2.- Glosario

GLOSARIO (ver/ocultar todas as palabras)

A - D

Alcoholismo: Enfermidade na que a persoa sinte unha gran necesidade de beber alcohol, non é quen de limitar o seu consumo, preecisa tomar cantidades maiores para conseguir o mesmo efecto e sofre síntomas de abstinencia cando deixa de usar alcohol. O alcoholismo afecta á saúde física e mental e provoca problemas coa familia, amigos e traballo.

Anorexia nerviosa: É un trastorno alimentario caracterizado por unha dieta ríxida e insuficiente e o rexeitamento persistente a comer. Quen a padece non come, come pouco ou só aquilo que achega menos calorías, fai exercicio e, en xeral, vive pendente -practicamente de forma exclusiva- de evitar a inxestión de alimentos.

Asintomático: Que non presenta síntomas a pesares de ter a enfermidade.

Atención primaria: Asistencia sanitaria esencial accesible a todas as persoas e familias dunha comunidade a través de medios aceptables para eles, coa súa plena participación e cun custo accesible para a comunidade e o país.

Axeusia: Perda ou ausencia total do sentido do gusto.

Benestar: Estado da persoa cuxas condicións físicas e mentais proporcionan sensación de satisfacción e tranquilidade.

Bulimia: É un trastorno alimentario consistente nun apetito esaxerado, cunha ansia compulsiva de comer grandes cantidades de comida, unida a unha sensación de que este tipo de alimentación é anormal. Aparece sensación de culpa e medo a non poder deter esas ansias imparábeis de comer xunto con temor á obesidade; estes episodios danse moitas veces en quen está a sufrir anorexia nerviosa, que alternan períodos de privación de alimentos con períodos de bulimia.

Calidade de vida: Percepción individual dun suxeito sobre a súa posición na vida, no contexto da súa cultura e sistemas de valores, en relación cos seus obxectivos, expectativas e preocupacións.

Cólera: Enfermidade infecciosa de orixe asiática caracterizada por vómitos, diarrea, cambras, fraqueza etc., que polo xeral se dá en epidemias e é moi grave.

Condutas de risco: Comportamentos que presentan un maior risco de deteriorar a saúde. Entre as condutas de risco máis comúns están o uso intensivo de alcohol e outras drogas, incluído o tabaco; a condución temeraria de vehículos, sen usar os elementos de protección (cinto de seguridade nos coches, casco en motocicletas) e / ou bébedo nin ser pasaxeiro dun condutor borracho.

Confinamento: Illamento temporal xeralmente imposto a unha poboación, persoa ou grupo por razóns de saúde ou de seguridade.

Coronavirus: Virus con forma exterior semellante a unha coroa, con ARN causante de infeccións respiratorias e dixestivas en persoas, en moitas especies de mamíferos e en aves.

Covid-19: Doenza respiratoria, altamente contaxiosa, causada polo coronavirus SARS-CoV-2, que ten como síntomas máis característicos febre, tose seca, dispnea, mialxia e cansazo, e que nalgúns casos graves pode producir pneumonía, síndrome de dificultade respiratoria aguda, sepse e choque séptico.

Dependencia: Estado no que unha persoa precisa axuda ou asistencia para desenvolver actividades da vida diaria. Adoita afectar principalmente ás persoas maiores ou con algún tipo de discapacidade permanente. Na actualidade estanse a promover políticas para aumentar o nivel de autonomía, tanto das persoas dependentes como do ambiente familiar que se fai cargo do seu coidado.

Desconfinamento: Saída dun estado de confinamento no que estaban limitados os movementos.

Desnutrición: Falta ou falta de nutrientes esenciais para o organismo, como vitaminas, calorías e sales minerais, o que provoca un estado de debilidade. A desnutrición xeralmente é causada por unha inxesta insuficiente de alimentos e está directamente relacionada coa pobreza, aínda que tamén poden ser consecuencia de trastornos alimentarios (como a bulimia e a anorexia).

