecidos pola Organización de Nacións Unidas na súa Axenda 2030, en concreto, os obxectivos número 4 (educación de calidade) e 10 (redución das desigualdades).

Contidos, obxectivos específicos e competencias clave

Este REA desenvolve as unidades número 4 e 5 da programación modelo de Proens, "Cuéntame un cuento" e "Viviendo una realidad capturada por las palabras", adicadas ao estudo do texto narrativo e dos xéneros literarios, respectivamente.

A continuación detállanse os contidos organizados polos bloques da materia:

Contidos	Bloque da materia
Detección de usos discriminatorios da linguaxe verbal e non verbal.	Bloque I: As linguas e os seus falantes
Contexto vinculado ás estratexias de comprensión e análise crítica de textos orais, escritos e multimodais de diferentes ámbitos. Xéneros discursivos desde o punto de vista da comprensión e da análise crítica de textos orais, escritos e multimodais. Comprensión oral: sentido global do texto e relación entre as súas partes, selección e retención da información relevante. Comprensión lectora: sentido global do texto e relación entre as súas partes. A intención do emisor. Detección de usos discriminatorios da linguaxe verbal e icónica. Elaboración de textos orais tendo en conta as compoñentes do feito comunicativo: grao de formalidade da situación e carácter público ou privado; distancia social entre os interlocutores; propósitos comunicativos: canle de comunicación e elementos non verbais da comunicación.	Bloque II: Comprensión oral e escrita
Procesos de comprensión e análise crítica de textos orais, escritos e multimodais. Comprensión oral: sentido global do texto e relación entre as súas partes, selección e retención da información relevante. Comprensión lectora: sentido global do texto e relación entre as súas partes. A intención do emisor. Detección de usos discriminatorios da linguaxe verbal e icónica. Contexto vinculado ás estratexias de produción de textos orais, escritos e multimodais de diferentes ámbitos. Elaboración de textos orais tendo en conta as compoñentes do feito comunicativo: grao de formalidade da situación e carácter público ou privado; distancia social entre os interlocutores; propósitos comunicativos: canle de comunicación e elementos non verbais da comunicación. Xéneros discursivos desde o punto de vista da produción de textos orais, escritos e multimodais. Creación de secuencias textuais básicas, con especial atención ás narrativas e descritivas. Procesos de produción de textos orais, escritos e multimodais. Produción escrita: planificación, redacción, revisión e edición en diferentes soportes. Corrección gramatical e ortográfica. Propiedade léxica. Usos da escritura para a organización do pensamento: toma de apuntamentos, esquemas, mapas conceptuais, definicións, resumos etc. Recoñecemento e uso discursivo dos elementos lingüísticos en textos orais, escritos e multimodais.	Bloque III: Expresión oral e escrita
Comprensión e análise critica de secuencias textuais básicas, con especial atención ás narrativas e descritivas. Lectura autónoma. Implicación na lectura de obras de xeito progresivamente autónomo a partir dunha preselección de textos variados que inclúan obras de autoras e autores e reflexión sobre os textos lidos e sobre a propia práctica da lectura apoiada en paradigmas. Criterios e estratexias para a selección de obras variadas de forma orientada a partir da exploración guiada da biblioteca escolar e pública dispoñible. Toma de conciencia progresiva dos propios gustos e identidade lectora. Estratexias de toma de conciencia dos propios gustos e identidade lectora. Expresión da experiencia lectora co apoio de exemplos e utilizando progresivamente una metalinguaxe específica. Apropiación dos textos lidos a través de distintas formas de recreación. Mobilización da experiencia persoal e lectora como forma de establecer vínculos entre a obra lida e aspectos da actualidade, así como con outros textos e manifestacións artísticas e culturais. Lectura guiada. Lectura de obras e fragmentos relevantes da literatura xuvenil contemporánea e do patrimonio literario universal, inscritas en itinerarios temáticos ou de xénero que atravesan épocas, contextos culturais e movementos artísticos. Estratexias para a construcción compartida da interpretación das obras a través das conversas literarias, coa incorporación progresiva da metalinguaxe específica. Relación entre os elementos constitutivos do xénero literario e a construción do sentido da obra. Análise básica do valor dos recursos expresivos e dos seus efectos na recepción. Relación e comparación dos textos lidos con outros textos e con outras manifestacións artísticas e culturais en función dos temas, tópicos, estruturas e linguaxes. Lectura expresiva, dramatización e recitación dos textos, conforme aos procesos de comprensión, apropiación e oralidade implicados.	Bloque IV: Educación literaria
Xéneros discursivos propios do ámbito persoal: a conversa. Recoñecemento dos elementos lingüísticos en textos orais, escritos e multimodais. Uso de dicionarios, de manuais de consulta e de correctores ortográficos en soporte analóxico ou dixital. Os signos básicos de puntuación como mecanismo organizador do texto escrito. A súa relación co significado. Uso coherente das formas verbais nos textos. Os tempos de pretérito na narración. Correlación temporal no discurso relatado. Corrección lingüística e revisión ortográfica e gramatical dos textos. Uso de dicionarios, de manuais de consultae de correctores ortográficos en soporte analóxico ou dixital. Utilización dos signos básicos de puntuación como mecanismo organizador do texto escrito. A súa relación co significado.	Bloque V: Reflexión sobre a lingua

