Só un 20% dos isótopos coñecidos son estables. Moitos desintégranse espontáneamente, é dicir, os seus núcleos rómpense para dar outros elementos emitindo radiacións. Estas reaccións nucleares emiten cantidades enormes de enerxía.

Un núcleo inestable produce unha reacción chamada descomposición radiactiva ou desintegración. Na natureza existen só uns poucos núcleos deste tipo, a súa descomposición coñécese co nome de radiactividade natural. No laboratorio tense preparado moitos núcleos inestables; o proceso polo que se descompoñen estes núcleos recibe o nome de radiactividade artificial.

1. A radiación alfa (α) consiste nunha emisión de partículas cargadas positivamente (partículas α) con carga+2 e masa 4, Estas partículas son idénticas ós núcleos dos átomos de helio ordinario. Non poden percorrer máis dun par de centímetros no aire.O problema para a saúde radica na inxestión ou inhalación dalgún material que emita partículas alfa, que pode danar na rexión focalizada os tecidos en contacto.
2. A radiación beta (β) consiste na emisión de electróns  ou positróns (electróns con carga positiva) de alta velocidade. Os deteñen algúns metros de aire ou uns centímetros de auga e poden ser freados por unha lámina de alumnio, o cristal dunha ventá, unha prenda de roupa ou o tecido subcutáneo. Poden danar a pel e se entran no corpo, irradiar os tecidos internos.
3. A radiación gamma (γ) consiste na emisión de fotóns de alta enerxía cunha lonxitude de onda moi curta. A emisión de radiación gamma acompaña á case totalidade das reaccións nucleares. Para detela hai que empregar materiais densos como o chumbo ou o formigón. Pode causar danos na pel ou en tecidos profundos. É a radiación máis ionizante das tres, é dicir, a que ten máis capacidade para romper o ADN e causar mutacións.

Lise Meitner ( Austria 1878-Inglaterra 1968) foi unha física austriaca, descobridora da fisión nuclear, un logro polo que o seu compañeiro Otto Hahn recibiu o premio Nobel en 1944. Este é un exemplo do desprezo do Comité Nobel ós traballos realizados por mulleres. Ata que o Goberno permitiu oficialmente que as mulleres poderan acceder á universidade tivo que desenvolver o seu traballo nun sótano. Despois de doctorarse, en 1907, comezou a traballar no instituto químico de Berlín, onde coñeceu a Otto Hahn, que se convertiu no seu compañeiro de investigacións.

Cando os nazis chegaron ó poder, Lise, xudía, tivo que fuxir a Suecia. Dende alí continuou o seu traballo, a través de cartas con Hahn, e dende a distancia deuse de cointa de que o núcleo do átmo se dividía, liberando enerxía. Ela nunca quixo voltar a Alemania e Hahn recibiu o Nobel polo seu traballo, aínda que o seu nome non foi esquecido: dous anos antes de morrer recibiu o premio Enrico Fermi, en Estados Unidos, polas súas contribucións á Física. Tivo outros recoñecementos e o elemento 109 da táboa periódica, dous cráteres (un na Lúa) e un asteroide levan o seu nome.

MORE INFORMATION IN ENGLISH

Lise Meitner was born on November 7, 1878, in Viena, Austria. The third of eight children of a jewish family, she entered the University of Viena in 1901, studying physics under Ludwig Boltzmann. After she obtaines her doctorate degree in 1906, she went to Berlin in 1907 to study with Max Planck and the chemist Otto Hahn. She worked together with Hahn for 30 years. Hahn and Meitner collaborated closely, studying radioactivity, with her knowledge of physics and his knowledge of Chemistry. In 1918, they discovered the element protactinium.

After Austria was annexed by Germany in 1938, Meitner was forced to flee Germany for Sweden. she continued to work in an institute in Stockholm but with little support. Hahn and Meitner met clandestinely in Copenhagen in November to plan a new round of experiments. The experiments that provided the evidence for nuclear fission were done at Hahn's laboratory in Berlin and published in January 1939. In February 1939, Meitner published the physical explanation for the observations and, with her nephew, physicist Otto Frisch, named the process nuclear fission.

In 1944, Hahn was awarded the Nobel Prize for Chemistry for his research into fission, but Meitner was ignored, partly because Hahn downplayed her role ever since she left Germany.

Elpais.es

Consiste na rotura do núcleo de átomos pesados con liberación de enerxía. Varios isótopos dos elementos pesados fisiónanse se son bombardeados por neutróns con enerxía suficientemente alta. Na práctica, a atención centrouse en dous isótopos, U-235 e Pu-239. ambos poden dividirse en fragmentos por neutróns de baixa enerxía.

Cando se produce a fisión do uranio-235, o seu átomo divídese en dous fragmentos diferentes, e se libera un número dado de neutróns e partículas. Controlando a enerxía e número de neutróns pódese establecer unha reacción en cadea controlada: Os neutróns liberados nunha fisión producen a rotura de máis átomos de uranio e así sucesivamente. Como se libera tamén moita enerxía, este proceso pode empregarse para a produción de electricidade por conversión de auga en vapor que se fai pasar por unhas turbinas, nas centrales nucleares. A ventaxa deste método de produción de enerxía é que non contribúe ó cambio climático, porque non desprende dióxido de carbono. Nembargantes ten inconvintes serios como a perigosidade do combustible nuclear, que emite raios gamma. Requírense instalacións de alta seguridade. Ademais os residuos xerados tamén son radiactivos durante centos ou miles de anos, polo que hai que soterralos en depósitos xeolóxicamente estables e moi ben illados.

Pixabay

Unha reacción en cadea descontrolada i explosiva é a base da producción das bombas atómicas como as que devastaron Hiroshima e Nagasaki en 1945. Esperemos que os gobernos  teñan baixo control este tipo de armas.

A enerxía mídese no SI en Joules (J). Unha unidade moi empregada son as calorías 1 cal =4,18 J. No debuxo anterior a enerxía exprésase en MeV (megaelectrónvolts).  1 eV = 1,6·10^-19 J. Xa empregaredes esta unidade en cursos máis avanzados.