Diabetes: Conxunto de enfermidades metabólicas caracterizadas pola presenza de niveis altos de glicosa no sangue, tamén chamada hiperglicemia. Pode producirse por unha deficiente secreción de insulina, unha resistencia á súa acción ou unha mestura de ambas.

Dieta: Conxunto de alimentos que unha persoa ou animal necesita consumir para manter a vida e a saúde.

Dieta (2): Regulación da inxestión de alimentos como medida hixiénica ou terapéutica.

Dieta equilibrada: É a formada por alimentos que proporcionan unha cantidade adecuada de todos e cada un dos nutrientes que necesitamos para unha saúde óptima. A dieta ten que ser variada consumindo principalmente produtos frescos e de tempada.

E - H

Enfermidade: Alteración leve ou grave do funcionamento normal dun organismo ou de algunha das súas partes debida a unha causa interna ou externa.

Enfermidades cardiovasculares: Enfermidades que afectan ao corazón e aos vasos sanguíneos. A causa máis común é a deposición de graxa nas paredes dos vasos sanguíneos, que obstrúe o fluxo de sangue ao corazón ou cerebro; Algúns tamén poden ser causados ​​por sangrado ou coágulos de sangue. Os máis importantes son o infarto agudo de miocardio e o ictus.

Enfermidade celíaca (celiaquía): Doenza autoinmune que comeza na infancia e está provocada por unha intolerancia intestinal permanente ao glute. Caracterízase por unha inflamación crónica do intestino delgado.

Epidemia: Forma de presentación e de propaación dunha enfermidade contaxiosa, cando o número de casos supera de maneira significativa as cifras de incidencia normais desa enfermidade nesa poboación concreta. En grego significa enfermidade que afecta á poboación ou enfermidade social.

Esperanza de vida: Estimación do número medio de anos que vivirá un determinado grupo de persoas nacidas o mesmo ano.

Esperanza de vida saudable: Estimación do número medio de anos que un determinado grupo de persoas nacidas no mesmo ano vivirán sans e sen sufrir enfermidades que xeren discapacidade.

Estrés: Estado de angustia, nervios etc., do que está esperando algo ou nunha situación que o propicia.

Factor de risco: É un aspecto do comportamento ou estilo de vida dunha persoa que pode ter un impacto negativo no seu estado de saúde e, polo tanto, é importante controlalo.

Gasto sanitario: Recursos económicos destinados por un goberno a actividades dirixidas á atención sanitaria da poboación. Inclúense recursos para apoiar o sistema sanitario (persoal, infraestruturas, tecnoloxías, medicamentos) e campañas de promoción da saúde e educación para a saúde.

Glute: Substancia proteica presente nalgúns cereais panificables, como o trigo, a avea, o centeo ou o orxo.

Homeopatía: Método que intenta curar enfermidades administrando en doses mínimas substancias que, en doses maiores, producirían efectos similares á enfermidade en cuestión. Estudos a gran escala demostraron que os produtos homeopáticos non son máis eficaces que os placebos.

I - L

Índice de masa corporal (IMC): É o indicador máis empregado para avaliar se unha persoa ten un peso baixo, normal ou alto, a través dunha fórmula que relaciona o peso da persoa coa súa altura. Calcúlase dividindo o peso da persoa (expresado en quilos) sobre o cadrado da altura (expresado en metros).

Intolerancia: Imposibilidade dun organismo para tolerar determinadas substancias, en particular medicamentos.

Lesións: Danos que se causan na saúde de xeito voluntario ou involuntario, que poden xerar feridas de inhabilitación máis ou menos duradeiras e incluso a morte. As lesións poden ser causadas por accidentes (tráfico, na casa, no traballo), intoxicacións, suicidios e violencia nas súas diversas formas (domésticas, urbanas, guerras).

M - O

Medicamento: Substancia preparada para tratar de curar unha doenza ou enfermidade.

Morbilidade: Frecuencia ou proporción en que se produce unha enfermidade nunha poboación e tempo determinados. Tamén se refire aos efectos adversos provocados por un tratamento.

Mortalidade: Proporción entre o número de individuos que morren no seo dunha poboación e o número de membros que a forman, nun tempo determinado.