Estes son os obxectivos de Lingua castelá e literatura traballados neste REA:


Obxectivos	Descrición
OBX2	Comprender e interpretar textos orais e multimodais, recollendo o sentido xeral e a información máis relevante, identificando o punto de vista e a intención do emisor e valorando a súa fiabilidade, a súa forma e o seu contido, para construír coñecemento, formarse unha opinión e ampliar as posibilidades. de alegría e lecer.
OBX3	Producir textos orais e multimodais con coherencia e fluidez e co rexistro axeitado, tendo en conta as convencións dos distintos xéneros discursivos e participar en interaccións orais cunha actitude cooperativa e respectuosa, tanto para construír coñecemento e establecer vínculos persoais como para intervir activamente. e informado en diferentes contextos sociais.
OBX4	Comprender, interpretar e valorar textos escritos, con sentido crítico e con diferentes finalidades lectoras, recoñecendo o sentido global e as ideas principais e secundarias, identificando a intención do emisor, reflexionando sobre o contido e a forma e valorando a súa calidade e fiabilidade para responder. a diversas necesidades e intereses comunicativos e para construír coñecemento.
OBX5	Producir textos escritos e multimodais coherentes, cohesionados, adecuados e correctos, tendo en conta as convencións do xénero discursivo elixido, para construír coñecemento e responder de forma informada, eficaz e creativa a demandas comunicativas concretas.
OBX7	Seleccionar e ler de xeito independente obras diversas como fonte de pracer e coñecemento, creando unha viaxe lectora que evolucione en función da diversidade, complexidade e calidade das obras, e compartindo experiencias lectoras para construír a propia identidade lectora e gozar da dimensión social da lectura.
OBX8	Ler, interpretar e valorar obras ou fragmentos literarios do patrimonio nacional e universal, utilizando unha metalingua específica e mobilizando a experiencia biográfica e os coñecementos literarios e culturais para establecer vínculos entre textos diversos e con outras manifestacións artísticas, para crear un mapa cultural, ampliar as posibilidades de gozar da literatura e crear textos con intención literaria.
OBX10	Poñer as prácticas de comunicación propias ao servizo da convivencia democrática, da resolución dialogada dos conflitos e da igualdade de dereitos de todas as persoas, utilizando unha linguaxe non discriminatoria e desterrando os abusos de poder a través da palabra para favorecer un uso non só efectivo, senón tamén efectivo, ético e democrático, da lingua.

E, por último, preséntanse ás competencias clave e os descritores operativos que se traballan neste recurso educativo:


Competencias clave	Clave dos descritores operativos
Competencia en comunicación lingüística	CCL1, CCL2, CCL3, CCL4 e CCL5
Competencia dixital	CD1 e CD3
Competencia persoal, social e de aprender a aprender	CPSAA1, CPSAA2, CPSAA3, CPSAA4 e CPSAA5
Competencia cidadá	CC1, CC2 e CC3
Competencia en conciencia e expresión culturais	CCEC1, CCEC2, CCEC3, CCEC4.