Atenea e Aracne
Atenea e Aracne
Unha lenda narrada por Ovidio na Metamorfose (VIN, 5-145) presenta a Atenea en competencia esta vez cunha mortal. Trátase de Aracne, unha moza de Lida de gran habilidade na arte do tecido e do bordado. Esta habilidade atraeu a admiración das ninfas que acudían en multitude a admirar o seu traballo. Con todo, a moza negábase a admitir que devandito don lle foi transmitido por Atenea, a deusa do enxeño e das artes, protectora, entre outros, das tejedoras, hilanderas e bordadoras. Aracne desafía á deusa a competir con ela. Atenea preséntase vestida como unha vella e nun primeiro momento tenta convencer á moza de que pida escusas á deusa, pero Aracne persiste na súa postura arrogante e pregunta porque non se presenta a deusa en persoa. Naquel momento, Atenea desvela a súa auténtica identidade e a competición empeza. Atenea tece unta piz representando o seu desafío con Poseidón polo patronazgo do Ática, no cal, á parte dela mesma e do deus do Mar, aparecen representados o resto dos deuses do Olimpo. A petulante Aracne, pola súa banda, representa a moito menos honorable historia dos amores dos deuses, e dos seus raptos e seducións a base de enganos. Encolerizada polo éxito da nova, Atenea golpéaa reiteradamente coa súa lanzadeira. Entón, a moza tenta aforcarse pero a deusa, sen compaixón algunha, transfórmaa nunha araña. Coa súa nova fisionomía Aracne continuará o seu traballo como tecedeira.
“Palas representa a roca de Marte que se ergue na cidadela de Cécrope e a antiga disputa sobre o nome da terra. Os doce deuses do ceo, aliñados ao redor de Júpiter con augusta gravidade se sintan nos seus elevados tronos; borda o rostro de cada un dos deuses; a efixie de Júpiter é a dun rei. Representa de pé ao deus do mar, ferindo co seu longo tridente unhas rocas escarpadas; do medio da abertura dunha roca xorde a auga do mar e por esta peza reivindica a cidade. Ela mesma ponse un escudo, unha lanza de longa punta, un yelmo sobre a cabeza, protéxese o peito coa égida e simula que a terra, golpeada pola súa lanza, produce un brote de esbrancuxada oliveira con olivas e que os deuses están admirados. A vitoria coroa a súa obra…
A de Meonia debuxa a Europa burlada pola imaxe dun touro; creríalo un verdadeiro touro, un verdadeiro mar; Europa parecía que volvía as súas miradas cara á terra que ela abandonara, que chamaba ás súas compañeiras, que temía o contacto da auga que a asaltaba e que recollía os seus tímidos pés. Tamén representa a asteria prisioneira da aguia que a aprisiona; a Leda, que xace baixo as ás deun cisne; engade tamén como Júpiter, oculto baixo a aparencia dun sátiro, fecundó cun dobre xerme á filla de Nicteo, de extraordinaria fermosura; como tomou a aparencia de Anfitrión cando tomouche a ti, Tirintia, de ro, para enganar a Dánae; en chama, para enganar á filla de Asopos; en pastor, para Mnemosine; en serpe abigarrada, para a filla de Deo. A ti tamén, Neptuno, púxoche ameazador, apaixonado, para a filla de Eolo; baixo a figura do río Enípedo, procreas aos Aloidas; convertido en carneiro abusas da filla de Pisalto; e tamén a dulcísima nai das mieses, de ruibios cabelos, sentiu os teus ardores, transformado en cabalo, e transformado en paxaro, a nai do cabalo alado, a de cabelos de serpes, e en delfin , a ninfa Melanto. A todos estes e a todos os lugares deu aspecto Aracne…
Nin Palas nin a Envexa podían reprochar aquela obra; a loura e varonil doncela doeuse do éxito e rasgó a bordada tea, onde aparecían as faltas dos deuses; e como tiña nas súas mans a lanzadeira, chegada do monte Cítoro por tres ou catro veces golpeou a fronte de Aracne, filla de Ismón. A infeliz non soportou aquilo e con decisión aforcouse. Compadeciéndose, Palas suavizou o cruel destino da que estaba colgada e dixo: “Vive, miserable, pero suspendida e esa mesma lei de castigo que che impoño, para que non te vexas segura no futuro, alcance a toda a túa raza, até os teus últimos netos”. Despois, ao marcharse, a rocía cos seus mollos dunha herba de Hécate, e os cabelos, ao contacto da fatal ponzoña, caeron enseguida e con eles o nariz e as orellas; a súa cabeza faise pequeñísima, así como tamén todo o seu corpo; aos costados adhírenselle como uns febles dedos en lugar de pernas, e todo o resto é un ventre; e do el saca, con todo, un fío e, convertida en araña, dedícase, como antes, a tecer as súas teas”.
Ovidio (As Metamorfoses, Libro VIN, vv. 1.145)