Movemento antivacinas: Asociación de persoas que se opoñen á vacinación por diferentes motivos de dubidosa base científica. Estos grupos empregan Internet como medio de difusión das súas ideas.

Negacionismo: Actitude que consiste na negación de determinadas realidades e feitos históricos ou naturais relevantes.

Obesidade: Exceso de graxa corporal que normalmente vai acompañado dun aumento de peso.

Organización Mundial da Saúde (OMS): Axencia das Nacións Unidas especializada en cuestións de saúde. Conta con 193 estados membros, e para a súa operación dividiu o mundo en seis rexións, que teñen a súa respectiva Oficina Rexional: África, América, Europa, Mediterráneo Oriental, Pacífico Occidental e sueste asiático. Dado que a realidade sanitaria que experimentan os países da mesma rexión pode ser moi diversa, dentro de cada rexión delimitaron subrexións segundo o nivel de desenvolvemento e as taxas de mortalidade. A OMS organiza cada ano unha asemblea xeral na súa sede de Xenebra, na que discute as prioridades sanitarias mundiais e establece as súas estratexias globais e rexionais.

P - T

Pandemia: Epidemia que afecta unha área xeográfica extensa ou todos os individuos da comunidade.

Patóxeno: Que produce enfermidade.

PCR: (siglas en inglés de "Reacción en cadea da Polimerasa") é unha proba de diagnóstico que permite detectar un fragmento do material xenético dun patóxeno.

Placebo: Preparado farmacéutico carente de acción terapéutica que se subministra para determinar a eficacia dun fármaco ou para obter efectos de curación por medio da suxestión.

Prevalencia: É o número de casos clínicos ou portadores dunha enfermidade nun momento dado dentro dunha comunidade.

Promoción da saúde: Accións e programas que teñen como obxectivo proporcionar á comunidade os medios necesarios para adoptar os comportamentos que lles permitan protexer e mellorar o seu estado de saúde. Estas accións adoitan ter unha impronta educativa, co obxectivo de informar e capacitar ás persoas para coidar a súa saúde de forma autónoma.

Punto de Atención Continuada (PAC): Son un recurso do Servizo Galego de Saúde (Sergas) dirixido a garantir unha asistencia sanitaria permanente e ininterrompida, para poder atender en calquera momento as demandas de asistencia que se poidan producir. Os PAC son tamén coñecidos como "emerxencias extrahospitalarias".

Resiliencia: Capacidade dos seres humanos para adaptarse positivamente ás situacións adversas.

Saúde: Segundo a OMS é "o estado de benestar físico, psíquico e social completo, e non consiste só na ausencia de condicións ou enfermidades".

Sepse: Infección xeral grave do organismo producida pola presenza de xermes patóxenos no sangue.

Tabaquismo: É a adicción ao tabaco causada principalmente por un dos seus compoñentes activos, a nicotina, o que leva a un consumo abusivo. Fumar é unha enfermidade crónica.

Taxa de mortalidade: É o número de mortes de persoas de certa idade ou grupo, por cada 1.000 persoas que viven nese mesmo grupo, no período dun ano.

Tensión arterial: É a presión ou forza exercida polo sangue nas paredes dos vasos que o conducen a través do sistema circulatorio. Cando esa presión é moi alta, dise que a persoa padece de "hipertensión".

Triaxe: Método de clasificación que determina as prioridades de atención das persoas involucradas nunha situación de emerxencia, ou dos pacientes que acoden a un servizo de urxencias dun hospital, en función da gravidade do seu estado e os recursos dispoñibles.

U - Z

Vacina: Produto biolóxico usado para inmunizar o organismo contra unha enfermidade específica. É un dos principais instrumentos da saúde pública na área da prevención e a súa aplicación nos primeiros anos de vida é fundamental para axudar ao organismo a construír as súas defensas.

Varíola: Enfermidade infecciosa e contaxiosa, de natureza vírica, que produce febre alta e a aparición de pústulas con bostelas que ao caeren adoitan deixar marcas na pel.